به گزارش سلام پاوه : موضوع مدیریت شهری در شهرهای شهرستان پاوه مدتی است توسط گروه هم اندیشی پاوه و با حضور جمعی از فرهیختگان، اساتید دانشگاه و فعالان حوزه های مختلف شکل، به شکلی تخصصی دنبال می شود. در ادامه این نشست ها، گفتگویی با حضور دکتر لهون اسدی دکترای شهرسازی به شکل مجازی برگزار گردید.

محوریت مباحث مطروحه و جمع بندی مطالب ارائه شده توسط مهندس نظام سلیمانی از جوانان دغدغه مند و توسعه گرای منطقه اورامانات، انجام گرفته است.

 دکتر لهون اسدی اصالتا اهل شهر نودشه، دکترای معماری ، شهرسازی ، مدیر مشارکت های سازمان ملی زمین و مسکن و نماینده سازمان ملی زمین ومسکن  در شورایعالی شهرسازی و معماری ایران و مدیر معماری و شهرسازی استان های خوزستان و اصفهان به مدت ده سال و سابقه چندین سمت مدیریتی دیگر را در کارنامه دارد

دکتر لهون اسدی در آغاز سخنانش با تقدیر از تلاش اساتید و معلمانش در دوران تحصیل سخنانش را آغاز کرد و گفت: قبل از شروع گفتگو قدردانی می کنم از همه مردم شهرستان پاوه بویژه معلمان عزیز این شهرستان که در دوران مدرسه کمک و یاور ما بودند و دانش آموزانی مانند من ممنون زحمت و تلاش آنها هستیم .بزرگوارانی مانند جناب آقای زوراسنا ، آقای منوچهری ، آقای حاتمی و آقای قادری که در این گروه هم حضور دارند .

آنچه من در این مصاحبه عرض می نمایم نظر شخصی من است و حتما دارای اشکال است و دلیلی ندارد به جاهای دیگری تعمیم داده شود . ممکن است در مباحث نظرات قابل اصلاح باشد و ممکن است ایرادهایی داشته باشد که دوست دارم اعضای گروه زحمت نقد مطالب ارایه شده را متقبل شوند . و حتما تجربه هایی که اینجانب در استانهایی داشته ام لزوما ممکن است قابل تعمیم به استانهای دیگر و شهرهای دیگر یا موضوع مشابه دیگری هم نباشد .

آنچه که به نظرم بسیار مهم است به عنوان مقدمه عرض نمایم و عاریت می گیرم از واژه ای به نام ” غرب زدگی ” ، واژه ای است بنام ” مرکززدگی”در نظام فکری مناطق دور از مرکز که متاسفانه دامن مناطق بسیاری از کشور بویژه منطقه ما را هم گرفته است که هر آنچه می خواهیم انجام دهیم یا فکر نماییم منتظر تایید تا تصمیمی از سوی مرکز باشیم . در فرمایشات شهردار محترم پاوه هم مواردی از این دست قابل مشاهده بود که به عنوان شهردار پاوه برخی از مسایل لاجرم باید در بحث روال اداری برخی مسایل باید از مرکز استان یا تهران تعیین تکلیف شود . و این آفتی است که ما داریم و موجب می شود فکر ها و اندیشه ها محلی نشوند و ما خیلی به فکر و اندیشه در زمینه این مسایل نپردازیم ، با نخبگان محلی همفکری ننماییم تا بتوانیم روش مناسب حل مساله را بیابیم . آنچه بنده در این زمینه می توانم عرض کنم آن است که مرکز آنقدر دارای مسایل زیاد و متعدد است فرصتی برای فکر به مسایل مناطق پیرامون و دور از مرکز ندارد ، آنگونه که ما انتظار داریم .طبیعتا مرکز وظایف اداری خود را انجام می دهد ولی خواهش و درخواست اینجانب آن است هر مساله و موردی که قرار است در مرکز استان و کشور مطرح شود ، حتما فکر و اندیشه ای در عقبه آن وجود داشته باشد حتما پیشتر فکر یا تصمیمی در آن زمینه اتخاذ شده باشد آن فکر یا تصمیم عرضه شود تا تصمیم درست اتخاذ شود . اینکه ما خام پیش برویم و انتظار داشته باشیم کارشناسی در مرکز استان یا تهران برای ما تعیین تکلیف نماید چون شناختی محلی از مسایل ندارد قطعا فکر او قکری کارگشاه نخواهد بود و چه بسا ممکن است اثری معکوس هم داشته باشد . درخواست می کنم حتما نگرشی محلی به مسایل متنوع منطقه داشته باشیم . در محل و منطقه این مسایل بهتر کنکاش می شوند و دردها بهتر شناسایی می شود و حتی کسی مانند من هم که اهل منطقه هستم ممکن است مسایلی که مسئولین محلی و نخبگان محلی با جزییات می دانند درک نکنم و این ضعفی است که وجود دارد و بنابراین خواهش من آن است کمی از مرکز زدگی دور شویم و احیانا خود ما بر روی مسایل منطقه تفکر نماییم . و تجربه ای که خود من حداقل در اصفهان به آن دست یافته ام این است که مردم و مدیران اصفهان تقریبا توجهی به آنچه مرکز می گوید توجهی نمی کنند و برای خود فکر می کنند و تصمیم می گیرند . و چون تصمیم بر اساس مبانی و منطق اتخاذ شده است مرکز هم تمکین می کند و آن تصمیم بعد از اجرا مشخص می گردد که تصمیم درستی بوده است و به موقع اتخاذ شده است .

