پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:روزگار غریبی است.همه ما در طول فصول سال،کشاورزان و باغدارانی را می بینیم که با شروع بهار طبیعت،برای کسب حلال ترین رزق و روزی مصداق کلام نبوی(ص)،دست به تکاپو و فعالیت میزنند و حتی مدتها پس از ریزش برگ ها وخزان پائیزی هم در زمین های کشاورزی به فعالیت حلال کشاورزی مشغول هستند.

همیشه سوالی من را به خود مشغول کرده بود که:چرا دیگر کسی به کار کشاورزی و باغداری در اورامانات رغبت آنچنانی ندارد؟!!!در یک لحظه،زمانی را به یاد آوردم که به یکی از تاکستان های انگور رفته و شاهد صحنه عجیب و دلخراشی شدم.با چشمان خود شاهد بودم که خوک و گرازهای وحشی بیش از ۸۰ درصد محصول را نابود کرده بودند !!!با خودم اندیشدم و پرسیدم که:(( به راستی مسئول کیست؟))آیا مقصر اصلی باغبان و کشاورز است،که توان مقابله با این حیوانات را ندارد و از راه و چاه قوانین موجود سر در نمی آورد!!!؟؟

یا ارگان محیط زیست!!!! به این جهت که مانع کشتارحیوانات وحشی مانند خوک و سگ وشغال و… میگردد ؟یا مقصر جهاد کشاورزی است که به عنوان مسئول ایجاد تمهیدات و تسهیلات زیر ساختی لازم برای مبارزه با آفات و بیماریها و حفظ نباتات دست و بالش کوتاه است ؟!!و یا …لازم است یادآوری گردد که (در اصطلاح عمومی آفت عبارت است از هر گونه عوامل زنده یا غیر زنده که در مراحل کاشت و داشت و برداشت به محصولات زراعی و باغی خسارت اقتصادی وارد کند)

با یک حساب سر انگشتی ساده،می توان علت اصلی رها کردن تاکستانها و باغات و مزارع را،از طرف کشاورزان مظلوم و داغدیده شهرستان پاوه با چشم بصیرت و یقین دید.مجموع قهر طبیعت خداوند متعال و غضب حیوانات وحشی از یکطرف و سکوت معنا دار مسئولین مربوطه برای رفع حداقل و حداکثری عوامل خسارت دهنده موجود پس از چندین دهه بی تفاوتی از طرف دیگر و در اخر عدم اگاهی زارعین و باغداران عزیز به قوانین و دستورالعملهای موجود در برابر پیشگیری م مقابله و مبارزه با عوامل از طرف دیگر که مزید علت می باشد.

سوالی که ذهن مرا پریشان کرده،نه به عنوان یک متخصص کارآزموده کشاورزی،بلکه تنها بعنوان یک کشاورز و باغدار عادی،این است که:در سیستم مدیریتی ارگانهای ذیربط شهرستان پاوه برای رفع این معضل بزرگ و جدی و خانمان برانداز اکثریت کشاورزان،تا به ناکجا اباد باید به داد این کشاورزان مظلوم نرسید؟سکوت کرد و سر در برف فرو برد ؟!!!چه زمانی باید(با عمل و اثبات دلسوزی)و نه با شعار توخالی و(با چشم و گوش بینا و شنوا)از دیدن و شنیدن زجه های کشارزان و خسارت دیدگان امر آگاه شد ؟؟؟!!!

چه هنگام باید اقدامی خداپسندانه((در جهت آگاه ساختن کشاورزان و باغداران بیسواد و از همه جا بی خبر،از قوانین و راهکار های موجود در جهت رفع این مشکل جدی و اساسی))باید بصورت جدی برداشت؟!!آیا مسئولین عزیز دست اندرکار اندیشیده اند که،در بهار و تابستان زارعین و کشاورزان زحمت کش با صرف چه هزینه های هنگفتی(اعم از شخم و خرید نهال و کاشت و آبیاری و …)و چگونه با عرق جبین خود،اقدام به کشت می کنند ؟!!!

