پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه: استاد محمدرشید امینی یکی از شاعران،ادیبان و نویسندگان معاصر است که سالها در زمینه فرهنگ و آثار ادبی به صورت منثور و منظوم تحقیقات و مطالعات زیادی در زمینه زبان و ادبیات هورامی به رشته تحریر درآورده است.

وی یکی از مفاخر منطقه اورامانات است که تلاش نموده است آثار و مکتوبات زبان و ادبیات هورامی بیش از بیش در همه عرصه ها به منصه ظهور برسد که در این بخش به صورت مختصر زندگی چند نفر از شاعران و ادیبان منطقه پاوه و اورامانات را به رشته تحریر در آورده است:

*میرزا عبدالقادرپاویی

میرزا عبدالقادر پدرش محمد بن جعفر از اهالی پاوبسال (۱۲۴۰) قمردرهمان جا متولدومقدمات علوم فارسی وعربی رادر حوزهای آن دیاربپایان برده.ازدوران جوانی ذوق شعری و روح پرشورطبیعت زیبای آن سامان روح کنجکاوی .ومیل به سیاحت در کردستانات طبع شعرش به غلیان در آورد و باشاعران معاصر خود معاشرت نمود و به همین جهت در اکثر آثار خطی مناطق کردنشین اشعارش باقی وثبت کردیده است .

از این شاعر نامی دیوان اشعاراز اوبه یادگار مانده که تا کنون (۵) بار به زیوره طبع آراسته ودر دست رس همگان قرار گرفته است.همچنین چند منظومه ادبی از ایشان به یادگار مانده که مهمترین آنها کتاب(رروضه الحباب) عربی را به کردی اورامی ترجمه وچند بار چاپ گردید، به قول استاد محمد علی سلطانی نسخه ناتمام خسرو شیرین خانای قبادی را تکمیل نموده، این شاعر بلند آوازه کرد در سال ( ۱۳۲۵)فمری درسن هشتادو پنج سالگی وفات نمود. یادش گرامی و یادش پایدار.

*جهان آرا خانم پاوه یی

 جهان آرا خانم پاوه یی دختر ملا نشئت پاوه یی با خصال نیگو شاعر بانام کردی سرای کرد است، ایشان از معدود زنان می باشد که با توجه باداب سنن عشایرکرد منطقه خود بکسب کمال پرداخت واشعار نکوی از او برجا مانده است.اگر چه دربعضی ازمنابع تاریخ (۱۲۷۲ تا ۱۳۲۸) فمری را برای زندگی نامه این بانوی شاعره و صاحب سبک درج نموده ولی چون هیچ اسنادی مورد اطمینانی در دست نیست نمیتوانم آن را تاید  یا رد نمایم.

جهان آرا خانم ابتدا با(شرف الملک)پسرعمه خود از حکام اردلان ازدواج می کند،که در این ازدواج  ناکام و بعد با حبیب الله خان ایل بیگی جوانرود ازدواج می کند که ثمره این ازدواج تنها یک پسر به اسم جهان بخش بیک که تقریبا متولد (۱۳۱۶) قمری بوده است .جهان آرا خانم برابرچند منبع درسال (۱۳۲۸ ق) درصفی آباد جوانرود دار فانی را وداع ود رهمان روستا به خاک سپرده می شود ،یادش گرامی و نامش جاوبد.

*میرزا محمود مستوفی مشهور به محزون

میرزا محمود فرزند میرزا شکرالله از خاندان مستوفیهای پاوه می باشد،که بیشتر این خاندان به امورات دیوانداریومستوفی گری مشغول بوداند.

