پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:بی تفاوتی هریک از ماها میراث بزرگ ومهم که همانا وفور جنگل و پوشش گیاهی خدادادی منطقه مورد تهدید قرار داده وبا شروع وتشدید فصل گرما شاهد آتش سوزی وازبین رفتن مراتع پیرامون خویش در جای جای اورامانات هستیم.

باتوجه به شرایط طبیعی وبه لطف بارش مناسب که درسال جاری داشتیم گیاهان،علوفه و بوته ها رشدزیادی داشتندو مناطقی هم که درسالهای گذشته ازکم آبی آسیب دیده بودندامسال به لطف ومرحمت خداوند احیاشدند.اما آنچه که در این روزها مشاهده میکنیم علاوه بر رهاکردن زباله ها در طبیعت، آتش سوزیهای مستمر ناآگاهانه یا بعضا خائنانه در نقاط مختلف منطقه رخ میدهد و هکتارها ازگیاهان و درختان و محل زندگی جانداران را ازبین می بردو ضربه ای مهلکتر از خشکسالی برمحیط زیست واردمی شود که جای بسی تاسف وتامل است.

آتش‌سوزی جنگل یک نوع آتش‌سوزی کنترل‌ناپذیراست که در منطقه‌ای با گیاهان اشتعال‌پذیر در نواحی روستایی یا در طبیعت وحش روی می‌دهد. آتش‌سوزی جنگل با دیگر انواع آتش‌سوزی‌ها از نظر گستردگی، سرعت گسترش از منشأ، پتانسیل تغییر جهت ناگهانی و توانایی جهیدن از میان فضاهای خالی مانند جاده‌ها، رودخانه‌ها و دیگر نقاط اشتعال‌ناپذیر تفاوت دارد و از نظر علت آتش‌سوزی، ویژگی‌های فیزیکی آن مانند سرعت پراکندگی، وجود مواد اشتعال‌پذیر و تأثیر آب‌وهوا بر آتش توصیف می‌شوند.

 دراینجا به چندعوامل آتش سوزی منابع طبیعی اشاره میکنیم:

علت به وجودآمدن آتش سوزی درمنابع طبیعی یکسری عوامل فرهنگی است که نیاز است این عوامل فرهنگی ازمدارس و باآموزش به دانش آموزان دربرخورد و نگهداری صحیح از منابع طبیعی آموزش های لازم داده شود.

یکی دیگرازعوامل آتش سوزی عمدی است که شخصی که منابع طبیعی را عمدی به آتش می کشاند، لازم است دستگاه قضایی برخورد جدی، روشن و معینی را با این افراد داشته باشد.

ازعوامل دیگر میتوان به ورود گردشگران، شکارچیان، چوپانان امروزی و…اشاره کرد که گاها با روشن کردن آتش نامناسب جهت تهیه مایحتاج خوراکی و چایی ومصرف سیگار بدون درنظرگرفتن عواقب ناشی از این کار آتش را رها کرده ومنجر به حریق آن محل میگردد، که با گرم شدن هوا پوشش گیاهی موجود مراتع روبه خشکی می رود و پرتاب ته سیگار ویا انداختن استکان ولیوان درمراتع می تواند عامل آتش سوزی شده و دامنه گسترده ای را درمنابع طبیعی اورامانات دچار خسارت کند.

با تشدید دمای هوا وخشک شدن پوشش گیاهی درمراتع و جنگل ها، باید هوشیاری بهره برداران ، مردم و گردشگران برای پیشگیری از حریق و نابودی عرصه های طبیعی فزونی یافته وبا رعایت نکاتی چند از بروز آتش سوزی های گسترده اجتناب نمایند:

اقدامات پیشگیرانه را در دستور کار خود قرار دهند: در صورت نیاز به افروختن آتش ، موارد ایمنی به دقت رعایت و قبل از ترک محل از خاموش شدن آتش اطمینان حاصل شود و از انداختن ته سیگار یا کبریت روشن روی زمین و یا روشن کردن آتش به منظور تفریح خودداری شود.

درهمین راستا پیشنهاداتی چند ارائه می گردد:

دهیاران و شوراهای اسلامی روستاها می توانند نقش بسیار مهمی در پیشگیری از آتش سوزی ها و اطفاء حریق داشته باشند و باید مورد حمایت و توجه ویژه فرمانداران قرار بگیرند. در این راستا برگزاری کلاس های آموزشی ترویجی پیشگیری و اطفاء حریق، خرید کوله پشتی اطفاء حریق و تحویل به آنها، گرفتن قرقبان و فعال نمودن گشت و مراقبت در سطح مراتع باهمکاری عوامل اداره منابع طبیعی و محیط زیست از جمله عوامل کاهش آتش سوزی مراتع بشمار می رود.

برگزاری کارگاههای آموزشی با هدف اطفاء حریق می تواند دراین راستا بسیار کارساز باشد. و بهتر است در این دوره آموزشی که شامل نحوه اطفاء حریق و امداد و کمک‌های اولیه است، توسط کارشناسانی از اداره منابع طبیعی، آتش‌نشانی و جمعیت هلال احمر آموزش داده شود.

تشکیل کانون های جنگلبانی درسطوح مختلف جامعه  و برپایی چادری برای عضوگیری از  داوطلبان اطفاء حریق جنگل‌ها و مراتع در ایستگاه­های نزدیک به جنگل­ها و مراتع، در ترغیب مردم به مشارکت در حفاظت از این سرمایه ملی بسیار موثر است.

