ج 10 فروردین 1403 ساعت 09:06

سیاچمانه،آوای دیرین اورامان،بخش پایانی/سیروس عزیزی

سیاچمانه،آوای دیرین اورامان،بخش پایانی/سیروس عزیزی

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:اسامی چند تن از سیاچمانه خوانان مشهور اورامان،هنرمندان کرد همواره نقش سترگی در حفظ و ارتقای فرهنگ کردستان ایفا نموده اند و در این میان هنرمندان خطه خرم و زیبای اورامان به خاطر وجود ذوق و استعداد خدادادی و دارا بودن مکان زندگی بکر با کوه های بلند و چمنزارها و […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:اسامی چند تن از سیاچمانه خوانان مشهور اورامان،هنرمندان کرد همواره نقش سترگی در حفظ و ارتقای فرهنگ کردستان ایفا نموده اند و در این میان هنرمندان خطه خرم و زیبای اورامان به خاطر وجود ذوق و استعداد خدادادی و دارا بودن مکان زندگی بکر با کوه های بلند و چمنزارها و درختان جنگلی که احساسات و قدرت هنر را خدادادی بارور میکند در بسیاری از مقاطع تاریخی طلایه داران فرهنگ و هنر کردستان و اورامان بوده اند. درست است که این مطلب ما در مورد سیاچماته میباشد اما هنرمندان اورامی در سرودن شعر و دارا بودن صدها شاعر نامور و نویسندگان بزرگ یا در وادی موسیقی اصیل کردی و ترانه سرایی یا مجسمه سازی و گرافیک و نقاشی و بخصوص صنایع دستی و تئاتر و سینما توانسته اند نقش مهمی در شناساندن کردستان و اورامان و فرهنگ و سنت غنی آن به ایران و جهان داشته باشند که در هر قسمت از این هنرها باید جداگانه صاحب نظران و کارشناسان بحث ها داشته باشند و مطالب بنویسند چون همه ما مدیون اورامان و کردستان عزیز هستیم.

در طول تاریخ اورامان خوانندگان مشهور زیادی در حافظه تاریخ آمده و رفته اند که سیاچمانه و یا ورده بزم یا هر دو را به بهترین وجه خوانده اند اما کسانی که نوای سیاچمانه را تنها خوانده اند به نسبت کمتر بوده اند افرادی که در صده اخیر این نوا را خوانده اند مانند.علی گلپی،احمد و نازاری،مام حیدر،علی نوسودی،محمد جعفر نودشه ای،کریم داریانی،قادر پاوه ای نادری،محمد عبد المجید،محمد حسین کیمنه ای،جمیل احمدی نوسودی،شفیع کیمنه ای،رشه غلام،حاجی محمد روشن،محمد حسن،محمد رحیم،مام زوراو،مام مجنون،مام عارف بیاری،حسن رحمانه سیاو،حسین محمد رشید و….و سلطان و سرآمد موسیقی هورامان و سیاچمانه استاد کاک عثمان خالدی مشهور به هورامی.که بهترین اهنگ ها را خوانده و میتوان گفت که هنرمند بی رقیب در عرصه سیاچمانه و سایر آوازهای هورامی کسی نیست جز کاک عثمان که باید در مورد صدای زیبا اخلاق و هنر این شخصیت هنرمندان و هنر پژوهان اورامی بیشتر تحقیق کنند.

در مورد آوازهای اورامی و اورامان و سیاچمانه می توان زیاد مطلب نوشت و سخن گفت،اما خدمتی که کاک عثمان در طول نیم قرن به سیاچمانه و به هورامان کرده است را نمیتوان فراموش کرد.ایشان در سال ۱۳۱۵در روستای کیمنه اورامان لهون در نقطه صفر مرزی با هورامان عراق به دنیا آمده است،که متاسفانه از سواد خواندن و نوشتن به خاطر محرومیت و نبودن امکانات در آن زمان بی بهره بوده است،اما با وجود این بهترین اشعار و کلمات اورامی  چه از شاعران مشهور مانند مولوی و بیسارانی و میرزا عبدالقادر و صیدی و…را حفظ نموده و چه اشعار فولکولر و چه سروده های خود را در آوازهای خود خوانده است.وی در هورامان عراق و مناطق حلبجه گچینه و شاره زور زندگی نموده و از سال ۱۳۶۶به کردستان و اورامان ایران باز گشته است و اکنون درمریوان زندگی میکند.