سوال اول : جنابعالی انسان خودساخته ، پرتلاش و  متخصصی هستید که مدارج  ترقی را با این ویژگی های مثبت بخوبی طی نموده اید. با وجود قریب سه دهه کار و زندگی در استان های خوزستان ، اصفهان و تهران تعلق خاطر و علاقه به شهر ، منطقه و  زادگاه تان و دغدغه مندی شما در این زمینه قابل تقدیر و قابل احترام است …

شهرستان پاوه مانند هر منطقه دیگری از این کشور در آرزو و در جستجوی راههای توسعه  است ، جنابعالی مهم ترین ظرفیت ها و پتانسیل های توسعه منطقه و شهرستان پاوه را چه می بینید ؟

پاسخ :آنچه بعنوان پتانسیل و ظرفیت توسعه منطقه می توانم اشاره کنم و به نظرم هنوز بسیاری از آنها مغفول مانده و نتوانسته ایم از این پتانسیل ها استفاده نماییم شرایط جغرافیایی منطقه است که در مرز واقع شده است و مرز همیشه ظرفیت بوده است برای مبادلات و تجارت . ولی خب ، متاسفانه مبادلات مرزی ما خیلی خام است و خیلی نتوانسته است مبادلاتی اثرگذار باشد . بخصوص افرادی که این مبادلات را انجام می دهند شخص هستند و حقوقی و شرکتی نیستند و معمولا هم بصورت محدود این مبادلات انجام می گیرد بنابراین این مبادلات خیلی موثر و اثرگذار نبوده است . هرچند کسانی که هوشیار بوده و توانسته اند از ظرفیت ها استفاده نمایند اکنون توانسته اند جای پایی باز کنند و کار و تشکیلات خود را گسترش دهند و این مقوله همچنان به عنوان یک ظرفیت مطرح است و با حمایت مسئولان در این زمینه می توان بصورت سیستماتیک از این قابلیت مبادلات مرزی در جهت توسعه استفاده نمود .

موضوع بعدی که من فکر میکنم به عنوان یک ظرفیت فوق العاده در منطقه مطرح است طبیعت بکری است که در منطقه وجود دارد و سرمایه ی ارزشمندی برای منطقه است . طبیعت گردی تم جدیدی است که می تواند به عنوان یک ظرفیت در توسعه منطقه مورد استفاده قرار گیرد ، مسایل دیگری هم از طبیعت وجود دارد که هنوز موفق به استفاده از آن نشده ایم . بخصوص  گیاهان دارویی که می توانیم به صورت سیستماتیک از این ظرفیت هم استفاده کنیم و احیانا کارگاههای کوچک تولیدی براساس آن ایجاد نماییم در شهرک های صنعتی منطقه که امروزه بصورت متروک درآمده اند .

باغداری : بالاخره ظرفیتی است که در منطقه مطرح است . بخصوص باغداری مبتنی بر تولید و عرضه محصولات ارگانیک و استفاده گردشگر ظرفیت خوب منطقه در این زمینه است . البته آنچه جناب آقای مبارکشاهی مطرح نمودند که گردشگر خیلی در منطقه ماندگار نیست چالشی برای منطقه است که حتما چاره اندیشی آن ممکن خواهد بود . آنچه خود مردم در این زمینه انجام داده اند قابل تقدیر است و توانسته اند تا حدی ماندگاری گردشگر در منطقه را با استراحتگاهها و امکاناتی که در باغ ها ایجاد کرده اند قابل تقدیر است و این کار قابل گسترش و نیازمند حمایت است . و این مسایل هرچه با مقیاس کوچکتر پیش بروند کمتر دچار آسیب می شوند متاسفانه نگرشی که عمدتا در مشرق زمین وجود دارد آن است که دنبال اجرای مگا پروژه ” ابر پروژه “هستیم ، اجرای مگاپروژه چالش های عظیمی با خود به همراه دارند و تجربه نشان داده است اگر مسیری که ما تعریف می کنیم با پروژه های کوچک ،خرد ، محلی و مردمی تقسیم نماییم بیشتر موثر است تا اینکه به دنبال پروژه های بزرگتر باشیم که چالش های خاص خود را به همراه دارد . و شرایط اقتصادی اجتماعی حاکم اجازه پیشرفت زیادی به این پروژه ها ندهد و پیشرفت آنها کند باشد و در نتیجه اثر آنها هم کم شود . من در این زمینه مثالی عرض می کنم که برای درک این موضوع می تواند جالب توجه باشد . وقتی هفتاد سال قبل اصل چهار ترومن قرار بود در ایران اجرا شود بسیاری دچار حیرت شدند وقتی مشاهده کردند که اصل چهار در ایران با دو موضوع بسیار پیش پا افتاده و ساده شروع می شود ، یکی اصلاح نژاد الاغ در ایران که حاصل آن بوجود آمدن  قاطر و استر در ایران است که در زندگی مردم روستایی ایران بسیار موثر بود و هنوز هم این اثر محسوس است . چراکه نژاد الاغ ایرانی برای کار کشاورزی کارایی چندانی نداشت و نخستین مساله ای که مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفت اصلاح نژاد این حیوان بود و هم اکنون نیز با دقت در این مساله اثر آن قابل درک است . یا دومین مورد اصلاح نژاد مرغ و خروس ایران بوده است . و هنوز هم در ایران مرغ و خروس آمریکایی معروف و قابل توجه هستند . این مثال را از آنجهت عرض کردم ، برای بیان اینکه خیلی از موارد ممکن است پیش پا افتاده به نظر برسند اما دارای آثاری درازمدت و ماندگار باشند . بنابراین درخواست می کنم هرچه مسایل را ساده تر ، راحت تر و کوچک تر نگاه کنیم زودتر به نتیجه خواهیم رسید و موضوع باغداری در جهت توسعه هم بسیار مردمی است ، در سطح کوچکی است و مگاپروژه نیست و سعی کنیم زمینه استفاده از این ظرفیت را با آموزش و حمایت و … فراهم نماییم .

ظرفیت دیگری که حتما باید مورد توجه قرار دهیم نیروی انسانی تحصیلکرده است که در منطقه وجود دارد و متاسفانه گاهی از این ظرفیت استفاده نمی شود و کاربردی برای رفع مشکلات برای آن در نظر نمی گیرند . به نظرم شناسایی نخبگان یکی از وظایف اصلی شهرداری و مدیریت شهری است که بتواند از این ظرفیت و پتانسیل استفاده کند اعتماد به نفس را در  این قشر تقویت نمایند تا کار را تعریف نمایند و دنبال مسایلی در حوزه مدیریت شهری باشند حداقل بتوانند کنکاشی در محل خویش بنمایند تا بتوانند مفید و موثر باشند .

