پ 09 فروردین 1403 ساعت 15:51

عیدسعید فطر / سراج الدین قیطولی

عیدسعید فطر / سراج الدین قیطولی

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : عید فطر روز اول ماه شوال و در پایان ماه رمضان است. عید فطر از مهم‌ترین جشن‌ها و اعیاد مسلمانانا ست. در کشورهای اسلامی، عید فطر از جمله اعیاد بسیار مهم محسوب می‌شود و معمولاً با تعطیلی رسمی همراه است. در این روز، روزه حراماست و مسلمانان نماز عیدبرگزار می‌کنند  […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : عید فطر روز اول ماه شوال و در پایان ماه رمضان است. عید فطر از مهم‌ترین جشن‌ها و اعیاد مسلمانانا ست. در کشورهای اسلامی، عید فطر از جمله اعیاد بسیار مهم محسوب می‌شود و معمولاً با تعطیلی رسمی همراه است. در این روز، روزه حراماست و مسلمانان نماز عیدبرگزار می‌کنند  پرداخت زکات فطره در این روز بر مسلمانان واجب است.

تعیین روز عید فطر

از آن‌جایی که شرط اعلام ماه شوال با رویت هلال ماه به وقوع می‌پیوندد. همواره در کشورهای مسلمان، بر حسب موقعیت مکانی آن کشور، رویت هلال ماه اول ماه شوال و روز عید فطر متغیر عید سعید فطراست به صورتی که ممکن است به طور مثال در عربستان سعودی روز دوشنبه روز عید اعلام شود اما در ایران روز سه شنبه روز عید فطر اعلام شود.

آداب و سنن عید فطر

تکبیر

از سنت‌های مسلمانان در روز عید فطر، تکبیراست. تکبیر در روز عید فطر، برگرفته از آیه‌ای از قرآن است  و پیش از نماز عید فطرو شروع خطبه، در خانه‌ها و کوچه و بازار خوانده می‌شود.

الله أکبر الله أکبر الله أکبر

لا إله إلا الله

الله أکبر الله أکبر

ولله الحمد

الله أکبر کبیراً

والحمد لله کثیراً

الله بزرگ تر است، الله بزرگ تر است، الله بزرگ تر است.

خداوندی نیست مگر الله

الله بزرگ تر است. الله بزرگ تر است.

و ستایش همه از آن الله است.

الله به راستی بزرگتر است.

و ستایش بسیار از آن الله است

غسل

در متون اسلامی، توصیه شده است که مسلمانان در روز عید فطر و عید قربان، تن خود را در آب بشویند و غسل کنند. غسل عید، از سنت‌های مسلمانان در روز عید است و در آن فرقی بین مردان، زنان و کودکان نیست. برخلاف غسل جمعه، غسل عیدمی‌تواند قبل از اذان صبح انجام گیرد. علاوه بر غسل، عطر زدن و مسواک کردن نیز از سنت‌های روز عید فطر است.

عید فطر در کشورها و فرهنگها

در مالزی

در مالزی، عید فطر بیشتر به نام‌های هری رایا و یا عیدالفطری خوانده می‌شود. هری رایادر لغت به معنی « روز جشن» است؛ و برای اشاره به عیدهای اسلامی چون عید فطر و عید قربان به کار می‌رود.

معمولاً در شب پیش از عید فطر، خانواده‌های مالایی، به ویژه زنان خانه دار به تهیه غذاها و شیرینی‌های سنتی مخصوص این عید می‌پردازند. از مهم‌ترین این غذاها، رندان گاست که از گوشت گاو و مرغ پخته شده و شیرنارگیل درست می‌شود. دیگر غذای سنتی مخصوص عید فطر، کتوفاتاست که از برنج پیچیده شده در برگ خرما تهیه می‌شود.

در فرهنگ مالزی، شب بیست و هفتم ماه رمضان توجوه لیکورخوانده می‌شود که به معنی عدد بیست و هفت است. در طی این شب ها، مردم مالزی با روشن کردن شمع‌ها و چراغ‌های نفتی(که پلیته نامیده می‌شود) در جلوی خانه‌ها و آذین بندی و چراغانی کردن خیابان‌ها به استقبال عید فطر می‌روند. این سنت از این باور سنتی مالایی‌ها سرچشمه می‌گرفت که در شب قدر، فرشتگان و روح القدس در خانه‌هایی که در آن نور وجود دارد، فرو می‌آیند؛ البته امروزه چنین باوری وجود ندارد و روشن کردن چراغ‌های نفتی صرفاً جنبه تزیینی دارد.

