پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه: سالهای نه چندان دور، حریم رودخانه های فصلی و دائمی این دیار مسیری بودند برای عبور دامداران و احشام آنها، باغبانان، کوه پیمایان و دوستداران طبیعت.

آب رودخانه و مسیر آن نعمتی بود برای رهگذرانش، تا دمی در آن مسیر بیاسایند و از مناظرش لذت ببرند. برای دامداران مسیر عبور احشامشان به چرا بود و راهی آسان برای سیراب نمودن گله، و برای باغبانان مسیری نزدیک به مزرعه و آبیاری باغشان.

همه به دیده ی احترام به رودخانه نگاه می کردند، آب رود برایشان پاک و مقدس بود و هیچگاه در صدد تخریب، تصرف و یا آلوده نمودن آن نبودند.

حال و هوای این روزهای مسیر رودخانه های فصلی و دائمی دیارمان، رنگ و بوی سابق را نمیدهد. اگر گذرتان به مسیر این رودخانه ها بخورد شاهد تخریب، دیوار چینی و حصار کشی و یا کاشت درخت خواهید بود که سدی بر سر  راه رهگذران شده است.

مسیر رودخانه های “ویمیر”، “سردره” و”پاوه رود” در شهر پاوه از جمله مسیرهایی هستند که حریم رودخانه رعایت نشده و گاهاً تخریب و دیوارچینی در این مسیرها را شاهد بوده ایم. این در حالی است که تخریب هایی از این قبیل در رودخانه های دیگر شهرستان پاوه نیز گزارش شده است.

کشور ما، با توجه به آمارهای جهانی، جزو ۱۰ کشور اول دنیا به لحاظ تنوع و حجم وسیع خسارات ناشی از حوادث طبیعی است. به منظور حفاظت از منابع طبیعی و همچنین جلوگیری از بروز خسارات جانی و مالی در هنگام وقوع سیلابها، از هرگونه تصرف، ساخت و ساز در بستر و حریم رودخانه ها خودداری و قانونهایی وضع شده است.

به استناد ماده ۴۵ قانون اساسی و مفاد قانون توزیع عادلانه آب، اراضی بستر، رودخانه ها و مسیل ها، انهار طبیعی، دره ها و حریم دریاچه سدها در اختیار حکومت اسلامی بوده و هر گونه دخل و تصرف و ساخت و ساز و احداث باغ در آنها ممنوع میباشد.

در آییننامه مربوط به بستر و حریم رودخانه ها تعریف رودخانه چنین آمده است:  مجرایی است طبیعی که آب به طور دایم یا فصلی در آن جریان داشته باشد.

طبق مقررات این آیینن امه حریم رودخانه ها توسط وزارت نیرو یا شرکتهای آب منطقهای تعیین میگردد.حریم انهار طبیعی یا رودخانه ها اعم از اینکه آب دایم یا فصلی داشته باشند، از یک تا ۲۰ متر خواهد بود که حسب مورد، با توجه به وضع رودخانه یا نهر طبیعی یا مسیل، از هر طرف بستر، به وسیله وزارت نیرو تعیین میگردد.

شرکتهای آب منطقه ای مکلفند با توجه به امکانات، حد بستر و حریم رودخانه های طبیعی موجود درحوزه فعالیت خود را با برنامه ریزی مشخصی و با اعزام کارشناس یا کارشناسان ذی صلاح، طبق مقررات این آیینن امه، تعیین نمایند. همچنین اشخاص میتوانند برای کسب اطلاع از حدود بستر و حریم تعیین شده به شرکت آب مراجعه نمایند.

همچنین در این آییننامه  شرکت آب منطقه ای باید نسبت به علامت گذاری نهایی حد بستر و حریم تعیین شده به نحو مقتضی اقدام نماید و نسخه ای از نقشه مربوط به بستر و حریم را برای اطلاع به اداره ثبت اسناد و املاک، بخشداری و شهرداری حوزه عمل ارسال و نیز مراتب را به نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران اعلام نماید.

ایوب ذائبی مدیر منابع آب اورامانات در این خصوص میگوید:  تعیین حد بستر و حریم رودخانه، طبق قانون، به عهده وزارت نیرو و شرکتهای آب منطقه ای است.

ذائبی در ادامه گفت: با عنایت به گستردگی خیلی فراوان رودخانه ها، آبراهه ها و مسیلها، اعم از فصلی یا دائمی و همچنین شبکه ی انهار سنتی در منطقه، تعیین حد بستر و حرایم آنها مستلزم اعتبار ریالی قابل توجه بوده، بنابراین در مواردی خاصی همچون عبور رودخانه در بافت شهری و در صورت تخصیص اعتبار با بکار گیری مشاور و پیمانکار نسبت به مطالعه و تهیه نقشه از حد بستر و حریم رودخانه در مقاطع مشخص از طول مسیر آن اقدام می گردد.

وی ادامه داد: در صورت ارایه درخواست از دستگاه های دولتی یا بخش خصوصی و یا نیاز قضایی، از طریق ذینفع نسبت به تهیه نقشه توپوگرافی با منحنی تراز نیم متر و یا تهیه نقشه با مختصات نقطه ای (دارای کد U.T.M.) از مقاطع مشخص مسیر رودخانه یا نهر و یا آبراه مجاور به ملک ذینفعان؛ توسط واحد حفاظت مهندسی رودخانه ها در شرکت آب منطقه ای بررسی و براساس دوره برگشت  مشخص و مورد نیاز بر روی نقشه ها، مرز های بستر و حریم رسم می گردد.

با توجه به قوانین جاری در خصوص حریم رودخانه ها و همچنین سخنان مدیر منابع آب اورامانات میتوان نتیجه گرفت که حجم گستردگی رودخانه ها و همچنین نیاز به اعتبارات لازم باعث شده که بجز در موارد خاص، مدیران نیز کمتر به این موضوع ورود نمایند.

بنابراین مهمترین راه برای عبور از این بحران میتواند خود باغداران باشند و آنها هستند که میتوانند در این خصوص نقشی مثبت را ایفا نمایند.

نباید فراموش کرد که بسیاری از باغداران و کشاورزان نیز در بسیاری از مسیرِ رودخانه ها ، در جهت رفاه حال رهگذران و در جهت کسب ثواب اخروی، دیوار چینی و حصار کشی باغ خود را یک تا دو متر از حاشیه رودخانه ساخته اند و همیشه مورد تشویق و دعای خیر مردم و رهگذران بوده اند .

در پایان باید یاد آور شد که ضروری است باغداران و کشاورزان، قبل از هرگونه فعالیت و انجام معامله زمین در حاشیه رودخانه ها و مسیلها و انهار طبیعی، مراتب را از منابع آب اورامانات استعلام و حداقلْ مسیری در حریم رودخانه، برای عبور و مرور در نظر بگیرند.

منبع : دوهفته نامه فرهنگی – اجتماعی کۆمه‌کاڵ –  کانال تلگرام کۆمه‌کاڵ : @komakal_ir