پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : در این ایام کرونایی ،تلویزیون یکی از سرگرمی های مردم خانه نشین شده است و خیل عظیم مردم خسته و دلزده از سریال‌های بی محتوای ترکی و دور از فرهنگ غنی ایرانی و کانال‌های ماهواره‌ای به تماشای سیمای ملی نشسته اند و سریالهای تلویزیون ایران را دنبال می کنند. چه بهتر که این سریالها وفیلمها طنز باشند تا کمی غم این ویروس متجاوز را ازخود دور کنیم. شبکه یک بعداز «پایتخت۶» اقدام به پخش سریال «نون خ ۲» نمود که علیرغم جذب مخاطبان زیاد با هجمه هایی درشبکه های اجتماعی از سوی عده ای از همشهریان مواجه شد، که باید گفت منصفانه وکارشناسانه نیست و هرچند هرنقدی قابل احترام است اما هرکسی هم توانایی نقد را ندارد ومی‌توان گفت قریب به اتفاق از روی احساسات وتعصبات ناروا با این قضیه برخورد می کنند.نگارنده برآن شدم از منظر ودیدگاهی دیگر به این سریال نگاه کنم و چند نکته در مورد آن بیان نمایم و اعلام می‌کنم که صرفا نظر شخصی اینجانب می‌باشد؛ بیشتر دوستان اطلاع دارند که در زمینه ادبیات نمایشی و تئاتر تجربه‌ای هرچند کم و قدیمی دارم.

۱-بسیاری از عزیزان برنوع پوشش بازیگران ایراد گرفته و اعلام میدارند که این پوشش متعلق به قوم کرد نیست و پوششی نامناسب و توهین آمیزاست؛ در جواب این عزیزان باید گفت مگر غیر از این است که لباس مردمان روستاها و شهرهای ما در حالت عادی همین کواپانتول است که در فیلم می بینم که پوشش بازیگران است آیا پوشش دیگری داریم؟ آیا همه مردم اورامانات در روزهای عادی (غیر از ایام نوروز و جشنها و عروسیها)چوخه رانک و فرجی و گیوه می پوشند؟آیا همه ریش سفیدان این عصر از مشکی(دستار سربند) و جامه دانه استفاده می کنند؟ یا بانوان کرد در منزل و یا ایام عادی زندگی روزمره از لباسهای پولک و کوا و لچک و سلته و غیره استفاده می کنند؟ یادش بخیر روزگاری در همین شهر پاوه بانوان با لباس زیبا و فاخر کردی به خیابان می آمدند و نهایتا چادر سر می کردند ولی بعدها مانتو جای چادر را گرفت و امروزه مانتوی جلو باز و شلوار بطور کلی جای لباس کردی را گرفته است.

بی شک همه ما میدانیم که به دلیل کارهای روزمره و درگیر با مشاغلمان لباس می پوشیم و لباسهای فاخر و سنتی منطقه را در مراسمات خاص برتن می کنیم. در سریال «نون خ» مردمان عادی یک روستای ساده، حتی از توابع شهرستان کرمانشاه را به تصویر می کشد چرا که از نوع سرپوش عمه‌های نورالدین خانزاده که «سروین و گُلوَنی» است و مشخصه پوشش کردهای عزیز منطقه کلهر، ایلام و لکستان است وهیچ ایراد و اشکالی نیز بر آن وارد نیست و یک پوشش عادی و غیررسمی است.

هرچند تعدادی از لوکیشنها مربوط به روستای پالنگان شهرستان کامیاران است اما بسیاری از لوکیشنهای همان روستای فیلم در روستای دیگری فیلمبرداری شده است.وحتی کردهای ناودربند کامیاران نیز همین پوشش را دارند.

به جرات می توان گفت بجز روستاهای تنگیسر،دل،منطقه ژاوه رو،هورامان تخت و تعدادی روستای هورامان لهون مابقی مردمان اورامان حتی کهنسالان امروزه از پوشش چوخه و رانک و فرجی آنهم در فصل سرما استفاده نمی کنند البته به استثنای آقای بهاری که یک فولکلور متحرک هستند.

