محمود مشیری در گفت‌و‌گوی اختصاصی با خبرنگار تسنیم ، با بیان اینکه داریان آخرین سدی است که بر روی طرح سیروان برای کنترل آب‌های مرزی اجرا می‌شود، اظهار کرد: سد داریان جزء پروژه‌های بزرگ سد سازی کشور و یک سد بزرگ سنگ ریزه‌ای با هسته رسی است.

وی گفت: بر روی سد داریان که 180 متر ارتفاع دارد یک نیروگاه 210 مگاواتی برق که شامل 3 واحد 70 مگاواتی است، احداث می‌شود.

مجری طرح سد و نیروگاه داریان با اشاره به اینکه چشمه بِل در مخزن سد قرار گرفته و پس از آب‌گیری حدود 111 متر زیر تراز آب مخزن قرار می‌گیرد، خاطرنشان کرد: از سال 80 و از طریق شرکت “بندآب” مطالعات اولیه مرتبط با سد پیش بینی و کار شد.

سد داریان تا قبل از نجات چشمه بِل آب‌گیری نمی‌شود

وی با بیان اینکه حجم آب دهی چشمه بِل حدود 0.2 متر در ثانیه تا 6 متر در ثانیه است تراز کنونی چشمه را 717 متر عنوان و اظهار کرد: در سال 86 طرح نجات بخشی چشمه بِل به شرکت “مهاب قدس” واگذار و در نهایت در دی ماه 86 گزارشات مطالعات اولیه به همراه پیشنهادهایی به ما ارائه شد.

مشیری افزود: پس از بررسی‌های مفصل، مرحله دوم مطالعات در سال 89 به این شرکت واگذار شد که این مطالعات در نهایت بهمن سال 91 به نتیجه رسید و گزارش نهایی در خصوص انسداد دهانه چشمه و انتقال آب آن به تراز بالاتر ارائه شد.

وی با اشاره به اینکه فعالیت‌های صورت گرفته شامل حجم زیادی از مطالعات صحرایی، گمانه‌ها و تونل‌های اکتشافی است، گفت: در سال 92 یک خدمت اضافی دیگر نیز برای اطمینان بیشتر از نجات چشمه به شرکت “مهاب قدس” ابلاغ شد که نهایتاً در بهمن سال 92 گزارش نهایی که مورد تصویب شورای فنی وزارت نیرو قرار گرفت، ارائه شد.

مجری طرح سد و نیروگاه داریان گفت: بر اساس گفت‌و‌گوهای اولیه قبل از ساخت سد داریان، خود را متعهد می‌دانیم که چشمه بِل را نجات و سپس به آب‌گیری سد اقدام کنیم.

اِعمال نظرات متخصصان کشور در عملیات نجات چشمه بِل

وی با بیان اینکه کارهای صورت گرفته از سوی ما در راستای اجرای طرحِ نهایی بوده که شامل ایجاد تونل و شفت برای انتقال آب به تراز بالاتر است، اظهار کرد: اشکالاتی که بر کار ما وارد و از ما سؤال می‌شود در مراحل تصویب طرح مطرح و بسیاری از زوایای دیگر نیز مورد بررسی قرار گرفت.

مشیری افزود: اولین سوال در این رابطه این است که چگونه می‌توان از اختلاط آب چشمه با آب مخزن سد _با وجود فشار مثبتی که از سوی مخزن به چشمه وارد می‌شود_ جلوگیری کرد؟ که در این مورد موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، شرکت صحرا کاو، پژوهشگاه زلزله شناسی، شرکت مهاب و آقای میلانووییچ به عنوان یکی از بزرگترین کاست شناسان جهان اظهار نظر کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه پاسخ چگونگی جلوگیری از این اختلاط را مشخصاً دکتر رئیسی و دکتر عطارزاده که از بزرگترین صاحب نظران و اساتید کشور در این خصوص هستند ارائه داده‌اند، خاطرنشان کرد: به گفته این کارشناسان چون ورودی این آب از ترازهای 3 هزار متر وارد چشمه می‌شود بنابراین تراز مثبت آن خیلی بیشتر از تراز آب رودخانه بوده و در صورت پلاگ دهانه چشمه و انتقال آن به ارتفاعات بالاتر در نهایت این آب چشمه است که به سمت دریاچه مخزن سد روان می‌شود.

برای نجات “کانی بِل” راهی جز پاک‌سازی مظهر چشمه نداریم

مجری طرح سد و نیروگاه داریان با اشاره به نامه استاندار کردستان به وزیر نیرو و درخواست وی برای عدم آب‌گیری سد داریان تا قبل از نجات چشمه، خاطر نشان کرد: این تعهد و یکی از شروط زیست محیطی ما از ابتدای ساختِ سد داریان است که عملیات نجات بخشی چشمه بِل را انجام داده سپس نسبت به آب‌گیری سد اقدام شود.

وی گفت: وقتی می‌خواهیم مظهر چشمه را پلاگ کنیم تا  آب را به تونل وارد و به سمت بالا هدایت کنیم نباید پلاگ بتنی را بر روی سنگ‌های واریزه‌ای و ماسه‌های لوز قرار می‌دادیم بنابراین به برداشت این سنگ‌ها و پاکسازی مظهر چشمه اقدام کردیم تا به یک سنگ بستر مناسب برسیم و بتن‌ریزی کنیم.

