به گزارش سلام پاوه : به همت موسسه فرهنگی هنری نسیم فرهنگ هورامان و با مشارکت صندوق حمایت از نویسندگان هورامان (واران) و با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان، کتاب تاریخ نثر هورامی اثر ابراهیم شمس در سالن همایش های اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی  رونمایی شد.

به گزارش خبرنگار سلام پاوه : در این مراسم که علما و ادبا و نویسندگان و شاعران و فرهنگ دوستان از شهرهای سنندج ، مریوان ، کامیاران ، روانسر ،جوانرود ، پاوه  نوسود ، نودشه ، و سایر روستاهای هورامان از توابع شهرستان سروآباد حضور داشتند رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی پاوه ضمن عرض خیر مقدم به مردم و فرهنگ دوستان با اشاره ای به آیات قرآن کریم گفت: حفظ زبان های مادری به عنوان نشانه های عظمت و قدرت الهی بر همه انسانها واجب و الزامی است و یکی از راههای حفظ هر زبان و کلامی مکتوب کردن آن است.

دکتر هدایت محمودی افزود: اگر قرآن مجید در صدر اسلام توسط کاتبان کلام خداوند متعال مکتوب نمی شد چه بسا امروز قرآن ما هم به سرنوشت تورات و انجیل های جعلی کنونی دچار میشد اما وعده و امر الهی برای قرآن کریم حفظ آن از هر جعل و دستبردی تا به ابد است.

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی پاوه در فرازی، مولف کتاب آقای ابراهیم شمس را از چهره های فعال فرهنگ و ادبیات منطقه دانست که در میان اصحاب قلم هورامان به خوشنامی و توانمندی از ایشان یاد میشود و گفت: خوشنامی مولف این کتاب به دوران خدمت صادقانه اداری نیز تسری داشته و همیشه در اندیشه خدمت بی منت به مردم بوده اند.

محمودی موفقیت های آقای شمس را مرهون حمایتهای همسرش دانسته و از اینکه همواره با روی گشاده و تواضع میزبان اصحاب فرهنگ و هنر هورامان در منزلشان هستندقدردانی کرد.

در ادامه نماینده صندوق حمایت از نویسندگان هورامان به تشریح اهداف صندوق پرداخت و اظهار داشت:ادبیات هورامان و بالاخص نثر هورامی همانند کودکی تازه پا گرفته است که برای راه رفتن و طی طریق کردن نیاز به کمک، مساعدت و پشتیبانی دارد تا راه خود را بیابد و خود را به ادبیات ملل دیگر برساند.

سید آزاد حسینی افزود: این وظیفه ی نویسندگان و شاعران ماست تا با نوشتن کتابهای ارزشی، کتابخانه فقیر و ناچیز هورامان را ثروتمند و قفسه های خالی آن را پر از کتب گوناگون نمایند.

وی ادامه داد و گفت : تقریبا سال گذشته همین موقع ما اعضای هیات امنای صندوق حمایت از نویسندگان هورامان با نام اختصاری واران دور هم جمع شدیم و پس از یک ماه شور و مشورت و برگزاری جلسات متعدد نهایتا صندوق را تشکیل دادیم.

در اساسنامه صندوق آمده است:

صندوق واران که مرکز آن شهر پاوه می باشد. صندوقی است توسط موسسه فرهنگی هنری نسیم هورامان تاسیس شده و به هیچ نهاد دولتی و غیر دولتی دیگر وابسته نیست؛ و در زمینه‌ کمک به نویسندگان و پژوهشگران و طرح های تحقیقی و پژوهشی در زمینه فرهنگ و ادب هورامان برای مدت زمان نامحدود فعالیت میکند. این صندوق دارای تشکیلات مجمع عمومی، هیات مدیره و بازرس میباشد.

در این مدتی که صندوق فعالیت خود را آغاز نموده است، ما توانسته ایم دو کتاب بسیار ارشمند را تقدیم کتابخانه هورامان نماییم. اول کتاب، گزیده ای از غزلیات غزلسرایان هورامان به نام (خامه و خیال) است که میتوان آن را گل سرسبد کتب اشعار هورامان داست. و دومی همین کتاب تاریخ نثر هورامیست که در حقیقت شناسنامه نثر است و امیدوارم اهالی قلم این کتاب را همانند منبعی بسیار با ارزش داشته باشند و آن را بخوانند. بنده به نیابت از اعضای هیات مدیره صندوق واران از همه شما اهالی فرهنگ و هنر تقاضا دارم فرهنگ هورامان را دریابید و با عضویت مستمر در این صندوق ما را در حمایت از نویسندگان صاحب اثر چاپ نشده برای چاپ آثارشان کمک و یاری کنید.