در طول عید فطر، مرسوم است که مالایی‌ها لباس‌های سنتی و محلی را می پوشند؛ لباس سنتی مردان باجوملایوو لباس سنتی زنان باجوکورونگیا باجوکبایاخوانده می‌شود. همچنین در بین مردان و زنان مسلمان مالزی مرسوم است که شال‌های سنتی موسوم به سونگترا در روزهای عید فطر بر شانه‌های خود بیندازند.

مسلمانان مالزی عموماً در روز و پس از طلوع آفتاب، در نماز عید فطرشرکت می جویند؛ پس از نماز زیارت اهل قبور مرسوم است. در زمان زیارت قبور، سوره یس ز قرآن را می خوانند و برای آرامش روح مردگان دعا می‌کنند.

در باقی روز، مالایی‌ها به دیدار آشنایان و خویشاوندانشان می‌روند؛ به بچه‌ها در روز عید فطر مقداری پول داده می‌شود که دویترایانام دارد.

در ایام عید فطر، دانشگاه‌ها و مدارس مالزی یک هفته تعطیل است، هرچند ادارات و موسسات دولتی تنها دو روز تعطیل هستند. سابقاً تعطیلی عید فطر، دو هفته بود؛ که به دلیل بعضی مخالفت‌ها به یک هفته کاهش داده شد.

نخست وزیر مالزی هم در روز اول عید فطر معمولاً بارعام می‌گیرد و مردم می‌توانند برای عرض تبریک به خانه او بروند؛ این مراسم در شهر پوتراجایابرگزار می‌شود.

آتش بازی در شب‌های عید فطر مرسوم است؛ البته برای آتش بازی محدودیت‌های قانونی وجود دارد، اما مواد آتش بازی به طور غیرقانونی از بازارسیاه خریده می‌شود؛ با وجود ممنوعیت آتش بازی، این مراسم به ویژه در بین بچه‌های مالایی از محبوبیت برخوردار است. آتش بازی از روزهای آخر ماه رمضان شروع شده و تا یک هفته پس از پایان ماه رمضان نیز ادامه دارد.

عید فطر در مالزی، تنها یک عید مذهبی و دینی نیست؛ بلکه عید ملی است و تمام چینی‌های مقیم مالزی و پیروان دیگر ادیان نیز در این جشن شرکت می جویند.

مالزی

 

آداب و رسوم مردم مصر در عید سعید فطر

 مسلمانان مصر مانند دیگر مسلمانان جهان عید سعید فطر را گرامی می دارند، آنها یک هفته قبل از فرا رسیدن عید فطر به استقبال این روز می روند و مراسم خاصی که میراث گذشتگان آنها است و با گذشت زمان نیز آن را حفظ کرده اند را برگزار می کنند.

مسلمانان مصر جشن و سرور خاصی در عید سعید فطر دارند که میراث گذشتگان آنها به شمار می رود. یک هفته قبل از شروع عید سعید فطر خیابانها و کوچه های این کشور رنگ و بوی خاص عید را به خود می گیرند و بازارهای مختلف از ازدحام و شلوغی خاص عید برخوردار می شوند .

مسلمانان مصری در عید سعید فطر برای کودکان خود لباس و کفش می خرند و حتی جوانان نیز به خرید لباس نوی عید می پردازند.

شب عید فطر مصریها آوازهای خاصی که یکی از آنها ” ای شب عید ” است را می خوانند، این آواز که از سروده های قدیمی مصر باستان به شمار می رود ریشه در افسانه ها و اساطیر دارد.

خواندن سرودها و آوازهای گروهی در این ایام به همراه برخی از آداب و رسوم و حرکات خاص، از زمان فراعنه سرچشمه گرفته است و اینک با گذشت قرنها همچنان آن را حفظ کرده و در عید فطر برگزار می کنند.

زنان و دختران مصری یک روز قبل از فرارسیدن عید فطر شیرینی های خاص این روز را تهیه می کنند و هنگامی که به عید دیدنی می روند، آن را به دیگران و همسایگان هدیه می دهند و یا شب عید فطر به همراه گوشت، میوه، سبزی و شیرینی به خانواده های نیازمند می دهند تا آنها نیز این روز را به شادی و شعف سپری کنند.

مصریها پس از اینکه نماز عید فطر را برپا کردند و لباس نوی عید پوشیدند، بر اساس تعالیم دینی به دیدار دوستان و نزدیکان خود می روند و فرارسیدن عید فطر را به یکدیگر تبریک و تهنیت می گویند و طی این دیدار دوستان خود را برای یک وعده غذایی دعوت می کنند . سپس به دیدار اموات در قبرستان می روند و برای آنها دعا می خوانند.