آقای سعیدآقاخانی یک کرد هستند وبا لباس و آداب و رسوم منطقه کردستان نا آشنا نیستند وجدای از این سریال ایشان فردی وطن پرست و متعهد به زبان و آداب آباو اجدادی‌ شان نیز هستند.

نکته دیگر در این باب این است که چه کسی می تواند با سند و مدرک اثبات کند همین پوشش کواپانتول(چوخه ورانک) پوشش اصلی قوم کرد وبه تبع آن قوم ماد در طول ازمنه تاریخ بوده است؟ اگر با دقت به نوع پوشش نگاه بکنیم بی شباهت به پوشش همه مردم ایران درپیش از کشف حجاب رضاخانی نیست با این تفاوت که مردمان فلات ایران کوا را روی پانتول می گذاشتند وشال را می بستند و پانتول یا همان شلوار دمپا گشاد بود که امروزه در لرستان به آن دبیت می گویند وحتی امروزه در بیشتر روستاهای فلات ایران همین پوشش باقی مانده است.و نیزلازم به ذکراست که واژه پانتول یک واژه ترکی است که در ایام اشغال منطقه بوسیله عثمانی در سده های۸و۹هجری در منطقه رواج پیدا کرده است. درخصوص لباس کوردی مطالب زیاداست که دراین مقال نمی گنجد .

۲-نقد دیگری که بر این سریال گرفته شده است در مورد گردشگری و فرهنگ منطقه است.اگر کمی منصف باشیم خواهیم دید که تیتراژ شروع سریال با تصاویری از روستاهای هورامان تخت و طاق بستان بیستون و درست کردن نان برنجی،رب انار گیری و..تیتراژ پایانی آن با تنگه زیبای پیران و آبشار پیران تمام می شود و این همرا با تصاویر زیبای هلپرکی در روستای زردویی و انار و جشن انار است؛ آهنگهای زیبای استاد خالقی واستاد حسن زیرک معرف فرهنگ غنی و موسیقی غنی تر کردستان و آواز اهورایی حیران وصدای دلنشین حسین صفامنش دال بر این ادعا است.شاید در این سریال مجالی برای معرفی کامل منطقه به لحاظ جاذبه های گردشگری نبوده است و این مربوط به بودجه وزمانبندی پخش آن است و در تخصص سازنده و سفارش دهنده است.معرفی اورامانات به عنوان یک منطقه بکر و غنی گردشگری قطعا نیاز به برنامه ای خاص وسرمایه ای بیشتراست که امیدوارم سرمایه داران منطقه در آینده نزدیک با سفارش ساخت فیلم و یا مستند و سریالی در این خصوص اقدام مقتضی را به عمل آورند.

۳-یکی از دوستان به غیرت و شعور و درک قوم کرد اشاره کرده بودند که نکته بسیار ظریف و قابل تاملی است.در غیور بودن قوم کرد هیچ کس دچار شک و شبهه ای نیست و اینکه دلاورانه از این مرز و بوم در طول تاریخ جانانه دفاع کرده اند. ولی آیا مگر فقط ما کردها از مرز در مقابل تجاوز بعثیون دفاع کرده ایم؟دیگر هم وطنهایمان هیچ نقشی نداشته اند؟ مگر مردم جنوب و استان خون خیز خوزستان جانانه دفاع نکردند؟ تازه آنها با هم زبانان و عرب زبانان متجاوز درگیر بودند و خون و جان و مال خود را برای دفاع و پاسداری از خاک ایران عزیز تقدیم کردند.ما پیشمرگان کرد مسلمان داشتیم آری داشتیم و فداکارانه جان خود را برای امنیت امروز ما در طبق اخلاص نهادند؛ هم پیشمرگان کرد مسلمان مخالف و غیرمسلمان مخالف هم داشتیم که مزدور بعثیون بودند و از پشت بر پیکر سرزمینم خنجر زدند.