پس از آن برنامه وارد مرحله تخصصی شد و اساتید نثر هورامی رئوف محمود پور و کورش امینی به نقد و بررسی کتاب پرداختند.

 رئوف محمود پور ضمن معرفی کتاب، دیدگاه خود را در مورد آن بیان داشت:

کتاب تاریخ نثر هەورامی، در ۶۶٨ صفحە قطع وزیری، تالیف گردیدە و از مقدمە و چهار بخش، هر بخش از چند فصل تالیف و در سال ١٣٩٧ ه.ش چاپ و منتشر شدە است. در مقدمە مولف بە نکاتی اشارە نمودە کە قابل توجەاند. از جملە؛ اهداف و انگیزە تالیف، مشکلات و محدودیت ها، درخواست نقد کتاب، اعتراف بە کاستی ها و اشتباهات احتمالی و آمادگی برای جبران نقایص در چاپ های بعدی. این درخواست و اذعان مولف بیانگر فروتنی و دغدغە تکمیل کار است. زیرا واضع است کە تکمیل پروژەهای این چنین سنگین و طاقت فرسا، نیاز بە همکاری و کوشش مستمر دارد.

از محتوا و چینش و بخش بندی کتاب واضح است کە مولف در راستای این کار تلاش بسیار نمودە و با دیدی واقع بینانە و زدودن حتی المقدور ذهنیات، در جستجوی اسناد و منابع بودە است و هرآنچە را کە بە دست آوردە و مستند پنداشتە است، فراموش نکردە است. از جملە: بە دست آوردن نسخ خطی، ادبیات منثور یارستانها، روزنامە کوردستان، اثر مکنزی، کتب و آثار منتشر شدە در نشریات و رسانەهای مجازی و….

بدیهی است کە گردآوری و تالیف چنین آثاری در جای خود دارای ارزش و از نیازهای روز بودە و برداشتن این گام می تواند بە عنوان اولین قدم راە را برای تالیفات بعدی و خوانش و تحلیل موضوع فراهم نماید. لذا بایدبە این اقدام مولف و تلاش خستگی ناپذر وی با دیدی مثبت و قابل تقدیر نگریست.

از نکات برجستە و قابل توجە این اثر وزین، می توان بە مستند بودن آن اشارە نمود. آن هم در شرایطی کە بە دست آوردن اسناد و بنابع در چنین زمینەای بە دلیل نبود منابع منسجم و فراگیر، سخت بودە و کوشش و تلاش فراوان می طلبد.

ترتیب زمانی( نسخ خطی، متون یارسان ها، روزنامە کوردستان در گذشتە) و تحت پوشش قرار دادن زمینەها مختلف بە خصوص در دوران معاصر از جملە: برنامە نویسی رادیویی، نشت های مختلف، داستان نویسی، مقالات، نشریات، کلاسهای آموزشی و کتب چاپ شدە…

دیگر کارشناس پانل تخصصی کورش امینی بود که اهمیت کتاب تاریخ نثر هورامی را تشریح کرد:

برای امروز، هورامان تاریخ نثر هورامی گذشته ی زندگی و جریان تنفس زبان هورامی است. تاریخی که پر از فراز و نشیب و مالامال از جریانهای دوستدار و بادهای مخالف است. تاریخی که زمینه های تولد، شکوفایی و رشد و تعالی آن روشن و برخواسته از دامان زلال فرزندان راستین هورامان میباشد.

تاریخی سرشار از استقامت، بلندپروازی و در نهایت امر، موفقیت است. این بود در مقطعی حیاتی از تاریخ زبان هورامی، با شجاعت و ابتکار فرزندان مکتب هورامان از بن بست نثر زبان هورامی گرهگشایی و با امید به آینده دست به اقدام و عمل زده و رو به آینده‌ی روشن حرکت کردند. این بود که از همان ابتدای شکل گیری جریان گسترش نثر هورامی در هورامان تاکنون، از جایگاه مهم و تأثیرگذاری برخوردار بوده است.

این است که بنظر اینجانب؛ شروع آگاهانه ی جریان نثر هورامی به عنوان نقطه آغاز خیزش بیداری هورامها در دو دهه ی گذشته بوده و پرسشی اساسی را مطرح کرده است که تا مدتهای مدید دیگر نیز پژواک آن طنین انداز است و همچنان با رویکردی فرهنگی و توجه به اوضاع خاص هورامان و نیز قرابتهای فکری، فرهنگی و جغرافیایی مستتر در آن، در نیل به اهداف فکری و فرهنگی خود کوشا و روز به روز شاهد تعالی بیشتری نیز میباشد.