شادی و شعف کودکان در این ایام بسیار زیاد است، آنها لباسهای رنگی خود را می پوشند و از صبح بسیار زود به خیابانهای محل خود در شهر یا روستا می آیند تا همراه خانواده های خود به باغها و بوستانها بیایند و یک روز عید و یا بیشتر را در این اماکن سرسبز سپری کنند. بیشتر مصریها در شهرهای ساحلی اسکندریه به تفریح می پردازند و غمهای خود را فراموش می کنند.

برگزاری مراسم عروسی در این روز بسیار شایع است. کودکان در این روز هدیه عید دریافت می کنند.

در این ایام بازیهای مختلف چون بازی با چوب و آتش بازی بسیار رایج است و همه در آن شرکت می کنند . برگزاری مسابقه و جشنواره های ورزشی از سوی جوانان در این روز به اوج خود می رسد و همه افراد سعی می کنند که این روز را به بهترین نحو سپری کنند


آداب و رسوم مردم یمن در عید سعید فطر

در یمن مسلمانان به انتظار رؤیت هلال ماه در مساجد می مانند، با حلول ماه مبارک رمضان به یکدگر تبریک و تهنیت می گویند، سپس از گلدسته های مساجد، رادیو و تلویزیون صدای اذان برمی خیزد و آغاز ماه رمضان را جشن می گیرند و مردان به مساجد رفته و سرودهای دینی را که از ماهها پیش آماده کرده بودند، از طریق بلندگوهای مساجد می خوانند .

زنان در این ایام غذاهای خاص ماه رمضان را تهیه می کنند و در رقابتی سالم با یکدیگر غذاهای مختلف را تهیه می کنند . بسیاری از آنها قبل از آغاز ماه مبارک رمضان به نظافت خانه ها و تمیز کردن آن می پردازند و برای اینکه مایحتاج ایام رمضان را تهیه کنند، به بازارها می روند و سعی در ایجاد جوی روحانی دارند. در بسیاری از روستاها مردم خانه های خود را با گچ و حنا که از مناطق خاصی در کوههای یمن استخراج کرده اند، رنگ می زنند و محله خود را به سبک سنتی می آرایند. سفره های رمضان در این ایام از غذاها و نوشیدنیهای زیادی برخوردار است، آنها بهترین غذا را برای افطار آماده می کنند.

مسلمانان یمن با خرما، آب یا قهوه افطار می کنند، بعد برای ادای نماز به مساجد می روند و سپس به منزل آمده و غذاها می خورند. می توان گفت سفره های افطاری جایگاه خاص و پیشرفته ای میان سفره های دیگر در کشورهای عربی دارد، عموما سفره های آنها خالی از شفوت که از نان خاص و ماست تهیه شده و از شربه که از گندم با شیر و شکر یا گوشت ساخته شده است، نیست. اما غذاهای دیگری چون کبسه، سلته، عصیده، سوسی از بهترین غذای یمنیها به شمار می رود. شیرینی های این ایام از اهمیت به سزایی برخوردار است که طی یکسری فعالیتهای تجاری از هند به یمن آمده که معروفترین آنها بنت صحن، روائی، کنافه، عوامه، قطائف، شعوبیه، بسبوسه و حتی باقلوا است.

در روزهای ماه رمضان تقریبا خیابانها و بازارها خالی است و شبها تمام بازارها باز است و تجارت در آنها صورت می گیرد و این مسئله منجر به ازدحام شدید در بازارها و خیابانها می شود. در این زمان بسیاری از رستورانها باز هستند و میزهای خود را با انواع حلواها آراسته کرده اند و از مسلمانان پذیرایی می کنند.

زمان کار کارمندان یمنی از ساعت 10 صبح تا 15 عصر است و ساعت کارهای غیر اداری نیز از ساعت 21 تا 1 بامداد است که به نظر می رسد در این ساعات شب فعالیت بیشتر از روز است، به طوری که این ایام فرصتی برای مرخصی کارمندان به شمار می رود تا با داشتن کار کم با خانواده های خود به سفر بروند.

کودکان بی صبرانه منتظر فرا رسیدن ماه رمضان هستند تا مانند بزرگان روزه بگیرند . بسیاری از آنها در مقابل نزدیکان وانمود می کنند که روزه هستند اما مخفیانه می خورند چون توانایی روزه گرفتن ندارند تنها تظاهر به روزه داری می کنند. در این ایام شبکه های مختلف برنامه های خاصی برای کودکان اعم از مسابقات دینی، فرهنگی و علمی و سریال و فیلم نمایش می دهند.