در بسیاری ار منابع در مورد میرزا محمود وزندگی نامه ایشان مطالب ونوشتها بسیار است، بخصوص در حدیقه سلطانی جلد دوم که میفرماید(شاعر به سال {۱۲۵۲}شمسی در پاوه مینو نشان پا بعرصه وجود نهاد در ایام صباوت مقدمات علوم را درمحضر پدر وعلما آن دیاربپایان برده وبعزم انجام تحصیلات عالیه ….راهی سنندج ودر حوضه علمیه دارالحسان مراحل نهایی رابپایان رسانیده وبه مسقط  الراس خویش باز گشت پس از رحلت پدرازسوی حکام اردلان بمقام استیفای اورامان منصوب گشت).

از بخت بد میرزا محمود با آمدن حکومت رضاء شاء به اورامان ایشان هم با عدای از حاکمان و انسانهای وارست و صاحب نام این دیار اسیر و به زندان قصرقجرمی فرستند، که خود ایشان در زندان پیش بینی مرگ خودرا با این بیت شعر که میفرماید.

 تایاوو وه سه ر حه بسی چه ندساله        قابز په ی روحم مه بو حه واله

همانطور خودش پیش بینی نموده قبل از آزادی درهمانجا ودر سال(۱۳۱۷ شمسی) بسرای باقی می شتابد .میرزا محمود یکی از شاعرانی نام آور این دیار است که اکثر اشعارش به عنوان حبسیات می باشد که بیشتر آنهارا در منابع به چاپ رسانیده اند،نامش جاویدان بادشگرامی.

*خانای قوبادی

خانای قوبادی یکی از پر آوازترین شاعران کرد می باشد،حتی باید گفت یکی از یهترین شاعرانی مترجم ادبیات فارسی به کردی بوده که ترجمه خمسه نظامی شاهد این مطلب است،خانا همانگونه در منابع درج گردیده دقیق سال تولود وفاتش مشخص نیست، ولی در بعضی از آثار خودش سال نگارش آنهارا درج نموده ، برای نمونت درترجمه منظومه خسرو شیرین سال (۱۱۵۳)قمری نوشته اند.

ناگفته نماند که استاد محمد علی سلطانی در کتاب حدیقه سلطانی سال تولد وفوت ایشان را(۱۱۱۶ تا ۱۱۹۲)قمری آورده اند،حتی ماموستا بورکه یی در کتاب تاریخ ادبیات کردی سالها(۱۰۸۳ تا ۱۱۶۸) آورداند که این خود گویای نامشخص بودن دقیق تاریخ تولد وفوت ایشان است، ولی با شاعر نامی کرد میرزا شفیع کلیایی مکاتباتی زیادی داشته اندو واین خود تا اندازه ای زمان زندگی ایشانرا را مشخص می نماید،

خانای قوبادی بیشتر در منظقه پاوه و اورامانات زندگی نموده برای نمود خودش در قطعه شعری می فرماید

 سولتان هـاروون مـیرســه ریاســم              ســـاحیب ناوک تیــغ ئه‌ڵمـــاســم

ته‌کییه‌ی ڕاداران ســای ســه‌مـاواتم              ده‌فته‌ردارموڵک سـه‌رجۆی کاواتم

در اینجا خودش مشخص می نماید که بیشتر در منطقه سریاس تا نزدیکی غار کاوات زندگی نموداند.

خانای قوبادی جدا از دیوان اشعار ایشان دارای آثارهای همانندلیلی ومجنون، شیرین و خسرو، یوسف وزلیخا، اسکندر نامه، وسلطان ابراهیم و نوش آفرین می باشند، که جدا از اسکندر نامه همه آنها به چاپ رسیده ودر دست رس همگان قرار دارند.یادش گرامی ونامش پایدار.

اینرا هم اضافه نمایم که ما شاعرانی زیادی در پاوه داشته ایم همانند (میرزا عبدالله پاوه یی ؛ فکری ، میرزا شفیع پاوه یی، خسته خانگایی، میرازا عبدالقاردر اول، میرزا عبدوالخالق پاوه یی، میرزا فتاح پاوه یی، و…که بیشتر آنها کم تا بیش دارای آثار به جاماند می باشند .