توان و ظرفیت قشر تحصیلکرده ما متاسفانه در حال هدر رفتن است در صورتی که منطقه و شهرستان پاوه با قشر تحصیلکرده خویش شناخته شده است و این قشر افتخار و برندی برای شهرستان پاوه بوده است ، هرچند من کماکان در پاسخ پرسش علم بهتر است یا ثروت هنوز معتقدم علم بهتر است البته گاهی بیشتر مردم علم را با مدرک گرایی معادل می گیرند که البته این خطایی بزرگ است ، چون تصور می کنند مدرک کاربردی ندارد بله درست است مدرک کاربدری ندارد ولی علم و دانش واقعا هنوز هم در دنیا در حال ایجاد توسعه است می توانیم قشر تحصیلکرده خویش را به علم و دانشی تبدیل کنیم که بتوانند در منطقه موثر باشند . نمونه در این زمینه فراوان است همکارانی که من از نزدیک می شناسم و توانسته اند از علم و دانش خود استفاده نمایند حداقل برای آنکه بتوانند وضعیت موجود شهرستان را روشن نمایند در مسایل اجتماعی ، در مسایل اخلاقی و و همه آن چالش های فراوانی که در منطقه وجود دارد که این موضوع نیازمند حمایت است چراکه برای حل هر مساله ای نخست شناخت مورد نیاز می باشد .

موضوع دیگری که من خیلی علاقمند هستم به آن اشاره نمایم و از ظرفیت ها و پتانسیل های شهر پاوه است این است که پاوه مسئله ای بنام “حاشیه نشینی” جدی ندارد و این ظرفیت و فرصت خوبی است حاشیه نشینی ، با حومه نشینی بسیار متفاوت است. آنچه ما در اطراف پاوه می بینیم عموما حومه نشینی است و خطرناک نیست هرچند حومه نشینی هم اگر سامان نیابد ممکن است مساله ایجاد نماید . دکتر محمود مبارکشاهی به درستی اشاره کرد به مسایل و معضلاتی که مریوان دارد ، سنندج دچار است ،کرمانشاه هم دارد و بسیاری از شهرستان ها تحت عنوان حاشیه نشینی به همراه دارند . حاشیه نشینی محصول فقر است و مسایل اقتصادی بسیار در ایجاد آن نقش دارد مهاجرت در این زمینه نقش دارد ، پاوه خوشبختانه به آن سطح هشدار نرسیده است ، ولی حومه نشینی چنانچه ساماندهی نشود ممکن است در آینده به حاشیه نشینی تبدیل شود و به مسایلی بغرنح منجر شود ، اما من کماکان اعتقاد دارم حومه نشینی پاوه یک ظرفیت است و می تواند به درستی هدایت شود و استفاده مناسب در این زمینه صورت گیرد که در سوالات بعد بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت .

سوال دوم : جناب دکتر ،از نظر جنابعالی ملاحظات اساسی که در طرحهای تفصیلی و جامع شهر پاوه باید لحاظ شود کدامها هستند ؟در مورد طرح های جامع و تفصیلی شهر پاوه احتمالا توضیحات مسئولان  در گفتگوها را دنبال کرده اید ،دوره ده ساله طرح جامع شهر پاوه به پایان رسیده است و تاکنون طرح تفصیلی شهر تهیه نشده است . جنابعالی این موضوع را از نظر اصول شهرسازی چگونه ارزیابی می کنید .

پاسخ : در مورد طرح جامع و تفصیلی شهر پاوه من توضیحی دارم ، آنچه عرض می کنم با تجربه ای بیست ساله که در حوزه تهیه و تصویب این نوع طرح ها دارم حاصل شده است ، فکر می کنم محدود دویست طرح در این زمینه تصویب کرده ایم به نظرم نام گذاری سند توسعه شهر با عنوان طرح از همان ابتدا اشکالی اساسی ایجاد نموده است و این تصور را ایجاد نموده است که فکر می کنیم وقتی سندی را تهیه می کنیم این سند همیشه باید ثابت باشد لایتغیر باشد و هیچ نباید خدشه ای به این سند وارد نماید آنچه که از ادبیات واضعان این نوع سند مرسوم است باید به جای آنکه بگوییم طرح باید بگوییم برنامه . برنامه چون کاری است مستمر و همیشه باید انجام شود و ممکن است ایراد داشته باشد و این ایرادها باید رفع شود بنابراین من ترجیح می دهم بجای آنکه بگوییم طرح جامع و تفصیلی شهر از عبارت برنامه توسعه ی شهر و برنامه تفصیلی توسعه شهر استفاده نماییم . و از همین روی ذهن خود را به سمتی ببریم که برنامه غیرقابل توقف است ، و بنابراین از مدیران شهر، شورای محترم و شهرداری محترم درخواست می کنم این مطلب را در نظر داشته باشند برنامه توسعه شهر کاری است مستمر  و روزانه و احیانا کاری است غلتان که اشکالات آن باید مشخص شود و رفع گردند . و مطلب دیگری که حتما باید در نظر داشته باشیم آن است که حتما هر مشاوری که تهیه طرح را انجام می دهد در فرایند اجرا هم باید همراه ما باشد ، تا بتوانیم نتایج آنچه مشاور در نظر داشته است و به آن فکر کرده است منعکس نماییم و احیانا مشکلاتمان را مطرح نماییم و بتوانیم با گفتگو و تبادل آرا اشکالات را رفع نماییم و به نتیجه مناسب برسیم . و پیش برویم ، خوشبختانه آنچه من تا حدی اطلاع دارم آن است که برنامه جامع شهر توسط مشاور محلی تهیه شده است و ظاهرا در گروه هم تشریف دارند چون من جزییات آن برنامه را اطلاع ندارم حتما چون اطلاعات محلی داشته اند و حتما دلسوزی داشته اند برنامه خوبی را برای شهر تهیه نموده اند . ان شاالله بتوانند در ادامه برنامه تفصیلی شهر را هم تهیه نمایند .

