پ 09 فروردین 1403 ساعت 13:50

جشن های لازم اما فراموش شده!/نشمین سیاری

جشن های لازم اما فراموش شده!/نشمین سیاری

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:در ادوار گذشته در روستاهای اورامان تاوستان مراسم و جشنی برگزار می شد به نام چله تاوستان که در بعضی متون تاریخی از آن بعنوان نوروز بل یا نوروز تاوسان هم یاد می شود.در چنین روزی مردم همه به دور هم در خارج از روستا در محلی سبز که معمولا باغات […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:در ادوار گذشته در روستاهای اورامان تاوستان مراسم و جشنی برگزار می شد به نام چله تاوستان که در بعضی متون تاریخی از آن بعنوان نوروز بل یا نوروز تاوسان هم یاد می شود.در چنین روزی مردم همه به دور هم در خارج از روستا در محلی سبز که معمولا باغات اورامان بود به دور هم جمع می شدند و تنقلات و داشته های غذایی خود را در داخل سبد بزرگی بر روی هم می ریختند. سپس خان یا بزرگ طایفه این عایدات را بین حاضرین در جشن ، بین افراد بر حسب نیازشان تقسیم می نمود.

 

سپس به شادی و آواز خانی و شکر گزاری مشغول می شدند. این مراسم در نزدیکیهای ظهر با ریختن آب بر روی همدیگر و تبریک چله از سوی افراد به همدیگر پایان می پذیرفت.در متون گذشته آمده است ؛ در چنین روزی کشاورزان ، دامداران و باغبانان عایدات خود را جمع آوری کرده و خراج خود را پرداخت نموده و مابقی را برای یکسال ذخیره می کردند‌ . به همین خاطر این روز خراج هم گفته می شود . ( بی شباهت به اظهار نامه های مالیاتی این دوران در اواخر خردادماه نیست).

 

بعد ها که امر سقز گیری ( ویژه ن) از درختان بنه مرسوم شد ، بعضی از نویسندگان به اشتباه از این مراسم به عنوان نظرانه شاه شیراز یاد کردند. چرا که در چنین روزی معولا فرآیند سقز گیری به اتمام می رسید و مردم بخاطر شکرگزاری از نعمت خداوند قبل از شکستن چال سقز دامی را قربانی شاه شیراز میکردند.گاها ” این مراسم با مراسم چله تاوسان یا همان نوروز تاوسان یکی می شود . به همین خاطر در بعضی موارد به اشتباه این مراسم را نذرانه شاه شیراز گفته اند ‌.

 

در این روز چون مردم در آمد و ثمره یک سال زحمت خود را برداشت میکردند زیباترین و آراسته ترین لباسهایشان را می پوشیدند و لباسهای کهنه خود را داخل آتشی که غروب در همان محل باغ برپا میشد می سوزاندند.روشن کردن آتش در تابستان به این معنی بود که در زمستان برف کمتری بیاید چرا که آمدن برف به معنای سرمای بیشتر و ماندن دام ها در آغول و مصرف علوفه بیشتر بود.

 

در منطقه ما این مراسم در زردویی نمود بیشتری داشته است. با آمدن خوانین جوانرود به زردویی این جشن مسکوت شد به گونه ای که آثار این مراسم را باید در دست نویس های گذشته و تاریخ شفاهی مردم جست.در اورامان بعد از نوروز ،دو چله معتدل شروع میشد و بعد از چله دوم چله تاوسان یا همان چله تموز آغاز میشد .یعنی از اول تیر شروع و تا ۱۰ مرداد ادامه می یافت . جشن چله از ۱۰ مرداد تا ۱۳ مرداد بصورت شناور در تغییر بود و متناسب با خواستگاه و شرایط مردم برگزار میشد.در زمان دیلمان و طبری ها ( بنیان گذار حکومت طبری ها اسپهبد پاو بود که به قولی نام پاوه برگرفته از نام اوست).

 

چون مردم در اول بهار معمولا کم بزاعت بودند نوروز را در چنین روزی برگزار میکردند به همین خاطر به آن نوروز بل( تاوسان )هم گفته می شود.در چنین روزی مردم همه همراه خود غذا می آوردند و همه(فقیر و ثروتمند، پیرو جوان،زن ومرد و…) بر سر یک سفر می نشستند تا برابری و تساوی خود را اعلام نموده و اتحاد خود را مستحکم تر کنند و این عمل گویای برابری همه در برابر خداوند خالق است.

 

رسم بود در این مراسم گاها مترسکها را در آب می انداختند یا آنکه آن را آتش می زدند_ اگر آن سال سال پرباران میبود برای تکرار ان سال مترسک در آب انداخته میشد و اگر سال کم بارشی میبود مترسک را می سوزاندند( در گذشته مترسکها نگهبان باغ و مزعه بود)امروز هم دهم مرداد و نقطه آغاز جشن های باستان چله تاوسان. بامید احیای این جشن ها، جشن چله تاوسانتان مبارک.

نشمین سیاری ۹۷/۵/۱۰

با تشکر از آقای فریبرز عزیزی که در جمع آوری این اطلاعات ما را یاری کردند‌.

2 پاسخ برای “جشن های لازم اما فراموش شده!/نشمین سیاری

  • ....‌ در تاریخ مرداد 11, 1397 گفت:

    درود بر شما خانم سیاری . واقعا لذت بردم و آموختم . از اینکه رعایت امانت هم کرده بودید و منبع بعضی از اطلاعات را ذکر کرده بوده بودید نکته ای اخلاقی به جامعه آموختید.

  • پاوه در تاریخ مرداد 10, 1397 گفت:

    دست مریزاد خانم سیاری
    واقعا جالب بود.
    من که اولین بار است این مطلب را میشنوم.
    بخصوص “نوروز بل”که متلسفانه امروزه نامی از ان نیست و گرد فراموشی بر ان نشسته است.در کل مطلب خواندنی بود.