پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه: اورامانات از مناطق دیدنی و بکر با ویژگیهای منحصر بفرد طبیعی و فرهنگی در غرب کشور است که ثبت جهانی آن دریچه ای جدید برای توسعه محسوب می شود.

سیروان وقتی از دل رشته کوه‌های زاگرس می‌جوشد و در دامنه‌ها می‌خروشد با زیبایی‌های کم نظیرش  گویی دل را هم با خود می‌برد.طبیعت اورامان سرزندگی و سرسبزی را از سیروان زیبا هدیه گرفته است.در دامن همین طبیعت سبز و کوهستان‌های زیبایش مردم منطقه هم به زندگی دل گرم اند.کاک وزیر احمدی که گاهی آوازش با طرب رود همنوا می‌شود و بر دل می‌نشیند زمزمه‌ی اشعارش به اورامی (یکی از گویش‌های زبان کردی) همه را حتی طبیعت را به وجد می‌آورد.

او در پایین دست‌ها در دره‌ی سرسبز و پرآب نوخان یعنی آنجا که آب بر صخره‌ها سیلی می‌زند مزرعه‌ی پرورش ماهی دارد از درآمدش راضی است و خدا را شکر می‌کند.در منطقه‌ی باستانی اورامانات که کشاورز، محقق و پژوهشگر پیشینه‌ی تاریخی آن را بر اساس پوست پاره‌های کشف شده در اورامان بیش از ۲۵ هزار سال می‌داند کمتر از معماری‌های مدرن در ساخت و ساز خبری هست و اغلب خانه‌ها بازتابی از چشم انداز‌های طبیعی اند.

اهالی بومی منطقه که  تجربه‌ی ساخت و ساز دارند  قفل و بند سنگ‌ها را برای بالا آوردن خانه‌ها در سراشیبی‌ها خوب بلدند چوب را به گونه‌ای در طول دیوار قرار می‌دهند که موجب پیوند و استحکام بنا می‌شود.سپس برای جلوگیری از چوب خوردگی آن را با موادی همچون نمک ایزوله می‌کنند.کلهرنیا کارشناس شهرسازی این نوع معماری را بی شباهت به  ساخت و ساز‌های ماسوله در شمال ایران نمی‌داند او می‌گوید: تلفیق طبیعت با فرهنگ ترکیبی زیبا در معماری این منطقه ایجاد کرده است.

روستای سنگی و کم نظیر هجیج با بافتی پلکانی در شهرستان پاوه نمونه‌ای از این نوع معماری است.انگیزه‌ی کار و فعالیت با ایجاد برخی زیرساخت‌های گردشگری همچون بومگردی در دامن این طبیعت زیبا موجب شده تا بسیاری راه موفقیت را  پیدا کنند و عده‌ای هم که از سال‌ها قبل به شهر‌های دور مهاجرت کرده اند به سرزمین پدری خود بازگردند.مثلا در همین روستای هجیج آقای فرجی با بهره گیری از هنرش و تطبیق آن با سلیقه‌ی امروزی‌ها رنگی تازه به هنر‌های قدیمی از جمله موج بافی بخشیده است و به قول خودش آن‌ها را مشتری پسند کرده است.  

در کارگاه او صنایع دستی دیگری همچون سبد بافی و گیوه بافی با بکارگیری موادی که در دل طبیعت این منطقه یافت می‌شود به چشم می‌خورد.اما در منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بوزین و مرخیل در میان جنگل‌های آبرفتی پوشیده از چنار‌های طبیعی، زیتون‌های وحشی و مورد که سیروان آن‌ها را احاطه کرده گاهی این شوکا یا همان گوزن زرد ایرانی است که جست و خیز می‌کند.

زیبایی‌های اورامانات با ۵ هزار و ۱۲۲ کیلومتر مربع مساحت در استان‌های کرمانشاه و کردستان به همین جا محدود نمی‌شود.در رشته کوه شاهو از قشلاق تا ییلاق راهی نیست  در نزدیکی‌های دهستان شمشیر دردامنه‌ی این کوه تجربه‌ی  خنکی بهار و سردی زمستان در اوج  گرمای تابستان آرزویی  محال نیست.شاهو نشینانی که در دامنه‌ها سکونت دارند با عبور از دره‌های سخت گذر به ارتفاعات می‌روند تا هم در طبیعت دست نخورده‌ی این منطقه هوایی تازه کنند و هم مواد خوراکی را برای حفاظت از  گرمای تابستان در یخچال‌های طبیعی کوهستان  نگهداری کنند.

