پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : دکتر سیروس امین زاده: استان کرمانشاه با جمعیتی دومیلیونی و وسعتی بیش از ۵/۱ درصدی از مساحت کشوردر منطقه‌ای استراتژیک از ژئوپلیتیک ایران قرار دارد.

منطقه‌ای جغرافیایی که در حافظه تاریخی خود همواره محل کشمکش برای تغییر مرزهای جغرافیایی و عقیدتی کشور از دوران هخامنشیان وساسانیان گرفته تا سیطره اسلام و دوره حکمرانی سلسله‌های صفویه، قاجاریه، پهلوی و نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است؛ که گواه این ادعا  سنگ نبشته بیستون است و حماسه برگشت داریوش از سرکوب یاغیان بابل وکشمکش سپاه اسلام و سپاهیان یزگرد سوم در نزدیکی نهاوند و تغییر مرزهای عقیدتی و یا رزمگاه سپاهیان صفویه با امپراتوری عثمانی و قرار داد صلح مهم قصر شیرین و تغییر مرزهای جغرافیایی تا مرکز دولت مقاومت مهاجرین و عرصه تخت و تاز متفقین ومتحدین در جنگ جهانی اول در انتهای سلسله قاجاریه و اختلافات مرزی و درگیری‌های عراق و ایران در دولت پهلوی و جنگ ایران و عراق و دفاع مقدس درتاریخ جمهوری اسلامی ایران می باشد.

این موارد تنها گوشه‌ای از اهمیت جغرافیای سیاسی کرمانشاه در تاریخ گذشته ایران است؛ که می‌تواند استراتژیک بودن سرزمین کرمانشاه و نقش جغرافیای استان را درسپهر سیاسی منطقه خاورمیانه و آسیای جنوب غربی به اثبات برساند.

تاریخ کهنی که کرمانشاه را به قطعه‌ای مهم از پازل حیات سیاسی این نقطه از جهان تبدیل نموده است. قطعه پازل استراتژیکی که برای بازی کردن مثبت در شطرنج سیاسی اقتصادی پر حادثه منطقه جنوب غربی آسیا بدون تردید مستحق برخورداری از توسعه وعمران و آبادانی است؛ توسعه‌ای که در برنامه‌های کشوری و سیاست‌های داخلی و خارجی نگاه ویژه و متفاوتی برنامه سازان توسعه کشوری را می‌طلبد؛ زیرا تحقق اهداف توسعه‌ای و کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای در کشورهای در حال توسعه در گرو برنامه ریزی منطقه‌ای می‌باشد؛ که لازمه آن شناسایی جایگاه توسعه‌یافتگی مناطق نسبت به یکدیگر وحضور و سهم خواهی در بستری کلی‌تر به نام مدیریت کلان کشوری است.

یقینا هرگونه بینش مرکز گرا و مدیریت عمودی بدون اختیار ویژه موجب گسست از مدار توسعه منطقه‌ای و ایجاد شکاف عظیم توسعه ای می گردد.

کرمانشاه به گواه تاریخ رنج برده است

رنج ومشقتی که  جغرافیای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی استان کرمانشاه در تمام ایام تاریخ خود از برنامه‌ها و نگرش‌های مرکز محور محدودیت زا برده است را حافظه تاریخی شهروندان از یک سو و آمار و ارقام رسمی شاخص‌های توسعه کشوری از جانب دیگر گواهی خواهند داد.

فریادی که فردای توسعه نیافتگی کرمانشاه سکوت تاریخ خود راخواهد شکست؛ عدم نگرش منطقه‌ای در برنامه های توسعه چند دهه گذشته به استان کرمانشاه و نا کار آمدی  برنامه‌های توازن و آمایش سرزمینی در سایه مدیریت ناکار آمد اجرایی مرکز گرای محدودیت ساز می‌باشد.