و درخواست من آن است که شهرداری شهر پاوه هر چه سریعتر شهرداری محترم پاوه هر چه زودتر تهیه برنامه تفصیلی شهر را شروع نماید . که بتوانند در کنارش مشاور وجود داشته باشد خیلی هم نگران نباشند وقتی برنامه طول می کشد ، طبیعت برنامه آن است که مستمر باشد هیچ اشکال ندارد فرایند تهیه برنامه سالیان سال طول بکشد چون وقتی تهیه این برنامه طول می کشد فرآیند اصلاح هم در درون خویش انجام می شود . ممکن است امروز تصمیمی را بگیریم که بعدا به این نتیجه برسیم که این تصمیم تصمیم درستی نبوده است . خیلی از موضوع هایی که الان مطرح می شوند اصلا زمانی وجود نداشته اند تا به آن فکر کنیم ، مثلا شبکه های اجتماعی، موضوع IT ، و اخیرا موضوع کرونا حتما نظام توسعه شهری همه دنیا و بخصوص  منطقه ما را دچار تغییر می کند . طبیعتا بسیاری از مواردی که ما تاکنون فکر کرده ایم از این ببعد دیگر موضوعیت ندارند مثالا عرض می کنم چون در فرمایشات شهردار محترم بود برای ساخت پارکینگ طبقاتی در مرکز شهر به نظرم ، به نظر شخص من جای خوشبختی است که تاکنون انجام نشده است چون در آینده نزدیک واحدهای تجاری به سمتی خواهند رفت که عملا مکان فیزیکی نباشند و مکان هایی انتزاعی هستند و نقش بازار دچار تغییر اساسی می شود ، یکی دیگر از مسایلی که پارکینگ طبقاتی بخصوص در مرکز شهر ایجاد می کنند آن هم با آن تعریفی که شهردار محترم اشاره کردند بخش خصوصی ، بخش خصوصی حتما چه زمانی که مالک زمین باشد و چه زمانی که زمین متعلق به شهرداری باشد باید برگشت سرمایه با سودی متعارف را برای سرمایه گذار قبول نماییم و معمولا پارکینگ طبقاتی مجموعه ای هستند از تجاری و پارکینگ.  چون خود پارکینگ قطعا صرفه اقتصادی ندارند و حتما باید امتیاز هایی به سرمایه گذار داده شود یا تجاری یا تراکم مسکونی  داده شود . و این خود باعث نقض غرض می شود و خود باعث ایجاد ترافیک بیشتر خواهد شد . اگر هم قرار است پارکینگی ساخته شود مرکز شهر جای ساخت پارکینگ نیست و اصلا تجربه ای که اصفهانیها داشتند علی رغم همه هوشمندی آنها ، اکنون پارکینگ های مرکز شهر آنها بصورت معضلی درآمده اند .

من مثالی خیلی واضح اشاره می کنم شاید قابل تعمیم نباشد ولی شهر نیویورک را مثال می زنم با وجود آنکه فرهنگ آمریکایی فرهنگی ماشینی است اکنون مرکز شهر آن کاملا از پارکیگ خالی است . همه پارکینگ های موجود در مرکز شهر و حتی پارکینگ کنار خیابان را هم تعطیل کرده اند چون پس از مطالعات بسیار به این نتیجه رسیده اند که هر چه خیابان ها را توسعه دهند و هر چقدر پارکینپ ایجاد نمایند بازهم کشش مرکز شهر طوری است که بازهم ورود ماشین به مرکز شهر بیشتر می شود و این مکانها دوباره پرخواهند شد و مساله دوباره ایجاد خواهد شد . نیویورک به این نتیجه رسیده است که هسته مرکز شهر اصلا نباید ماشین متوقف شود حتی برای پنج دقیقه و توقف جریمه خواهد داشت . و در برخی جاهای دیگر تجارب محلی دیگری وجود دارد و بجای آنکه عرض خیابان را بجای آنکه به نفع سواره اضافه کنند به نفع پیاده اضافه می کنند . من بخصوص در مورد منطقه خود ما متاسف می شوم وقتی می بینم فرهنگ استفاده از ماشین در زندگی مردم ما جاری می شود اصلا ضرورتی آنچنانی برای استفاده از خودرو وجود ندارد چون فاصله ها زیاد نیست .فاصله ها فاصله خیلی کوتاهی است . مثلا برای پانصد متر فاصله مدرسه کاملا طبیعی و جاافتاده است که از پیاده روی برای رفتن به مدرسه استفاده شود و برای بزرگسال این فاصله ها می تواند بیشتر هم باشد . بالاخره ماهم فرهنگ جمع شدن و پیاده رفتن صبح و عصر را داشته ایم این فرهنگ در حال منسوخ شدن است و کلا همه در حال استفاده از خودرو و دور دور هستند ، این دور دور ها باعث می شود مدیریت شهر به فکر تعریض خیابان بیفتد به فکر ایجاد پارکینگ می افتد و بالاخره باعث آلودگی های زیست محیطی می شود خواهش و درخواست من آن است کمی در مورد این مسایل کوچک اجتماعی هم فکر کنیم چرا باید تا این حد فرهنگ عادت به خودرو در میان مردم ما نفوذ کند . خود من شخصا هر وقت به نودشه برمی گردم تقریبا هیچوقت از خودرو استفاده نمی کنم چون فاصله ها آنقدر کوتاه هستند که به راحتی با یک ساعت پیاده روی همه کارها قابل انجام است و یک ساعت پیاده روی هم سلامت را تضمین می کند و هم واقعا وقت زیادی را نمی گیرد . خودرو برای خارج شهر است بالاخره همان کشورهایی که مخترع خودرو هستند تقریبا خودرو را برای آخر هفته استفاده می کنند و بقیه هفته یا وسایل عمومی است یا پیاده روی است . خواهش من آن است اگر در مورد سند توسعه شهر صحبت می کنیم در این مورد بخصوص احیای فرهنگ پیاده روی هم فکر کنیم .