معدود هنرمندانی بوده اند و هستند که هم سیاچمانه و هم ورده برم و هم شیخانه و چپله و …را به خوبی بخوانند اما کاک عثمان هم استاد منحصر به فرد سیاچانه به انواع مختلف ان چه شیخانه و دره یی و سحری و …چه ورده بزم و چپله و حتی هوره را هم به خوبی خوانده است.و به خاطر صدای زیبابه بقه شه ل(کبک خوش اواز هورامان)مشهور گردیده است چون در کودکی پایش شکسته و به همین خاطر به این نام مشهور است،گویند،کبکی داشته که با صدای استاد هم آواز بوده بقه که چه ل نام داشته و نوارهای زیادی از ایشان همراه این کبک موجود هستند.

کاک عثمان یکه تاز آوازهای محلی اورامی است بسیاری را اعتقاد بر آن است که سالها بباید تا مادر گیتی هنرمند دیگری همچون او بزاید.صدای دلنشین او در اعماق وجود هر هورامی زبانی  جای دارد و عبارات و کلمات او ورد زبان هر زن و مرد هنر دوست هورامی است صدای ایشان جذابیت خاصی در زیر و بم کردن صدا دارد وی در انتخاب اشعار نغز و تعابیر فولکلور اصیل و مناسب استفاده نموده و با اکثر هنرمندان اورامی در آواز خواندن مشارکت نموده است، بخصوص جمیل نوسودی،محمد حسین کمنه ای،مرحوم صباح اورامی،عطا زلمی و جهانبخش و فتح الله امینی جوانرود و….هستند،

باید گفت استاد انواع سیاچمانه را که از استادان قدیم به یاد داشته و چه خود آنها را ابداع نموده به مرور زمان در نوارهای ماندگار ضبط و پخش نموده است و بعلت تنوع و فراوانی شاید نتوان آماری از آوازهای ایشان بدرستی بیان کرد.کاک عثمان در آوازهایش عشق به وطن و زیبایی و نیکی به مردم را ستوده است و در آوازهای عرفانی و شیخانه بزرگان دینی و مشایخ طریقت نقشبندی و قادری و…را ستوده است.ایشان در بسیاری از مراسمات چه شادی و چه مذهبی و در اکثر شهرها و روستاهای کردستان و اورامان و عراق سیاچمانه خوانده و به نیکی و دینداری و خوش برخوردی مشهور است چرا که بیشتر شروع نوارها همیشه بسم الله الرحمن الرحیم و آرزوی شادی را برای شنوندگانش نموده و لفظ (هیوام وه شی تا)از ایشان ضرب المثل شده است.

کاک عثمان زبان هورامی را واقعا پاس داشته است و باید گفت آن را زنده نگه داشته است هرچند که کمتر با آهنگ و موسیقی آواز خوانده اما چند نوار هم با گروه موسیقی در تلویزیون عراق و رادیو کرمانشاه و در شهر بوکان خوانده است و اکنون هنرمندان خوش سلیقه آوازهای ایشان را که بیشتر چپله را با موسیقی ضبط و پخش میکنند استفاده میکنند.متاسفانه مدتی است که این استاد بزرگ به علت بیماری حنجره دیگر نمیتواند بخواند اما تجربه و نوارهای او و وجود او بهترین معلم و استاد برای هنرمندان جوان است، آرزوی سلامتی و توفیق برای ایشان را از احدیت خواستاریم.