مشیری با بیان اینکه در روزهای اخیر عملیات بتن ریزی بر روی مظهر چشمه طبق نقشه مشاور طرح (شرکت مهاب قدس) انجام شده، اظهار کرد: اگر نتوانیم این کار را انجام دهیم پلاگ نمودن مظهر چشمه امکان پذیر نبوده و در نهایت آب چشمه به مخزن سد وارد و عملیات نجات بخشی انجام نمی‌شود.

وی تصریح کرد: برای نجات چشمه بِل راهی جز پاکسازی مظهر چشمه نداریم که این مهم را برای مدیران کل محیط زیست کردستان و کرمانشاه تشریح و نقشه‌های انجام کار را برای بررسی و اظهار نظر به صورت کامل به آنها تحویل داده‌ایم.

عملیات تغییر مسیر چشمه را 3 هفته متوقف کرده‌ایم

مجری طرح سد و نیروگاه داریان با اشاره به اینکه توافق کرده‌ایم عملیات تغییر مسیر چشمه را 3 هفته متوقف کنیم، گفت: تا زمان دریافت نظر مسئولان مرتبط فعالیت‌های حفاری در نقاطی غیر از مظهر چشمه انجام می‌شود.

وی افزود: بخش‌هایی از چندین روستای استان کردستان که در نزدیکی بدنه سد قرار دارند و نزدیک ترین آنها روستای “ناو” است زیر آب می رود بنابراین نسبت به تملک زمین‌های پایین تر از تراز سد اقدام و به روستائیان خسارت پرداخت کرده‌ایم.

مشیری با بیان اینکه یکی دیگر از روستاهایی که با پایان آب گیری سد داریان بخش‌هایی از آن زیر آب می رود روستای “نوین” است که عمده آن تملک شده، تصریح کرد: باغات زیر تراز روستای “ورگور” نیز تملک شده و تنها در دو روستای “سلین” و “روار” عملیات تملک امسال به دلیل عدم تخصیص و دریافت بودجه از سوی دولت، متوقف شده است.

وی گفت: فعالیت‌های مرتبط با کارشناسی و برآورد هزینه تملک در این دو روستا نیز انجام و آماده تملک نواحی زیر تراز سد به محض دریافت اعتبارات مربوط هستیم هرچند تاکنون 8 میلیارد تومان نیز به اهالی روستای “روار” برای تملک باغات آنها پرداخت و تنها تملک‌ خانه های مسکونی روستائیان باقی مانده است.

آمادگی برای گفت و‌گو با کارگروه نجات “بِل” برای رسیدن به نتیجه مطلوب

مجری طرح سد و نیروگاه داریان با اشاره به اینکه پس از پایان نجات چشمه عین پمپاژ آبی که هم اکنون برای شهر نودشه از توابع کرمانشاه انجام می‌شود تداوم می‌یابد، اظهار کرد: هم اکنون آب 3 هزار پرسنل مقیم سد داریان نیز از این چشمه تامین می‌شود.

وی افزود: در مدت انتقال آب چشمه ممکن است آب شهر نودشه قطع شود اما تمام سعی خود را به کار می‌گیریم تا این قطعی آب مقطعی و در فواصل زمانی کوتاه چند ساعته باشد.

مشیری با بیان اینکه 3 شرکت آب معدنی منطقه که از آب چشمه بِل تغذیه می‌شوند چون زیر تراز آب سد هستند نهایتاً باید تملک شوند، گفت: کار تملک یکی از شرکت‌ها انجام و 2 کارخانه دیگر در حال تملک هستند.

وی تصریح کرد: آمادگی داریم اگر نیاز باشد ساعت‌ها با مسئول کارگروه نجات چشمه بِل و فعالان زیست محیطی به بحث و تبادل نظر نشسته و کلیه موارد مبهم را توضیح و تبیین کنیم.

مجری طرح سد و نیروگاه داریان با اشاره به اینکه بحث‌های فنی تکنیکی که کل ظرفیت مهندسی کشور بر روی آن کار کرده است نباید به یکباره زیر سؤال رود، اظهار کرد: نیاز به نگران کردن اذهان عمومی نیست و ما انتظار داریم متخصصان دلسوز استان با مهندسین مرتبط مجری طرح به بحث کارشناسی پرداخته و در صورت عدم اقناع، نگرانی خود را در ارتباط با چشمه بِل به مردم منعکس کنند.

در روزهای اخیر فعالان زیست محیطی و رسانه های استان‌های کردستان و کرمانشاه که در راس آنها کارگروه نجات چشمه بِل قرار دارد فعالیت گسترده‌ای را برای انعکاس عواقب عدم احیای این چشمه به مسئولان رده بالای کشور از جمله وزیر نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور آغاز کرده‌اند تا پیش از آب گیری سد داریان نسبت به احیای “کانی بل” به عنوان یکی از بی‌نظیرترین چشمه‌های کارستی جهان که تداوم حیات آن از نظر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی برای منطقه هورامان بسیار حیاتی است، اقدام مناسب در کوتاه‌ترین زمان ممکن صورت گیرد.