خیزش نوین جریان گسترش نثر هورامی، بی شک پدیدهای نوظهور در طول حیات زبان هورامی میباشد. جریانی غایتگرا، واقعی، آرمانگرا، و به نوعی هورامانگیر بوده که باعث تحولی شگرف در عرصه روابط منطقه و حتی به نوعی در معادلات سیاسی ناسیونالیستهای کلاسیک گردید.

نثر در هر زبانی، یکی از عوامل اصلی مانایی و شکوفایی آن زبان میباشد. و در این راستا هم پیشنهاد میگردد که تاریخی بعنوان مبنا یا روزی بعنوان روز نثر هورامی تعیین گردد.

عنوان کناب تاریخ نثر هورامی مثل کتابهای دولتنامه ی ملا خدر رودباری و جمهور افلاطون زیبا و درخور بوده و روش آن متودیک و طبق اصول علمی مرسوم میباشد.

در کل این کتاب شرح روشمند و آکادمیک سربرآوردن، بصیرت آفرینی و گسترش نثر هورامی در مقطعی حساس از تاریخ زبان هورامی و در واقع پاسخ به نیازی سرکوب شده بود که به همت والای نواندیشان هورامی؛ و هم اکنون هم تا رسیدن به سرمنزل موفقیت رهبری میگردد.

در ادامه هنرمندان خانه موسیقی پاوه با مدیریت سیامک رحیمی و سرپرستی هنرمند آروین رئوفی با اجرای قطعه ای زیبا و جذاب، باعث وجد و نشاط مجلس شدند.

محمد فهیم از فعالان و نویسندگان پیشکسوت هورامان سخنران بعدی مراسم بود. وی در بخشی از سخنانش به موضوع نثر و کلمه سازی پرداخت:

به اعتقاد من نثر بهتر و بیشتر از شعر می تواند برای ماندگاری زبان اهمیت داشته باشد. اگر چه شعر زودتر در حافظه می مانده و بهتر به سر زبان می آید اما اگر کسی بخواهد جریانی را ثبت کند و یا سرگذشت و تاریخی را بنویسد، تاثیر نثر در این زمینه،بیشتر از شعر است. زیرا شعر هم شکننده تر و هم سخت تر از نثر است وانگهی همه نمی توانند شاعر باشند.

نثر هورامی دارای دو معضل اساسی است: یکی اینکه هر کس دوست دارد به لهجه دیار و روستای خود بنویسد. دوم اینکه برخی افراد سر خود نجار آسا کلمات جدید می تراشند.

دسته ی نخست: که با لهجه روستای خود می نویسند، به اعتقاد من نمی تواند یک معضل بزرگ باشد. زیرا در این آوردگاه که زبان هورامی فاقد دم و دستگاه آگاهی و اطلاع رسانی است، این می تواند ما را به لهجه های هم آشنا کند. از طرفی دیگر سه گویش زبان هورامی (ته‌خت، ژاوه‌رۆ، لهۆن) آنقدر از همدیگر دور نیستند که یکدیگر را نفهمند.

اما معضل دوم براستی اگر برایش فکری اساسی نشود، می تواند زبان هورامی را به دردسر بیاندازد. هرگاه کسی به میل و آرزوی خودش کلمه بتراشد آنهم هر کس در هر محالی که باشد، ترشی هفته بیجار می شود. اگر قرار است این کار صورت بگیرد، باید فرهنگستان زبان هورامی ایجاد گردد و دانایان این فن در فرهنگستان به آن رای دهند.

از آقای ابراهیم شمس به خاطر این زحمت بزرگش که برای این کتاب ارزشمند متحل شده است، سپاسگزاری می کنم که مانند اولین کس به این مقوله اهمیت داده است. قلمش همراه با مابقی قلمبدستان هورامان روانتر.

فیصل هدایتی شاعر و غزلسرای شهرمان دو قطعه غزل زیبای هورامی را تقدیم حاضران نمود. خانم گونا راهپیما به نمایندگی از موسسه فرهنگی هنری نسیم فرهنگ هورامان به قرائت بیانیه آن موسسه پرداخت که متعاقبا ارائه می شود.

در ادامه کتاب تاریخ نثر هورامی رونمایی شد. از نکات حائز اهمیت این رونمایی استفاده از روش تابلو به جای کتاب بود. شخصیتهای مذهبی و فرهنگی هورامان(ماموسا شیخ محمد قادری نجاری، ماموسا ملا هاشم حکیمی، استاد عادل محمدپور و آقای برهان لهونی) کسانی بودند که برای رونمایی از کتاب دعوت شدند.

پایان بخش برنامه سخنان نویسنده کتاب بود که ضمن عرض ادب و خوش آمدگویی به میهمانان اهداف خود را در نوشتن این کتاب اینگونه بیان نمود:

از پانزده سال پیش استارت نثر هورامی زده شد و قطار آن به حرکت در آمد. حرکتی که به همت فعالان و عاشقان زبان هورامی رو به افق های روشن تا رسیدن به تعالی هدایت می شد.