آنچه که می توانم در مورد سند تفصیلی شهر صحبت کتم آن است که برنامه ای به درد می خورد که برنامه ی مساله محور باشد ، متاسفانه بسیاری از برنامه هایی که تهیه می شود مطالعات آنها متاسفانه مطالعاتی روتین معمولی است که نمی تواند هیچ دردی را دوا نماید جمعیت سرانه استاندارد اینها چون چیزهایی هستند که در شرح خدمات وجود دارد نوشته می شوند اما هیچ کارساز نیستند آن چیزهایی که لازم است هر مشاوری که زحمت تهیه طرح تفصیلی شهر پاوه را می کشد که مسئله پاوه با مطالعات عمیق با همفکری و تعامل با تضارب آرا و افکار مسایل مهم شهر را استخراج نماید و اولویت بندی نماید و برای آن اولویت ها برنامه ای برای رفع آنها تهیه نماید در چه زمانی با چه بودجه ای از چه نهادی ؟

ما در سال ۹۵ برنامه مساله محور اصفهان را استارت زدیم و خوشبختانه اکنون این برنامه در مراجع تصمیم گیر ملی کاملا جا افتاده است که برنامه توسعه شهری باید مساله محور باشد ، اکنون برنامه توسعه شهری اصفهان بصورت مساله محور در حال تدوین است هرچند من دیگر در تدوین آن نقشی ندارم هرچند همکاران در حال ادامه تدوین آن هستند .و امیدوارم هستم این برنامه موثر باشد و توصیه می کنم هر برنامه ای برای هر شهری تهیه می شود اول شناخت مساله باشد و بعد ضرورت ان باشد .

آنچه در مورد حریم شهر مورد اشاره قرار گرفت فرمایشات شهردار محترم شهر کاملا درست بود و من خوشحال شدم که این دقت نظر را داشته اند که اگر الحاقی به شهر پاوه صورت می گیرد الحاق نیازمند پیش زمینه هایی است . در مورد الحاق به شهر مثالی مطرح می کنم این الحاق مانند قبول یک جوان پسر یا دختر را به فرزندی قبول نمایید که در آستانه سربازی ، دانشگاه یا ازدواج است و در مورد قبول فرزندی این جوان باید به فکر هزینه های ازدواج تحصیل یا سربازی آن جوان هم باشید . و چنانچه دورنمای مثبتی از این جوانی که می خواهیم به فرزندی قبول نماییم مثبت نباشد تنها هزینه ها بر دوش ما سنگینی خواهد کرد و اثر مثبت و فایده ای برای ما نخواهد داشت . بنابراین برای الحاق روستاهای اطراف شهر با در نظر گرفتن جمیع شرایط باشد و اگر برآیند این بررسی ها مثبت بود الحاق صورت گیرد و در غیر اینصورت با دقت نظر بیشتری صورت گیرد و تحمل و تامل بیشتری در این زمینه صورت گیرد .

سوال سوم : آقای دکتر احتمالا با توجه به رشته تخصصی تان بیش از هر کس دیگری معماری و شهرسازی شهرهای اورامان ، پاوه و نودشه و … را بادقت  مد نظر قرارداده اید ، نظر و توصیه های حاصل از این نگاه جنابعالی می تواند قابل توجه باشد نظر شما در مورد معماری و شهرسازی شهرهای منطقه ، پاوه و نودشه و … چیست در این زمینه چه توصیه ای به مسئولان محلی دارید ؟

پاسخ :شرایطی که ما از لحاظ شیب زمین و توپوگرافی در شهرستان پاوه داریم حتما باید مورد توجه قرار گیرد درخواست من از مسئولین محلی دقت نظر کامل در خصوص تراکم ساختمانی در چنین شرایطی هست تراکم در مرکز شهر و حتی در شریانات اصلی شهر دو موضوع اساسی پیش می آورد یکی جذب جمعیت ،جذب ماشین و جذب سواره  می نماید و باعث تشدید مسائل می شود یکی هم که کمتر مورد توجه و دقت قرار می‌گیرد آن است که وقتی شما مرکز شهر را که مرکز ارزشمندی از لحاظ اقتصادی است ، تراکم می دهید  محلات پیرامونی از رشد باز می مانند چون سرمایه به آن محلات وارد نمی شود بسیاری از جاها این را تجربه کردند که هرچند مرکز شهر ممکن است از لحاظ درآمدی برای شهرداری بهتر باشد اما تراکم مرکز شهر را کنترل می‌کنند برای اینکه پیرامون رشد کند وقتی سرمایه وارد پیرامون می شود رشد آن بیشتر است و مشکلات آن کمتر خواهد بود و احیاناً باعث توسعه اجتماعی می‌شود و مردم محلی که در آن و مردم آن به هلاکت هستند زودتر به نتیجه خواهند رسید زمین ارزان تر است و سرمایه گذار بیشتر به این محلات وارد می‌شود بنابراین درخواست من این است که مرکز شهر و شریانات اصلی شهر تراکم کنترل گردد هر چند این موضوع ممکن است مسایلی برای شهرداری بوجود بیاورد بخصوص  مشکلات اجتماعی زیادی ایجاد نمایند چون فشار بر روی شهردار زیاد میشود درآمد ممکن است پایین  آید اما این هزینه ها را اگر در کوتاه مدت متقبل شویم می توانیم امیدوار باشیم که ثمرات این کنترل را در دراز مدت ببینیم موضوعی که حتماً خواهش می کنم که اینجانب با مطالعه و تجربه به آن رسیده ام این است که شهر بیش از آنکه یک موضوع ساختمانی و کالبدی باشد دردرجه اول یک موضوع اجتماعی است و خیلی هم موضوعی اجتماعی است . و شهرداری و سورای شهر و مدیریت شهری اگر می خواهند نقش حکمروایی ایفا کند و بعنوان دولت محلی باید به آن توجه کنند آن است که حتما به مسایل اجتماعی دقت نمایند و شهر را کالبد نبینند .

