پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:عدالت در لغت به معنای برابر سازی ست و در مفهوم اجتماعی:ادای حق هر صاحب حقی به او،و عدالت اقتصادی که یکی از مظاهر عدالت اجتماعی است ،به معنی رعایت حق و حقوق افراد در جامعه است.مکتب اسلام با الهام از آیات قرآنی بر عدل و داد در جامعه تاکید می کند و از آنجا که هدف از بعثت انبیاء تحقق عدالت اجتماعی است بر عدالت خواهی در همه ی ابعاد اجتماعی،اقتصادی،سیاسی،و فرهنگی اصرار دارد،جامعه ای که بر اصول عدالت اداره می شود جامعه ای استوار و ارزشمند است«بالعدل قامت السموات و الارض»پیامبر گرامی اسلام(ص)برای برپا داری عدالت مامور شد«قل آمنت بما انزل الله من کتاب و أمرت لاعدل بینکم»ای پیامبر بگو به هر کتابی که خداوند نازل کرده ایمان آورده ام و مأمور هستم که در میان شما به عدالت رفتار کنم.

هدف اسلام استوار ماندن جامعه ی اسلامی است،و این مهم زمانی میسر است که مردم و حکومت حقوق طرفین را رعایت کنند،باید دانست که برقراری عدالت و مساوات در میان مردم و دولتها از امور مستحب نیست که اگر با طبع جور در نیاید از آن صرف نظر شود،بلکه یکی از مهمترین واجبات است،حکومت خلفای راشدین در این راستا نمونه بارزی از عدالت اجتماعی است،و  حضرت عمر خلیفه دوم (رض)تا حد زیادی در این زمینه موفق بود،به طوری که هر جا نامی از عدالت برده شود ناخودآگاه ذهن به عمر بن خطاب رهنمون می شود،

زیر بنای عدالت عمر این اصل قرآن کریم است که می فرماید«یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقاکم»ای مردم! ما شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را تیره تیره و قبیله قبیله نمودیم تا همدیگر را بشناسید،بی گمان گرامی ترین شما نزد خدا با تقوی ترین شماست.حضرت علی(رض) نیز در این باره می فرماید:عدل و عدالت هر چیزی را در جای خود قرار می دهد،در حالیکه بخشش آن را از جای خود خارج می کند،عدالت تدبیر عمومی مردم است، در حالیکه بخشش گروه خاصی را شامل است،پس عدالت شریف و برتر است،و از طرف دیگر اگر مسئولان حاکم در یک جامعه افرادی عدالت خواه باشند،مردم به راحتی به آنها اعتماد می کنند زیرا آنان عدالت را برای عموم مردم جامعه بدون تبعیض می خواهند،که مصداق این عدالت در تمام زمینه ها گسترده شده است،

حضرت علی باز در این باره می فرماید«انکم مسئولون حتی عن البقاع و البهائم»شما مسئولید حتی در مورد زمینها و چهار پایانتان.شهید مطهری راه اجرای عدالت اجتماعی را ایمان و عمل به قانون می داند و در این رابطه می گوید«این انسانها هستند که باید وجود عینی قانون باشند پس اصل،عمل به قانون است که مستلزم گذشتن از منافع است،این عمل بدون ایمان به اینکه،عدالت احترام الهی دارد و ظلم مواخذه الهی دارد،میسر نیست،برای اجرای عدالت ۲چیز لازم است۱-بیداری و شعور عامه به اینکه حقوق خود را حفظ کنند و از حد تجاوز نکنند۲-ایمان اقویا، پس پشتوانه اجرای عدالت اجتماعی از دیدگاه شهید مطهری،ایمان و معنویت اسلامی است.اگر دولت به معنای کامل اسلامی باشد،کشور نیز به معنای واقعی کلمه اسلامی خواهد شد،عدالت مستقر می شود،تبعیض از بین می رود،فقر به تدریج ریشه کن می شود،عزت حقیقی ملت تأمین می گردد.

مهمترین پیام تمام انقلابها برقراری عدالت است،عدالت همواره در همه جوامع مقدس بوده و یکی از مجراهای تحقق عدالت اجتماعی از طریق مسائل اقتصادی است، و این دو مکمل یکدیگرند،مسئولیت اساسی دولت در اقتصاد تحقق بخشیدن به اصول عدالت است،به گونه ای که بر عهده دولت است تا فرصت های شغلی مناسب را برای افراد فراهم نماید تا بتوانند با کار و کوشش،زندگی خود را اداره کنند،و چنان چه افرادی عاجز از کسب و کار باشند و یا دولت توانایی ارائه فرصت های شغلی را به آنان نداشته باشد،

تأمین اجتماعی افراد بر عهده دولت است.و در اجرای این مهم دولت به دو چیز نیازمند است۱-برنامه ریزی و مدیریت کارآمد۲-کارگزاران و کارمندان صادق.حضرت علی در نهج البلاغه در مورد کارگزاران خطاب به مالک اشتر می فرماید:در امور و کارهای کارمندان و کارگزاران خود دقت کن و پس از اینکه آنها را امتحان نمودی به کار بگمار،به خاطر تمایل خاص به شخصی کسی را به کاری منصوب مکن،خودسرانه و بدون مشورت و یا استبداد رأی آنها را به کار مگمار،زیرا این گونه انتخاب و منصوب نمودن، یعنی از روی تمایل شخصی و بدون مشورت و آزمایش،خود ستمگری و ظلم و خیانت است.

نکته پایانی:مسئولیت زاده توانایی نیست،زاده آگاهی است و زاده انسان بودن.باید انسان بودن،پاک بودن،مسئول بودن و در اندیشه سرنوشت دیگران بودن،وظیفه باشد،بالاتر از آن صفت آدمی باشد باز هم بالاتر،وجود آدمی باشد.(دکتر شریعتی)دور فلکی یکسره بر منهج عدل است//خوش باش که ظالم نبرد بار به منزل….

کژال میرآبادی:کارشناس ارشد تاریخ اسلام