این حرکت نباید هیچگاه متوقف میگردید و با گذر زمان نیازمند آن بود تا برایش شناسنامه تدوین و تاریخچه آن نگاشته شود. من از همان ابتدای گردآوری، آینده ی روشن نثر هورامی را درک میکردم و روزی مثل امروز را به چشم می آوردم که نثر نوشتاری زبان هورامی در سراسر هورامان گسترش یافته است.

روی این اصل از سال ۱۳۹۰ به صورت جدی و هدفمند مشغول جمع آوری نثر هورامی میباشم و تقریباً تا قبل از فعالیت تلگرام، اکثر نثرهای هورامی نوشته شده در اینترنت و یا نوشته هایی که به صورت کتاب یا نشریه چاپ و منتشر شده اند را جمع آوری کرده ام.

سعی وافر نمودم تا بتوانم همه ی نثرهای قدیمی را گردآوری کنم. اما هر چه گشتم، کمتر یافتم زیرا بر خلاف شعر هورامی که تاریخی درخشان و بیش از هزار ساله دارد، نثر هورامی جدید است. و اگر چند نثر پراکنده را نادیده بگیریم، تاریخ آن از پانزده سال تجاوز نمیکند.

از همان ابتدا به سراغ کسانی که گمان می رفت دارای نثری در سالهای گذشته هستند، رفتم. برخی داشتند و برخی هم مدعی بودند که قبلاً نوشته اند و کاغذ پاره ای نشان میدادند. اما برای اثبات این مدعا لازم بود مدارکی ارائه گردد. مهمترین مدرک، چاپ نوشته در کتاب یا در نشریه ای و یا قرائت آن در محافل ادبی و یا وجود آن در نسخ خطی معتبر بود.

تقریبا از سال ۱۳۹۶ این کتاب آماده چاپ است. اما به دلیل اینکه شاید کسی یا کسانی از قلم افتاده باشند یا بتوانم به نثرهای گذشته دست یابم، تا به امروز از چاپ آن خودداری نموده ام. بسیاری از دوستان اصرار داشتند کتاب را چاپ کنم و اگر کم و کسری در آن هست، در چاپهای بعدی آن را اصلاح کنم و یا کسانی دیگر بعداً آن را اصلاح و تکمیل نمایند.

بالاخره تصمیم به چاپ آن گرفتم. چون دلیلی محکم و منطقی داشتم و آن این بود که این کتاب اولین کتابی است که سیرتاریخی یک موضوع مهم را بیان می¬کند. قطعاً در نگارش تاریخ دهها و بلکه صدها نفر دخیل هستند بنابر این تاریخ بدست یک نفر نوشته نمی¬شود اما باید در جایی یک نفر شروع کننده باشد و دیگران برای تکمیل آن وارد عرصه شوند.

کار اول اگر چه به دلیل تابو شکنی مهمترین کار محسوب می¬شود، اما همیشه بی عیب و نقص نیست. این نواقص و معایب جزئی از کار است که باید در قدمهای بعدی رفع و برطرف شوند. من نیز خود را مبرا از عیب و نقص نمی¬دانم. این کتاب ممکن است نواقص زیادی داشته باشد. ممکن است مواردی باشد که نوشته نشده¬اند. اما تا جایی¬که امکان داشته، نهایت سعی شدە است تا کسی یا موردی از قلم نیفتد.

تاریخ بیان وقایعی است در مورد افرادی که دیگر در میان ما نیستند. اما متاسفانه تاریخ نثر هورامی هنوز در سالهای کودکی و نوجوانی خود به سر میبرد و اکثر آدمهایش زنده اند. و گفتگو و قضاوت در مورد زندگان بسیار سخت و گاهی موجب رنجش و یا دردسر میگردد.

خداوند متعال شاهد و ناظر اعمال و نیات انسانهاست. و من به عنوان یک انسان متعهد در بارگاه خداوند او را گواه می¬گیرم کە هر کس ذرە ای برای هورامان و زبان هورامی خدمت کردە باشد، در نزدم قابل احترام بوده و برای من بین تمام قلم بدستان هورامان فرقی نبوده است و نهایت سعی خود را کرده ام تا هر کس به میزان خدمتی که برای نثر هورامی کرده است، به همان میزان در این کتاب به او پرداخته شود.

از دوستان صاحبنظر میخواهم این کتاب را نقد کنند. زیرا نقد برای کسب تجربه و برای بهتر شدن و بالا رفتن کیفیت کار نویسنده لازم است. منتقد به پزشک میماند که جویای عیب و علت بیمار خویش است .