و در درجه دوم شهر موضوعی اقتصادی است و بالاخره اداره نمودن شهر با موضوع اقتصادی یک وظیفه است اگر سوابق قانون شهرداری ها را مطالعه نماییم اولین نقشی که شهرداری ها ایفا نموده اند پیگیریموضوعات اقتصادی در شهر است شهرداری اگر به این موضوع توجه نماید حتما در میان مدت منافع اقتصادی آن به خود شهرداری برمیگردد و آخر موضوع شهر کالبدی است بنابراین هرآنچه که در مورد شهر فکر می کنیم و انتظاراتمان را از شهردار محترم مطرح می نماییم اگر بتوانیم اولویت بندی بر این اساس انجام دهیم که مسایل اجتماعی در کجا قرار دارد بعد مسایل اقتصادی و بعد مسایل کالبدی و مدیران شهرداری هم دقت نمایند در همین مسیر پیش می روند .

سوال چهارم :جنابعالی مصاحبه با ریاست شورا و شهردار پاوه را دنبال کرده اید نظر شما درباره دیدگاههای مطرح شده در این گفتگوها برای اداره شهر پاوه چیست ؟ دیدگاه ها و روش اداره شهر را برای رفع مشکلات بسیار شهر پاوه چگونه ارزیابی می کنید ؟

پاسخ : آقای دکتر محمود مبارکشاهی و آقای دکتر محمودی درست اشاره فرمودند که حتما باید دیدی بلند مدت نسبت به مسایل شهر داشته باشیم حتما بلند مدت فکر کنیم وقتی مدیریت شهری بخصوص شهرداری و شورا با فرمانداری محترم در مورد موضوعی مشغول فکر هستند حتما باید چشم اندازی داشته باشند و باید برای نیل به این چشم انداز، مجموعه ای دوباره تاکید می کنم اقدامات کوچک اما اثرگذار تعریف نمایند که بتوانند زودترو با هزینه کمتر به نتیجه برسند واین زنجیره بتواند آن چشم انداز را تکمیل نماید . در این فاصله به نظرم شورای شهر و شهرداری محترم وظیفه ای حتمی دارند که در این مسیر تمام مقامات محلی و ادارات را همراه خود نمایند هرچند ممکن است در مواردی دشوار هم باشد . اما جز اینکه در سیستم اداری همراهی را طلب نماییم هیچ چاره دیگری نداریم “جدال” و “چالش” هزینه های زیادی دارند و ضرر آن چالشها را  کل شهر متحمل خواهد کرد . بنابراین خواهش من آن است در این موارد گفتگو نماییم ، تعامل نماییم ، و اگر نظری داریم که فکر می کنیم نظری درست و منطقی است تلاش نماییم مردم و اجتماع را به آرامی با خود همراه نماییم حتما مقامات هم به نظرات جمع و مردم توجه خواهند کرد و قطعا نظرات جمعی از نظرات فرد اثرات بیشتری دارند  بنابراین تعامل و گفتگو بسیار مهم است . من خیلی خوشحال شدم که شهردار محترم شهر توضیحی در مورد اقدامات دادند و یکی از سرفصل های مهم اقدامات به نظرم مهم ترین آن اقدامات بود و شروعی بسیار مبارک خواهد بود موضوع جلب مشارکت شهروندان است ، چرا که غیر از این راه ، هیچ راه دیگری وجود ندارد . و قطعا حرکت بسیار خوبی بوده است که شهرداری در این دوره شروع نموده است و به نظرم اگر این حرکت را تکمیل نماید دوره ای بسیار باارزش خواهد بود . اینکه شهروند در اقداماتی که مدیریت شهری انجام می دهد سهیم باشد این سهیم شدن شهروند کمترین آن مسایل اقتصادی است که شهرداری بیست ، سی درصد شهرداری پول از مردم جمع می کند . مهم تر آن است وقتی شهروندان قرار است با پرداخت پول مشارکت نمایند نظر خود را هم اعمال می کنند ، حتما در زمان اجرا مداخله می نمایند ، حتما خودشان را موثر می دانند و بزرگترین اثر آن اعتماد به نفسی است که نظر آنها شنیده می شود . به نظرم شورای شهر و شهرداری محترم پاوه چنانچه این مسیر را هموارتر نمایند ، هدفمند تر نمایند ، حتما و حتما در همه محلات شهر این نرخ مشارکت لزوما نباید یکسان باشد ، بخصوص در محلات پیرامونی حتی اگر درصد این مشارکت کمتر شود بسیار مناسب تر خواهد بود و محلاتی که از لحاظ اقتصادی در وضعیت مناسب تری هستند این درصد مشارکت بالاتر باشد . و این نوع مسایل باید مدیریت شوند ولی در هر صورت به نظرم این مشارکت کار بسیار ارزشمندی است که شروع شده است و انشالله موفق باشند و به نظرم چنانچه تنها همین موضوع را چنانچه ادامه دهند می تواند به عنوان نقطه ای ارزشمند در دوران مدیریت آنها مطرح باشد بقیه مواردی که جناب آقای شهردار فرمودند مهم است ولی آنچه که مهم تر است این است که فرهنگ مشارکت را گسترش دهیم اینکه هر شهروندی وظیفه دارد در توسعه شهر نقشی داشته باشد هر چند اندک . ممکن است این مشارکت در مواردی با توجه به توان افراد نتواند بصورت ریالی باشد مثلا طرف کارگر است می توانیم از توان یدی فرد استفاده نماییم و احیانا از فکر و کالا و … فرد استفاده نماییم یا هر مورد دیگری که ممکن است به فکر عزیزان برسد و من نتوانم به آن اشاره نمایم .

