پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه: ایجاد منطقه ویژه اقتصادی اورامانات بیش از دو دهه است که مطالبه بسیار جدی مردم این منطقه است ولی با وجود همه پیگیری ها، این مطالبه، دوباره در نقطه آغاز قرار گرفته است. خبرگزاری کردپرس در قالب یک گزارش تحلیلی به پیشینه این طرح و پیگیری های صورت گرفته طی این دو دهه اخیر پرداخته است.

سابقه اولین حرکت جدی برای ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در منطقه اورامانات به سال ۱۳۸۰ و دوران مجلس ششم بازمی گردد. و جالب اینکه این مطالبه حتی قبل از منطقه ویژه قصرشیرین و اسلام آباد مطرح شد. در آن ایام براثر رایزنی های نماینده وقت اورامانات، در یک اتفاق نادر، ۱۵۶ نماینده در مهرماه ۱۳۸۰ در نامه ای به رئیس جمهور، خواهان تشکیل منطقه آزاد تجاری در اورامانات شدند.

نمایندگان در این نامه «مطلوب ترین شیوه دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری و مبارزه با قاچاق کالا در شهرستان مرزی پاوه و جوانرود را تشکیل منطقه‌ آزاد تجاری» اعلام کردند. و همچنین استدلال کردند «این منطقه به لحاظ کوهستانی بودن، فاقد شغل بوده و از بالاترین نرخ بیکاری در کشور برخوردارند. همین امر نیز سبب شده که شهروندان این منطقه سیستم امرار معاش را در بخش خدمات جستجو کنند و به همین جهت گرایش به قاچاق کالا که در اثر نامتناسب بودن تعرفه های گمرکی به اقتصاد منطقه از سودآوری بیشتر برخوردار است، روی آورند».

نکته جالب اینکه در این درخواست «دشت حر» در ثلاث باباجانی به عنوان گزینه اول و سه راهی پاوه – جوانرود به عنوان دومین گزینه جهت استقرار منطقه آزاد پیشنهاد داده بود.

مصطفی محمدی نماینده وقت اورامانات هم در آن زمان در گفتگو با ایسنا درباره این طرح عنوان کرد: «ایجاد بازارهای مرزی و تعاونی‌های مرزنشینان به تنهایی جوابگوی بیکاری در منطقه نیست و امیدواریم با تصویب این طرح میزان بیکاری در استان کاهش یابد».

طرح منطقه ویژه سرگردان در میان دولت ها

طرح منطقه ویژه در مجلس هفتم و در دولت اصلاحات توسط نماینده وقت اورامانات همچنان پیگیر طرح شد و پیشرفت های خوبی هم حاصل شد. این طرح بعد از موافقت ریاست جمهوری، در وزارت‌های اقتصاد و بازرگانی مورد بررسی کارشناسی قرار گرفت ولی با همه خوش بینی ها، متاسفانه این تلاش ها به سرانجام مشخصی نرسید. طرح منطقه ویژه در دولت بعدی هم تعیین تکلیف نشد و راکد باقی ماند.

این داستان ادامه داشت تا اینکه در سال ۹۵ دوباره از نو تلاش ها آغاز شد و در تیرماه این سال ایجاد منطقه ویژه اقتصادی ‌اورامانات، یکی از شروط چندگانه مجمع نمایندگان استان کرمانشاه برای همراهی با رئیس‌جمهور در سفر به کرمانشاه بود. این همگرایی نمایندگان باعث شد طرح مطالعاتی این پروژه در تابستان همان سال انجام و طرح برای تصویب به شورای مناطق آزاد ارسال شود. ولی باز دولت روحانی نام منطقه ویژه اقتصادی اورامانات را در لیست لایحه معروف مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی قرار نداد.

اضافه شدن نام منطقه ویژه اورامانات به لایحه دولت

هرچند نام منطقه ویژه اقتصادی اورامانات در لایحه پیشنهادی دولت به مجلس وجود نداشت ولی در مجلس با تلاش های شهاب نادری نماینده اورامانات، به لیست اضافه شد و در شهریور ۹۷ به تصویب مجلس رسید. البته تعداد مناطق ویژه اقتصادی اضافه شده به لیست دولت، آنقدر زیاد بود که نمی شد شانسی برای تایید آن متصور شد. برگزاری انتخابات مجلس آینده نزدیک بود و نماینده ها بیش از ۸۰ منطقه آزاد به لیست اضافه کرده بودند.

عدم تایید منطقه ویژه اورامانات در مجمع تشخیص مصلحت

این مصوبه عریض و طویل مجلس در زمینه تشکیل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، بعد از عدم تایید توسط شورای نگهبان به مجمع تشخیص مصلحت ارسال شد. بدشانسی دیگر آنجا رخ داد که اولویت اول استان، تصویب منطقه آزاد قصرشیرین بود و مدیران ارشد استان و نمایندگان تمام توان رایزنی خود را معطوف به این موضوع کرده بودند و عاقبت هم منطقه ویژه اقتصادی اورامانات در نشست ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ مجمع تشخیص مصلحت مورد تصویب قرار نگرفت. تلخی این خبر در شیرینی تصویب منطقه آزاد تجاری قصرشیرین گم شد و پس از آن هم کسی در مورد این ناکامی صحبت چندانی نکرد.

امروز دوباره مطالبه منطقه ویژه اقتصادی اورامانات دوباره درست در ابتدای خط شروع قرار گرفته است و هنوز رد پای آشکاری از طرح دوباره آن پیدا نیست. فراموش نکنیم برای منطقه ای محروم مانند اورامانات که انتخاب های چندانی برای توسعه ندارد، منطقه ویژه اقتصادی یک بستر قانونی ممتاز است و می تواند برای حوزه تجارت و بازرگانی و تولید در منطقه اورامانات تحول آفرین باشد.