وجود چشم انداز‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی بسیار عده‌ای از مسئولان و طبیعت دوستان را به اندیشه وا داشت تا این ظرفیت‌ها را فرصتی مغتنم برای معرفی این منطقه  در عرصه‌ی جهانی بدانند.تلاش‌هایی که مقدمات آن در سال‌های ۹۵ و ۹۶ با ایجاد پایگاه منظر فرهنگی در استان‌های کردستان و کرمانشاه به نتیجه رسید و با ورود نماینده‌ی یونسکو در مهرماه امسال (۱۳۹۹)  گمانه زنی‌ها در این باره رنگ واقعی تری یافت.نماینده‌ی ایکوموس (مشاور یونسکو) در تهران با وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دیدار کرد.در نشستی که به منظور بررسی پرونده‌ی ثبت جهانی اورامانات برگزار شد وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: اورامانات شامل ۳۰۰ روستاست که ۱۰۰ روستا  برای ثبت جهانی شدن در نظر گرفته شده است.

حسام مهدی ارزیاب مصری ۸ روز در اورامانات ماند و جذابیت‌های این منطقه را از هوا و زمین در استان‌های کردستان و کرمانشاه رصد کرد.اعظمی معاون میراث فرهنگی اداره‌ی کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه گزارش حسام مهدی را از این بازدید‌ها مثبت اعلام کرد.او گفت: قرار است بهمن ماه امسال سوالات جدید تری برای تکمیل پرونده‌ی ثبت جهانی اورامانات از طرف کمیسیون‌های تخصصی یونسکو مطرح و به آن پاسخ داده شود.

در عین حال اهمیت این رخداد مهم ازدید بسیاری از کارشناسان و دست اندرکاران ثبت جهانی اورامانات دور نمانده است :بازوند استاندار کرمانشاه:” ثبت جهانی اورامانات با همه‌ی ظرفیت‌های ناب گردشگری دریچه‌ای جدید برای توسعه در استان کرمانشاه فراهم خواهد کرد. دل انگیزان دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه:” ثبت جهانی شدن منطقه‌ی اورامانات بازار سرمایه گذاری را در ابعاد داخلی و بین المللی وسعت می‌بخشد و تمرکز نگاه ایجاد می‌کند”.اعظمی معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه:” ثبت جهانی شدن اورامانات نقش مهمی در حفظ بافت‌های طبیعی  و فرهنگ منطقه دارد.

هر چند برای اجرای این فرآیند بزرگ برخی از زیرساخت‌ها همچون مرمت و بهسازی معابر در شهرستان‌های پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی ایجاد شده است و برنامه‌های پژوهشی این مناطق انجام و به تایید وزارتخانه رسیده، اما تا پایان ایجاد زیرساخت‌ها راهی طولانی در پیش است و آنطور که طالب نیا مدیر پایگاه منظر فرهنگی و تاریخی اورامان  می‌گوید: برای تکمیل اقدامات زیر ساختی و رسیدن به شرایط ایده آل به کار و فعالیت بیشتری نیاز هست.

اعظمی معاون گردشگری استان کرمانشاه می‌گوید:اگر فرآیند ثبت جهانی شدن اورامانات بر اساس برنامه پیش برود تا اوایل تیرماه سال آینده این طرح بزرگ به نتیجه خواهد انجامید.و نکته‌ی آخر اینکه  اگر شاخص‌هایی همچون حفظ طبیعت،فرهنگ و هنر هم به عنوان یک وظیفه‌ی همگانی مورد توجه مردم و مسئولان قرار گیرد بی شک منظره‌ی اورامانات با ثبت جهانی شدن دیدنی‌تر از قبل خواهد شد.

در کنار ویژگی‌های بی نظیرو منحصربفرد اورامانات،رودخانه سیروان هم آرام آرام از مسیر‌های پرپیچ و خم می‌گذرد سیروان بزرگ راهی طولانی تا خلیج فارس و پیوستن به این حوضه‌ی آبریز دارد.

 نویسنده: سحر پیرویسی