سوال پنجم : شهرداری پاوه از نظر درآمدهای پایدار و وضعیت مالی در وضعیت مناسبی قرار ندارد ،برنامه ها و راهکارهای شهردار محترم و دیگر مهمانان این گروه را احتمالا پیگیری نموده اید .جنابعالی دانش آکادمیک و تجربه ارزشمندی بویژه در ارتباط با مدیریت شهرهای استان های اصفهان و خوزستان داشته اید .دیدگاه جنابعالی در زمینه  افزایش درآمد پایدار در شهری مانند پاوه چیست ؟

پاسخ :موضوع درآمد چالشی اساسی است ، نه فقط برای شهری مانند پاوه ، می‌خواهم مثالی بزرگتر مطرح کنم ، شهرداری تهران روزانه حدود ۱۷ میلیارد  هزینه دارد و این چیزی است که دکتر حناچی به آن اذعان می‌کند . طبیعتاً برای شهرداری تهران درست است که  کسب  درامد و پول آسان است اما جور کردن مبلغ ۱۷ میلیارد تومان آن هم به صورت روزانه که ممکن است بودجه ۳ یا ۴ ماه شهرداری پاوه باشد در این شرایط خیلی سخت است . بنابراین آن چیزی که شهردار محترم پاوه فرمودند که منابع دولتی تقریباً وجود ندارد فرصتی است که بر منابع محلی تمرکز کنیم بر خلاقیت خود تمرکز نمایم بر روی مشارکت مردم تمرکز نماییم و فرصتی است تا از سرمایه های مادی و معنوی محلی استفاده نماییم و لزوماً وقتی می‌خواهیم مشارکت جلب کنیم حتماً باید پاسخگو باشیم و به هزینه کرد منابعی که جمع می کنیم دقت کنیم بعضی وقتها هزینه‌هایی که در نظام مدیریت شهری هزینه می‌شود خیلی ضرورتی ندارد و اساساً اولویت هم ندارند چیزهایی که تکراری هستند مثل اینکه هر سال جدول ها را رنگ کنیم هرسال جدول ها را عوض کنیم هر سال پیاده‌روها را از نو بسازیم به نظرم صرف هزینه ای است که تامین آن بسیار دشوار شده است و در خیلی از کشورهای دنیا امروز مبلمان شهری به ویژه پیاده‌رو مبلمانی بسیار ساده است برای پیاده رو یک مربع بتنی کاملا ساده چرا ؟ چون وقتی شما انواع موزیک ها و کف سازی ها را استفاده میکنید ممکن است در آن زمان فکر نکنیم که پیاده‌روی که اکنون بسیار زیبا در آمده است بعدا اگر یکی از این موزاییک ها کنده شود آن موزاییک را نداریم که جایگزین نمایم و مجبور هستیم مجدداً موزاییک ها را بکنیم و از نو موزاییک کاری نماییم بنابراین خواهش من آن است که هر چه بیشتر به سادگی مبلمان شهری فکر کنیم بهتر می‌توانیم آنرا نگهداری کنیم به خصوص زمانی که پیاده روها را می سازیم خیلی اوقات به دلیل شرایط جغرافیایی منطقه ما هزینه های بیشتری را نیز به ما تحمیل می‌کند و خیلی هم موثر نیست یعنی این چیزها واقعاً از اولویت پایینی دارند و برخلاف آنچه که ما فکر میکنیم درست است که چشم انداز خوبی دارند و زیبا به نظر میرسند ولی اساسی نیستند و باید در این زمینه تجدید نظر نماییم . بحثی مطرح شد در فرمایشات شهردار مطرح محترم شهر در مورد کنارگذر شهر پاوه من نمی‌دانم شاید اشتباه هم فکر می کنم ولی تجربه آنچه در شهرهای متوسط و رو به پایین اجرا شده است اکثراً باعث آسیب اقتصاد محلی شده است که نمونه آن شهر شاهو اطراف پاوه است که با احداث کنارگذر شهر به سکون و سکوت رفت و اخیراً دیدم که راه برگشت از پاوه از درون شاهو تعریف شده است و این احتمالاً باعث خواهد شد دوباره اقتصاد محلی جان بگیرد نمی‌دانم کنارگذر برای شهر پاوه و برای ترافیک شهر پاوه تا چه اندازه موثر است ولی حتماً اقتصاد محلی را دچار آسیب می کند حتماً باغها و طبیعت منطقه را تخریب می‌کند و اینکه هزینه فایده این کار چگونه است نمی دانم . ولی خواهش من این است که با دقت بیشتری به این موضوع نگریسته شود

من قبلاً در این گروه موضوعی را مطرح کرده بودم در مورد استان‌های نفت‌خیز و استانهای غیر نفت خیز که دوست دارم دوباره آن را مطرح نمایم من سال ۸۹ که از خوزستان به اصفهان آمدم اعتبارات عمرانی خوزستان ۱۳۰۰ میلیارد تومان بود که در شورای برنامه‌ریزی استان تصویب شد وضع خوزستان را هم همه ما می‌دانیم وقتی به اصفهان آمدم و ماه بعد شورای برنامه ریزی استان اصفهان رفتم اعتبارات عمرانی استان اصفهان ۳۳۰ میلیارد تومان تصویب شد تقریباً یک چهارم خوزستان من واقعاً تعجب کردم تا مدتها مشکوک بودم که ممکن است  عددهای دیگری داشته باشند که اعلام نکنند ولی واقعاً همان ۳۳۰ میلیارد تومان بود ولی وقتی به اصفهان می‌روید توسعه بیشتری می بینید کار عمرانی بیشتری انجام می‌شود و وقتی علت را جویا می شویی آن مسائلی هست که قبلا هم اشاره کردم “بهره‌وری” است ، “اولویت بندی”  است و اینکه یک ریال در اصفهان ممکن است دو ریال کار کند اما در خوزستان هر دو ریال ممکن است یک ریال کار کند.و این مهم است که مدیریت شهری برای ریال به ریال درآمدی که از شهروندان پاوه کسب می کند حتماً اولویت بندی داشته باشد هر کاری را انجام ندهد درست است ممکن است پول هم وجود داشته باشد اما به نظرم باید این موضوع را جا انداخت که حتماً “خرج” ما هدفدار باشد ، ضرورت داشته باشد ، نتیجه مند باشد ، موثر باشد .