در هر سرزمینی و در میان هر قومی هم آدمیان خوب هستند و هم مردمان بد، اینکه توقع داشته باشیم چهره مردم کرد را همیشه خوب و موفق نشان بدهیم توقعی نابجا و غیرمنطقی و غیر عقلانی است.فیلمها و سریالها آدمهای بد، قاچاقچی و قاتل و غارتگر دارد اگر در آنها کسی نباید کرد باشد پس اهل کجا باشد؟ عرب باشد؟ آذری باشد؟ بلوچ و یا شمالی و یا فارس باشد؟ پس آنها حق اعتراض ندارند؟ همه ما اهل یک سرزمین و فرزند مام میهنیم و به یک اندازه از این آب و خاک سهم داریم بدون کوچکترین تبعیض و یا توهینی ؛بیایید عادلانه قضاوت کنیم ما در کنار غیوری و شجاعت، دزد و قاتل و کلاهبردار هم داریم همانطور که همه مردم دنیا دارند.

پس نباید در خصوص نشان دادن فردی که بخاطرکسب درآمد به خلاف روی آورده به بوق و کرنا بزنیم که ای وای به قوم کرد توهین کردند و ما را خلافکار نشان دادند.این واقعیت هرجامعه و هر قومی است.بیاید منصف باشیم در این سریال چندجا با دیالوگی رسا عنوان می شود که یک کرد بر روی زن دست بلند نمی کند کما اینکه همه می دانیم در دادگاه های اورامانات بارها پرونده های طلاق حکایت از خشونت مردان علیه زنان دارد.در سریال با صدایی رسا عنوان می شود که یک کرد هیچگاه چند همسری ندارد در حالیکه در خیلی از مناطق شاهد چند همسری مردان کرد هستیم و این به باورهای قدیمی و نیز دین اسلام بر می گردد و در سایر اقوام هم رواج دارد.

این واقعیتهای مردم ایران و به تبع از آن مردم کرد است و با انکار آن مسئله حل نمی شود بلکه صورت مسئله پاک می شود اشاره به علافی وبیکاری مردم کرد کرده بودند که در سریال در این زمینه نیز توهین شده است و ما بیکار و علاف نیستیم. لازم است خواننده گرامی واقف باشد که فصل تصویر برداری این سریال فصل پاییز و زمستان است و مردمان روستاهای کردنشین مانند سایر روستانشینهای عزیز سراسر ایران در این فصلها بیکارند و حاصل دسترنج بهار و تابستان خود را میخورند و بیشترشان در میادین روستاها و چایخانه ها جهت سپری کردن اوقات فراغت بسر می برند و این امری کاملا طبیعی و عادی و مختص روستاییان است.

اگر در ایام زمستان گذرتان به روستاهای کردنشین افتاد بی شک به این نتیجه خواهید رسید.در مورد بیکاری ،بنده کاملا موافقم که مردم کرد بیکارتر از سایر هم وطنان هستند. آمار و ارقام استانداری کرمانشاه را بررسی کنید تا ببینید چند درصد بیکاری در استان داریم.اگر بیکار نیستیم این همه هجوم جوان کولبر به مرزهای نوسود از کجاست؟ اصفهانی و تبریزی و مشهدی که نیستند؟ جوانان بیکار اورامانات هستند که از روی بیکاری و ناچاری روی به کولبری آورده و خطرات سقوط از پرتگاه، ماندن زیر بهمن، کولاک و کشته شدن با تیر را به جان میخرند تا لقمه نانی برای خود و خانواده تهیه کنند.اینها لطمات بیکاری نیست؟پس چیست؟ آری آقای سعیدآقاخانی ما بیشتر از اینها بیکاریم چون نه کارخانه ای داریم نه صنعتی و نه تولیدی ای کاش به معضل کولبری هم در سریالت اشاره ای میکردی.