ضعف توسعه‌ای که هرگز مورد توجه برنامه سازان توسعه کشور قرار نگرفته است؛ تا نتیجه آن گسست از برنامه‌های یکپارچه توسعه وشکاف عظیم توسعه انسانی و اقتصادی و اجتماعی برای استان کرمانشاه باشد.

اثبات این ادعا مراجعه به آمارهای رسمی چند دهه گذشته شاخص‌های توسعه‌ای کشوری می‌باشد؛ که کرمانشاه را در زمینه‌های توسعه ساز مانند عدم اشتغال و بیکاری و فقر و تورم و ضعف بهداشت ودرمان و… رکورد دارکشوری قرار داده است.

حال بماند که در شرایط بحران آبی موجود کرمانشاه با ورشکستگی آبی دست و پنجه نرم می‌کند و زلزله وسیل و بلایای طبیعی و یا بحران کرونا ویروس و مدیریت ناموفق آن در استان کرمانشاه محل توجه انتقادی ویژه کنکاش و آسیب شناسی است.

بر این اساس با توجه به شرایط بحرانی اقتصادی و اجتماعی قابل لمس برای شهروندان عادی و بحران‌های موجود قابل آسیب شناسی برای متخصصان و نخبگان دانشگاهی و نا کار آمدی مدیریت سنتی محدودیت زای استان کرمانشاه سوال اصلی این نوشتار این می باشد؛ که آیا رهایی کرمانشاه از بحران عدم توسعه یافتگی و پر کردن شکاف عظیم عدم برخورداری از رشد و پیشرفت با برنامه های مرکز گرا و مدیریت کنترل شده از مرکز کنونی امکان پذیر است؟ آیا در شرایطی که ریاست محترم جمهوری و دولت سیزدهم وعده استاندار ویژه برای چندین استان را داده است استانداری ویژه برای کرمانشاه می تواند مطالبه اصلی مجمع نمایندگان استان و نخبگان جامعه باشد؟ و آیا  ضرورت داشتن نگرش منطقه ای ومدیریت ویژه استانی می توند از گزاره اصلی گفتمان اجتماعی استان کرمانشاه باشد و نقش نخبگان و سازمان های مردم نهاد و بخصوص رسانه های محلی در ایجاد بستر عمومی برای این گفتمان سازی اجتماعی چگونه است؟

با تامل و نگرش و تعمق در سوالات فوق فرضیه اصلی این نوشتار در یک رهیافت هنجاری انتقادی  می‌تواند این باشد؛ که شرایط و داده‌ای قابل دریافت از مطالبات بیان شده در بستر جمعی سیر شکل گیری و انگیزه تشکیل یک گفتمان اجتماعی توسعه ساز حول محور بینش مدیریت منطقه‌ای ویژه احساس نمی‌گردد؛ زیرا این مهم زمانی قابل دسترس است؛ که  نخبگان و صاحبان قدرت افقی در جامعه (جامعه مدنی) همگام با نمایندگان خود در مجلس شورای اسلامی و شوراهای شهر و روستا فرصت پیش آمده از بیانات ریاست جمهوری را مغتنم شمرده و ضمن گذشت از طلبکاری‌های فردی و اجتماعی و کشمکش‌های سطحی و هیجانی چه دربستر عمومی جامعه و چه در بستر تصمیم سازی‌های نهادی مانند مجلس شورای اسلامی شیوه مدیریت کنونی استان کرمانشاه را زیر سوال برده و ضمن جراحی بدن نخیف مدیریت استان خواهان سهمی از حضور در جلسات مرکزی دولت برای قراردادن نگرش منطقه‌ای در برنامه‌های توسعه کشوری به استان کرمانشاه باشند. لذا در راستای تحقق آرمان‌های توسعه خواه شهروندان استان کرمانشاه پیشنهاد می‌گردد:

۱-بستر عمومی جامعه، زمینه ایجاد گفتمان سازی اجتماعی حول محور توسعه همگون با مدیریت منطقه‌ای و اختیارات ویژه را فراهم نماید.