مناسبتهای اجتماعی چون برگزاری جشن عروسی و دیگر جشنها در این ایام ممنوع است، چرا که این ماه، ماه توبه و استغفار است و جشنها زمانی برای لهو و لعب به شمار می روند. مسلمانان بیشتر وقت خود را به تلاوت قرآن و خواندن کتابهای حدیث و فقه می گذرانند، به طوری که فعالیتهای ورزشی و فرهنگی در ماه رمضان در یمن کاهش چشمگیری پیدا می کند، آنها سعی می کنند به جای هر کاری، فعالیتهای خیرخواهانه داشته باشند .

کنار گذاشتن اختلافات و بخشیدن یکدیگر از اموری است که در این ایام بسیار زیاد است، زیرا مسلمانان سعی می کنند تا روحانیت این ماه را حفظ کنند، مسلمانان یمن آرزو می کنند که ای کاش همه سال ماه رمضان بود تا مردم با برادری و الفت در کنار یکدیگر زندگی می کردند.

با وجودی که شبکه های مختلف مسلمانان را برای سحری از خواب بیدار می کند، اما وجود سحرگو پدیده ای است که با فرا رسیدن ماه رمضان دیده می شود. مسلمانان سحری را نیز با همسایه ها و نزدیکان خود می خورند، در سحری از غذاهای خاصی چون فول با آب میوه می خورند.

با پایان رسیدن ماه رمضان اندوه و حزن تمام وجود آنها را فرا می گیرد که از ماه رحمت و مغفرت خداحافظی می کنند و گاهی با خواندن شعرهایی احساس خود را ابراز می کنند. اما با فرا رسیدن عید سعید فطر آنها به استقبال این روز می روند، بهترین لباس خود را می پوشند و با شیرینی به دیدن خانواده، دوستان و نزدیکان خودمی روند و به یکدیگر به ویژه کودکان هدیه می دهند.

 
آداب ورسوم عید فطر در امارات :

عيد فطر و قربان از بزرگترين‌اعياد مردم امارات عربي متحده وديگر ساكنان مسلمان اين كشور محسوب مي‌شود.

مسلمانان مقيم امارات نيز هر يك به شيوه خاص كشور خود عيد فطر را جشن مي‌گيرند.

شهروندان اماراتي در آخرين روزهاي ماه مبارك رمضان با خريد لباس نو و تغيير برخي از لوازم منزل به استقبال عيد سعيد فطر مي‌روند.

بر اساس يك سنت ديرينه مردم امارات عيد را در كنار اعضاي خانواده، دوستان و ديگر مسلمانان با شكرگزاري به درگاه خداوند سپري مي‌كنند.

مسلمانان اماراتي در روز نخست عيد فطر بعد از خوردن خرما و برخي شيريني- هاي سنتي لباس‌هاي نوي خود را پوشيده و به مسجد مي‌روند تا نماز عيد فطر را اقامه كنند.

عيد فطر در امارات عربي متحده سه روز تعطيل است و معمولا يك روز قبل از فرارسيدن عيد نيز تعطيل هستند.

پس از بازگشت از نماز افراد كوچك‌تر به خانه بزرگترهاي خود مي‌روند تا عيد را به يكديگر تبريك بگويند.

مسلمانان اماراتي پس از يك ماه روزه و عبادت در منازل خود با شيريني، ميوه و انواع خوراكي از ميهمانان خود پذيرايي مي‌كنند.

برگزاري جشن‌هاي مختلف در منازل و مكان‌هاي مختلف به همراه اعضاي خانواده، فاميل و دوستان و چراغاني اين مكان‌ها از ديگر سنت‌هاي مسلمانان پس از يك ماه روزه داري است.

بازي‌هاي دسته جمعي، نقاشي با حنا بر روي دست و داستان‌سرايي از ديگر مراسم‌هايي است كه در امارات عربي متحده در ايام عيد فطر برگزار مي‌شود.

2 پاسخ برای “عیدسعید فطر / سراج الدین قیطولی

  • سجاد رحمتی در تاریخ مرداد 12, 1393 گفت:

    با سلام
    با تشکر از آقای قیطولی بابت این مقاله خوب و مفید

  • علی در تاریخ مرداد 4, 1393 گفت:

    سلام. ممنون مطلب جالبی بود. پیشاپیش به همه دوستان عزیز تبریک میگم