در داخل خانه همه ما همین گونه هستیم درست است که ممکن است بتوانیم در خانه ۲۰ عدد لامپ را هم همزمان روشن کنیم ولی این کار را نمی‌کنیم چون سر ماه باید قبض برق را پرداخت نماییم . ممکن است بتوانیم در یک ماه به خوبی خرج کنیم و خوشحال باشیم ولی باید به این فکر کنیم که ماه بعدی هم باید بتوانیم امورات را اداره کنیم .خواهش من آن است که بعد در بحث درآمد و هزینه در شهر اول نگاه کنیم که چه هزینه ای باید انجام دهیم و بعد برای آن هزینه ها به چه صورت درامد کسب کنیم اگر این روش را پیش نگیریم. درآمد داشته باشیم باز هم کم می‌آوریم و همیشه شهر دچار مشکل است بنابراین لازم است به ریال به ریال درآمدی که کسب می‌کنیم اولویت بندی داشته باشیم

سخن آخر:جناب آقای دکتر لهون اسدی عزیز ،با همه مشغله کاری از جنابعالی بابت وقتی که برای انجام این گفتگو گذاشتید ، سپاسگزاریم ، در پایان چنانچه مطلبی وجود دارد و مناسب می دانید در این گفتگو مطرح نماید در خدمت شما هستیم .

تشکر می کنم …به نظرم آنچه که در این گروه مورد اشاره قرار گرفت ، بسیار موثر است اینکه موضوعات را  شهرستانی و حتی منطقه‌ای نگاه کنیم …

به نظرم شهرهایی مثل نودشه ، نوسود و روانسر می‌توانند شهرهای همکار شهر پاوه باشند و می توانند بسیار کمک کنند به اینکه شهرپاوه تقویت شود . حتماً باید شورای شهر پاوه شهردار پاوه با شورای شهر این شهرها و شهرداران شهرهای یادشده نشست‌هایی برگزار کنندباهم بنشینندو با هم برای توسعه منطقه هم اندیشی نمایند . بسیاری از موضوعاتی که در منطقه وجود دارد ظرفیت یکسانی برای تمام منطقه هستند و می توانیم به نحو مناسب از این ظرفیت ها استفاده نماییم .ظرفیتی که سد داریان برای منطقه ایجاد کرده است و فکر می‌کنم بسیار مغفول مانده استیکی از آنهاست . می توانیم استفاده های متنوع و زیادی از این سد به عمل آوریم و این مطلب را چند سال پیش هم به شورای شهر نودشه عرض کردم که باید از این ظرفیت سد داریان به نحو مناسب استفاده شود ، بالاخره این سد ظرفیت اقتصادی بسیار بزرگی دارد برای صنایع مختلف و وابسته مانند توسعه باغداری و توسعه شیلات ، توسعه گردشگری که گردشگر را در منطقه ماندگار نماییم .حتماً به این ظرفیت توجه لازم را مبذول داریم و اینکه تخصیص آب از این سد را برای توسعه منطقه مد نظر قرار دهیم .چنانچه از این ظرفیت ها به نحو مناسب استفاده کنیم حتماً برای منطقه موثر خواهد بود در پایان عرایضم دوباره بر این نکته تاکید کنم که حتما مدیریت محلی بر روی مسائل منطقه هوشمند تر است مردم محلی بیشتر از ما مسائل را تشخیص می دهند و آگاهی آنها بیشتر است چون به صورت روزمره با این مشکلات دست به گریبان هستند . ولی با این وجود باز هم درخواست می‌کنم به جای آنکه به دنبال پروژه های عجیب غریب و بزرگ باشیم به فکر پروژه های مقیاس کوچک اما در زنجیره ای تعریف شده کار کنیم ، برای ریال به ریال آن چه که هزینه می‌کنیم  تفکر نماییم ، بالاخره اداره کردن شهر سخت است به ویژه برای شهرهایی که از پیشینه های نامناسبی مانند جنگ برخوردار هستند  مهاجرت ، خشکسالی و غیره شرایط اقتصادی  مملکت ، کرونا و طبیعتاً انتظار ما از شورای شهر پاوه و شهرداری پاوه یا هر شهر دیگری به صورتی تعریف شود که در توان آنها وجود داشته باشد همه ما آرزوها و آمال و امیدهای فراوانی برای منطقه داریم اما ممکن است بسیاری از آنها در شرایط امروز قابل تحقق نباشد چنانچه در مسیری درست حرکت نماییم بدون تردید به آن اهداف و آمال خواهیم رسید. مهم این است که مسیر درستی را انتخاب نماییم و برای انتخاب مسیر به هیچ وجه نباید از “گفت‌وگو” و نقد هراس داشت…

 نقد و گفتگو تامل حتماً سازنده حتماً موثر است و خواهش من از شهردار محترم آن است که البته حضور ایشان در این گروه نشان داده است که حتماً اهل گفتگو و تعامل و پذیرش انتقادات سازنده است انتقاد پذیر باشد و همه اعضای محترم شورای شهر پاوه باید تعامل داشته باشند نه فقط با این گروه ، چرا که این گروه تعدادی محدود هستند و نماینده همه شهروندان  این شهر نیستند و بع تعامل و گفتگو با همه اقشار و شهروندان شهر پاوه نیازمند هستند گروههای دیگر معلمان ، دانش‌آموزان و اقشار مختلف مردم زنان و جوانان به ویژه زنان با توجه به حضور کمرنگ تر در صحنه اجتماع در منطقه لازم است گفتگو و تعامل صورت گیرد و از نظرات آنها در اداره شهر استفاده شود . شهر متعلق به همه شهروندان است فراتر از سن و جنسیت افراد فراتر از موقعیت اداری و موقعیت اقتصادی

و در نهایت آرزوی موفقیت برای مجموعه مدیریت شهرپاوه دارم و آرزوی سربلندی برای همه عزیزان دارم..