۲- هویت شهروندی استان ضمن گذار از هویت های طایفه‌ای و قومی مطالبات و آرمان‌های توسعه خواهانه اشتراکی را به منظور کسب قدرت اجتماعی همگون و ساخت هویت مدنی و ملی مشترک تحول خواه برای استان کرمانشاه کسب نمایند.

۳- این نوشتار نخبگان وفعالین مدنی و اجتماعی وسازمان های مردم نهاد را به تعمق و تامل در میزان کارآمدی مدیریت مرکز گرا و ضرورت مطالبه استاندار ویژه برای استان کرمانشاه دعوت می نماید.

۴- این نوشتاروکلای ملت درنهاد های مردمی حقوقی مانند مجلس شورای اسلامی و شورا های شهر وروستا را به گذشت از طلبکاری های فردی و گروهی و اقدام به طرح علمی و عقلایی مطالبات اجتماعی واقتصادی و… مانند طلب استانداری ویژه برای کرمانشاه از دولت سیزدهم دعوت می نماید.

۵- این نوشتار مدیریت کلان و میانی استان را به پاسخگویی به عملکرد و اعتراف به ضعف و ناکار آمدی برنامه‌های اجرایی مرکز محور و ناتوانی در اجرای برنامه‌های توسعه کشوری برای استان کرمانشاه دعوت می‌نماید.

سخن پایانی

اینک که در آستانه رای اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی به کابینه سیزدهم و تحقق وعده جناب آقای رئیسی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران برای انتخاب چندین استاندار ویژه برای کشور قرار داریم و با اذعان به اینکه مدیریت‌های مرکزیت محور کنترل شده از مرکز توان اجرای برنامه‌های توسعه‌ای با نگرش منطقه‌ای برای مناطق استراتژیک را ندارند و برای کسب اختیارات ویژه برای مدیریت کلان استان کرمانشاه ضرورت اهتمام و توجه بیشتر مطالبات مردمی و نمایندگان مردم به این موضوع احساس می‌گردد.

لذا با توجه به اهمیت جغرافیای سیاسی اقتصادی و اجتماعی و ژئوپلیتیک کرمانشاه برای کشور وحتی کشور‌های همسایه و منطقه‌ای نگرش ویژه کشوری به مدیریت استان کرمانشاه از مطالبات اساسی جامعه زاگرس نشین می‌باشد.

بر این اساس می‌طلبد که خرد جمعی و عقلانیت علمی نخبگان و فرهیختگان علم توسعه به کنکاش و تعمق در دلائل اصلی عدم توسعه یافتگی و فاصله بسیار زیاد برخورداری استان با استان‌های همجوار و غیره بپردازند تا بتوان در تعامل با رسانه‌های جمعی استان نسبت به ایجاد بستر عمومی گفتمان ساز اجتماعی حول محور سهم خواهی از حضور در مدیریت کلان کشوری و تصمیم سازی‌های کلان توسعه اقتصادی اجتماعی مانند حضور در جلسات هیئت دولت و کمیته‌های بودجه نویس و بودجه ریز عمران و آبادانی کشور در قامت استانداری ویژه کرمانشاه اقدام گردد.

بدیهی است تاریخ فردای توسعه نیافتگی استان کرمانشاه هیچگاه کم کاری در این زمینه از جانب نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی و شوراهای شهر و روستا و نخبگان و اندیشمندان کرمانشاه را فراموش نخواهد کرد.

باشد آنچه برای تاریخ آینده کرمانشاه بماند مطالبات اجتماعی و اقتصادی توسعه خواه باشد و روایتی از پاسخگویی و اعتراف مدیریت ناکار آمد و محدودیت سازی باشد؛ که کرمانشاه امروزی را رکورددار ضعف‌های اقتصادی و اجتماعی مانند بیکاری و تورم و فقر معیشت وورشکستگی آبی و… نموده است.

*دانش آموخته علوم سیاسی