از ظرفیت اداره راه برای تیغ انداختن حاشیه راه ها استفاده کرد. از طرفی با جلوگیری از قطع درختان که سبب تبدیل تنه های تنومند می شود می توان از امکان آتش سوزی در جنگل جلوگیری نمود .

تاثیرات حیاتی جنگل‌ها بر زندگی انسان

جنگل از دید عموم مردم فضایی با نشاط برای گردشگری و از نظر بسیاری از ساکنان درون و حاشیه آن جنگل محلی برای کسب درآمد و امرار معاش است، اما ارزش‌های علمی، اقتصادی و گردشگری تنها بخشی از کارکردهای مهم جنگل است. کشورهای توسعه یافته بر اساس تجارب‌شان به اهمیت آن پی برده‌اند و همواره به دنبال بهبود کمی و کیفی آن هستند.

برابرتحقیقات بدست آمده تولید اکسیژن و کاهش آلاینده‌ها یکی از موثرترین ارزش‌ جنگل‌ها در زندگی انسان است. در مجموع ۶۰ درصد از اکسیژن مصرفی جهان توسط پوشش گیاهی تولید می‌شود. بر اساس برخی برآوردها هر هکتار جنگل قادر است ضمن جذب گاز کربنیک سالانه ۲.۵ تن اکسیژن (نیاز ۱۰ نفر در سال) را آزاد کند. کاهش آلودگی صوتی، جذب گرد و غبار، جذب برخی گازهای شیمیایی و از بین بردن بسیاری از باکتری‌ها، قارچ‌های تک سلولی و حشرات مضر از فواید دیگر درختان مناطق جنگلی محسوب می‌شود.

تعدیل آب و هوا

پوشش جنگلی باعث کاهش ماکسیمم دما و افزایش مینیمم دما و در مقایسه با مناطق عاری از درخت سبب اعتدال در وضعیت آب و هوا می‌شود.

کنترل آب‌های سطحی و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی

برای نفوذ یک لیتر آب در اراضی جنگلی پهن برگ هفت دقیقه و ۴۰ ثانیه، در اراضی کشاورزی ۴۶ دقیقه و ۴۶ ثانیه و در محیط خارج از جنگل چهار ساعت و ۲۶ دقیقه و ۴۰ ثانیه وقت لازم است. به عبارتی در عرض یک ساعت در زمین جنگلی پهن برگ ۸.۴ لیتر، در زمین کشاورزی ۱.۲۹ لیتر و در محیط خارج از جنگل ۲۲ لیتر آب وارد خاک می‌شود. این نتایج نشان دهنده اهمیت پوشش گیاهی به‌ویژه جنگل‌ها در جلوگیری از بروز سیل همچنین جلوگیری از تبخیر و تغذیه بهتر سفره آب زیرزمینی است همچنین جنگل منشاء بسیاری از رودخانه‌ها و چشمه‌هاست.

حفظ و تولید خاک

صدها سال طول می‌کشد تا یک سانتی‌متر خاک حاصلخیز شود. با وجود پوشش گیاهی به‌ویژه از نوع جنگلی علاوه بر اینکه خاک دچار فرسایش آبی و بادی نمی‌شود، کیفیت آن نیز تقویت می‌شود. نتایج یک آزمایش ۱۰ ساله نشان می‌دهد که میزان خاک از دست رفته (فرسایش یافته) در مناطق عاری از پوشش گیاهی بیش از ۱۰۰ برابر مناطق دارای پوشش گیاهی است.

تولید دارو

بر اساس گزارش سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری بیش از ۲۵ درصد از موارد مورد نیاز صنعت داروسازی مستقیما از درختان به دست می‌آید.

تولیدات صنعتی

هزاران فرآورده چوبی و سلولزی، صنعتی، شیمیایی و ساختمانی از جنگل‌ها به دست می‌آید. از چوب جنگل‌ها در تولید کاغذ، ابریشم و الیاف مصنوعی، فیلم عکاسی، مقوای فشرده، مصارف خانگی، راه‌آهن، روغن کشی، عایق سازی و تولید رنگ و موارد متعدد دیگر استفاده می‌شود.

اکوتوریسم

امروزه درآمد کشورهای توسعه یافته از طریق گردشگری در مناطق جنگلی چندین برابر برداشت چوب از آن است. حفظ ذخایر ژنتیک گیاهی و جانوری و تنوع زیستی از کارکردهای دیگر جنگل‌هاست.امیدواریم مردم فهیم و مسئولین دلسوز منطقه اورامانات در راستای حفظ و نگهداری منابع طبیعی و همچنین محیط زیست و گونه های گیاهی، جنگلی و جانوری بتوانند اقدامات بهتر ومفیدی را انجام دهند.

درپایان ازتمامی عزیزانی که در قالب انجمن ها، دوستداران محیط زیست وافراد نیکوکار در خاموش کردن و اطفاء حریق مناطق جنگلی شهرستانهای پاوه، روانسروجوانرود با جان ودل درکمترین زمان ممکن تلاش میکنند نهایت تشکروقدردانی را داریم .همچنین از اطلاع رسانی به موقع سایتهای ده نگی نوریاو، پاوه پرس وسلام پاوه در این خصوص وتمامی اخبار وتحولات منطقه سپاسگزاریم.

مکرم غفاری کارشناس ارشد مدیریت بحران