پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : افزایش چشمگیر میزان نرخ آلاینده‌های هوا ازجمله معضلات پیش روی بشر امروز است. فعالیت‌های گوناگون بشری سهم متفاوتی در آلودگی هوا دارند که حمل و نقل مهم و اصلی‌ترین منشا آلودگی هوا خوانده می‌شود. در چند دهه گذشته بسیاری از مطالعات اپیدمیولوژیکی بر ارتباط میان آلودگی هوا و تحمیل هزینه بر جامعه برای حفظ بهداشت و سلامت صحه گذاشته است.

بدون شک تغییرات آب و هوایی بر برخی از اساسی‌ترین عناصر تعیین کننده بهداشت محیط نظیر هوا، آب و غذا اثرات بسیار نامطلوبی دارد، بگونه‌ای که این موضوع علاوه بر توجه متخصصان بهداشت، کانون توجه اقلیم شناسان هم قرار گرفته است.

پدیده ی گردوغبار یکی از عوامل منفی در آسایش، سلامت انسان، حمل و نقل، کیفیت هوا، پوشش گیاهی، رسوب مواد، جذب گردشگر و بطور کلی توسعه جوامع بشری محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر در مناطق غربی و جنوب غربی ایران نمود قابل توجهی داشته است که همراه با افزایش فراوانی طوفان‌های گردوغباری در سال‌های اخیر، اثرات بهداشتی ذرات حاصل از این پدیده شوم موضوع مورد توجه بسیار از مجامع و محافل گشته است. هدف از نگارش این نوشته بازگو کردن نکاتی جهت افزایش سطح آگاهی عموم مردم در خصوص این پدیده نامبارک به زبانی ساده است.

اکنون ذرات معلقی که غرب و جنوب غربی کشور را تهدید می‌کنند، هم منشاء داخلی و هم منشاء خارجی و برون مرزی دارند. در استان ما (کرمانشاه) بیش از ۹۰ درصد منشاء گردوغبار از کشورهای همسایه است و در این میان ۹ کانون (سه کانون در سوریه، یک کانون در مرز سوریه و عراق، چهار کانون در شمال عراق و یک کانون در مرکز عراق) شناسایی شده اند. بروز برخی از تغییرات اقلیمی و پدید‌ه‌ی خشکسالی، توسعه صنعت سد سازی و عدم مراعات میزان آبگذری پایه و زیست محیطی آب رودخانه‎ها، از بین رفتن پوشش گیاهی مراتع بدلیل احتراق و چرای بیش اندازه و کمبود رطوبت، توسعه شهرسازی و سیستم حمل و نقل جاده‌ای و تولید نخاله‌های خاکبرداری، قطع درختان مراتع به منظور گسترش زمین‌های کشاورزی، جنگ و انهادم قشر رویی خاک به دلیل عبور و مرور تجهیزات و ادوات سنگین نظامی در مناطق بیابانی (بخصوص در شرق و جنوب شرق عراق) و مدیریت ضعیف منابع آب و خاک از جمله عوامل تاثیرگذار بر تکرر و تشدد این پدیده به شمار می‌روند.

منهای نیاز به اقدامات اساسی در خصوص کنترل ریشه‌ای این پدیده که اراده و همت دولت‌ها و مجامع بین المللی را میطلبد لازم است برنامه‌های خود مراقبتی در میان افراد جامعه ترویج و آموزش‌های مرتبط توسط نهادها و سازمان‌های مرتبط اجرایی گردد. نوزادان، کودکان، نوجوانان، سالخوردگان، مادران باردار، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و تنفسی از جمله گروه‌های پرخطر و آسیب پذیر بشمار می‌آیند که ضروری است زمان مواجه با این پدیده را به حداقل ممکن برسانند. همچنین پرهیز از مصرف غذاهای چرب، استفاده زیاد از مایعات و لبنیات کم چرب و شستشوی مکرر بینی و دهان و همچنین پوشش مناسب مواد غذایی آماده مصرف در جلوگیری و کاهش بروز عوارض ناشی از گردوغبار موثر است.

 دیار عبدالله زاده (کارشناس مهندسی بهداشت محیط)