کاک عثمان نماد هورامان در سیاچمانه است درهمایش هفدهمین جشنواره موسیقی ایران در تهران سالن وحدت از ایشان همراه سایر هنرمندان بزرگ مانند شهرام ناظری و هنرمندان سایر اقوام ایرانی تجلیل شد که استاد با همان شمایل و لباس اصیل کردی اورامی شرکت نمودند باید گفت خدمتی که ایشان به هنر سیاچمانه کرده اند کمتر کسی میتواند انجام دهد.اغلب هنرمندان بزرگ ایران ایشان را ستوده اند و او را استاد بلا منازع آواز کردی اورامی میدانند.خانواده کاک عثمان اغلب صدای خوبی داشته اند مادر مرحومش حاجیه مریم و برادر مرحومش فارس خالدی که چندین نوار با کاک عثمان خوانده است و پدرش لالو مومن خالدی و کاک محمد حسین هم عمو زاده ایشان میباشد که سیاچمه خوانان مشهوری بوده اند.

مردم اورامان در آرزوی شنیدن صدای ایشان در رنج هستند باید گفت متاسفانه گذر زمان روی موسیقی همه اقوام تاثیر گذاشته و در این بین موسیقی هورامان و سیاچمانه متاثر از موسیقی جدید  به حاشیه رانده شده و ابزار و ادوات جدید موسیقی  جای برای خود نمایی موسیقی کلاسیک و اصیل و سنتی اورامی نگذاشته است و مردم به دلیل هجوم همین ابزار آلات موجود و علاقه پیدا کردن جوانان به آنها دیگر کمتر از سیاچمانه استقبال میکنند اما خوشبختانه باید کفت فرد اورامانی زمانی که سن و سالی از او میگذرد به روزگار وصل خویش میپیوندد و ناخودآگاه عاشق سیاچمانه میشود امروز هنرمندان جوانی مانند سعدی احمدی نوسودی، فرزاد شوشمه ای،هوشیار نودشه ای،اسماعیل هانه گرمه له ای ،دلسوز خالدی، سیروان خالدی،وهبی سوسکانی و…راه اساتید بزرگ را در خواندن سیاچمانه ادامه داده اند که آرزوی موفقیت برای انها از خداوند بزرگ در پیشبرد زنده نگه داشتن سنت و آیین کهن اورامان را داریم.

امروزه که جوانان با آن شور و هیجان پیشین به موسیقی اصیل گوش نمیدهند وابستگی جوانان هورامی به موسیقی هورامی خیلی کم شده است بخصوص این امر در این اواخر به جد بالای مشهود است.اغلب جوانان به موسبقی پاپ،جاز،راک و موسیقی غربی و شرقی و عربی و ترکی و…علاقه مند شده اند این موسیقی ها و آوازها هیچ گونه جذابیتی و سنخیتی برای هورامان و هورامانی ندارند.

ان شا الله نه تنها هنر سیاچمانه بلکه تمام نمادهای هورامان و کردستان که هم با شئونات انسانی و اسلامی ما سازگارند و هم نماد مردم ما هستند مانند زبان،شعر و موسیقی اصیل و لباس و آداب صحیح و عرفان و ادب و..را پاس بداریم و تحویل فرزندان و آیندگان اورامان دهیم.از خوانندگان فرهیخته و عزیز خواهشمندم اگر کوتاهی و نواقصی چه انشایی و املایی و…در مطالب(سیاچمانه آوای دیرین اورامان) وجود دارد،حقیر را بخشیده و راهنمایی نمایید.

با احترام سیروس عزیزی

3 پاسخ برای “سیاچمانه،آوای دیرین اورامان،بخش پایانی/سیروس عزیزی

  • مجتبی در تاریخ بهمن 23, 1395 گفت:

    با سلام و عرض خسته نباشید با تشکر از سایت عالیتون به ما هم سری بزنید
    http://www.resalt.mihanblog.com باتشکر

  • محمد در تاریخ بهمن 23, 1395 گفت:

    از نظر املایی صده غلط و صحیح آن سده می باشد چون این اشتباه بسیار تکرار می شود جهت اطلاع یادآوری گردید

  • شهروند در تاریخ بهمن 23, 1395 گفت:

    با سلام خسته نباشید بسیارجالب کامل بود ازخداوندمتعال توفیق روزافزون شما راارزومندم موفق ومویدباشیدانشاالله

پاسخ دادن به مجتبی لغو پاسخ