۴-نکته دیگر زبان و لهجه بازی بازیگران است.شایان ذکر است این سریال از شبکه سراسری پخش میشود و میلیونها بیننده از سایر اقوام و زبانها دارد نیاز است زبانی انتخاب شود تا برای بیشتر مردم قابل فهم باشد و چه زیبا انتخاب شده است فارسی با لهجه شیرین به اصطلاح فارسی کرمانشاهی و این گویش زیبا که متاسفانه در ایام حاکمیت قاجاریه و پیش از آن در کرمانشاه به لحاظ عدم توانایی کردی صحبت کردن حاکمان وقت که گماشته پایتخت بودند و نیز عدم توانایی بومیان باتکلم به زبان فارسی این گویش در کرمانشاه غالب شد.این سریال یک فیلم هنری ژانر سینما و تجربه و یا مستند نیست که با زبان اصلی یعنی کردی تکلم کنند و برایش زیر نویس بسازند.کاری که بهمن قبادی و جمیل رستمی در فیلمهایشان انجام داده اند. این گویش یک گویش قابل فهم برای فیلمهای درون مایه کردی همانند «چ حاتمی کیا/۹۲»،

«چریکه هورام فرهاد مهران فر/۷۸»، «فرزند خاک محمدعلی آهنگر/۸۶»، «بانی چاو/ ۷۴» و دیگر سینماگران است که در منطقه کردنشین و با موضوعات اصالتا کردی ساخته می شوند.

در این فیلمها همین گویش فارسی انتخاب می شود تا آمیخته با زبان کردی شود و زبانی قابل فهم برای بیننده بوجود آید.لطفا منصف باشید.در استان کرمانشاه و کردستان و آذربایجان‌غربی تعداد زیادی گویش کردی از جمله کرمانجی ، سورانی، اردلانی، جافی، هورامی و لکی و کلهری داریم. کارگردانان سینما و تلویزیون در مناطق کردی با چه گویش کردی فیلم بسازند که مابقی گویشها معترض نباشند و بی انصافانه به سازنده نتازند؟ لطفا بجای نقدهای بی سند و بی اعتبار به وجوه زیبای این سریال نگاه کنید و نیمه پر لیوان را ببینید و در این اوضاع غم و اندوه لبخندی هرچند کوچک برلبانتان بیاورید.

درخاتمه روی سخنم با سازندگان سریال است. آقایان فرجی و آقاخانی دست مریزاد و خسته نباشید در فصل سرما و کورونا زحمات زیادی کشیدید تا نوروز با خنده به کام بیننده شیرین شود اما…

اما متن سناریو جای کار بیشتر داشت. پرداختش نیاز به زمان بیشتر و دقت بیشتری داشت. مکان و لوکیشنها در خیلی جاها باهم در تضاد فاحشی بودند در جایی تصاویر کوچه های روستای پالنگان است و در حالیکه بافت خانه ها کاملا گلی هستند و با بافت خانه های روستای پالنگان در تضاد می باشند. کاراکترهای غیر حرفه ای سریال واقعا غیر حرفه ای بودند.انتطار میرفت کاملا در شهرستان پاوه و با موضوع جاذبه های گردشگری شهرستان ساخته شود و حتی روستای نسمه شهرستان پاوه مدنظر بود که گویا بعدا حالا به هر دلیل تغییر ماهیت داد و این گله‌ی مردم شهرستان پاوه است که امیدوارم در آینده توسط حضرات و یا دیگر فیلمسازان مورد توجه وعنایت قرار گیرد. چراکه شهرستان پاوه و مابقی اورامانات هم مستعد ساخت فیلم و سریال درخور و مناسب هست وهم غنی از بازیگر و هنرمند و هنرور است به امید دیدار مجدد حضرات در سیما با موضوعی قوی تر ومناسب تر.

من الله توفیق
حمیدنادری کارشناس ارشد تاریخ