اما کمتر از یک روز و یا در طی روزهای آتی ، وقتی به سر زمین مراجعه می کنند،با زمین شخم زده شده مواجه می شوند که توسط حیوانات وحش بصورت تمام و کمال نابود شده ؟!!!آری دسترنج خود و خانواده مظلومشان چه به آسانی نابود شده و کسی جوابگو نبوده ( بعلت عدم تفهیم و ناآگاهی های موجود مدیریتی در امر آموزش )

فی الحال بنده پیشنهاداتی چند به مسئولین ذیربط و کشاورزان عزیز ارائه می نمایم امید است که با بکارگیری آنها از ضرر بیشتر عزیزان جلوگیری کرده و بتوان از ضربه زدن بیشتر به اقتصاد خانواده های متزلزل و مستمند و کشاورزان و باغداران عزیز و مظلوم کاست،ان شاء الله این مجموعه عوامل مثمر ثمر واقع گردد:

راهکار اول:

با حمایت و پیگیری جدی و قاطع فرماندار محترم بصورت مصرانه در جهت اعطای وام قرض الحسنه و بلند مدت(با بهره کم)از طرف بانک ها به کشاورزان و باغداران جهت خرید فنس و حصارکشی باغات و زمین های مورد نظر اقدامات لازم مبذول گردد.لازم به توضیح است که با این کار ، علاوه بر نابودی حصارهای سنتی(که باغداران از چوب ها و شاخه های مریض و آفت زده به عنوان پرچین استفاده می کنند ) بهترین اقدام را می توان برای پاکسازی و بهداشت باغات از منابع و مسببین انتشار آفت و بیماری به سایر درختان سالم انجام داد.بهتر است برای تحقق این امر ، شرکت یا شرکت های تعاونی و عام المنفعه با عقد قرارداد از کارخانه های تولید فنس ( از تولید به مصرف)در جهت به حداقل رساندن هزینه اتمام شده برای کشاورزان و بانک های طرف قرارداد وام مربوطه با کشاورزان(بند اول که تشریح گردید) مبادرت و اقدامات لازم را معمول فرمایند.

در مناطق گسترده و بزرگ،بجای خرید تک تک باغداران و زارعین عزیز و ایجاد و اتلاف هزینه اضافی،به طور دسته جمعی و متناسب با زمین و سطح زیر کشت اقدام به حصار کشی عمومی و سراسری کنند.(البته این اقدام نباید مانع رفت و آمد حیات وحش برای شرب آب به بعضی از چشمه سارها و رودخانه نمود و این امر باید تحت نظر کارشناسان مربوطه انجام گردد)

راهکار دوم :

لطفا از ریختن آشغال در اطراف باغ و یا زمین های کشاورزی و مسکونی خود به شدت پرهیز کنید.چون این امر باعث جلب حیوانات وحشی و همه چیز خوار مانند خوک و گراز و … میگردد.(قابل توجه دهیاران و شوراء محترم،در جهت تخصیص جایگاه دفع زباله حصارکشی شده در اطراف روستا اقدامات لازم را مبذول فرمایند)همچنین درصورت وجود لاشه تلفات دامی و مردار،لطفا (آنها را با استاندارد های موجود بصورت سریع )دفن لاشه نمائید.چون اینکار به منظور جلوگیری از جلب توجه گوشتخواران و همه چیزخواران (خوک و گراز و…) در منطقه اقدامی موثر می باشد.

راهکار سوم:
کشاورزان و باغداران عزیز می توانند تا با اقدامات زیر باعث کم شدن خسارت به مزارع و باغات خود گردند:با ایجاد یک طناب و یا سیم سرتاسری به دور باغ و زمین خود و نصب چندین قوطی حلبی(مانند قوطی کنسرو و یا قوطی رب خالی و …)و انداختن سنگ در درون انها مبادرت به ایجاد حصار فیزیکی کنند.ایجاد سر وصدا و روشن کردن ضبط صورت با صدای بلند ( بطوری که باعث سلب اسایش باغداران و اهالی دیگر نشود)و همچنین تیر اندازی هوایی،استفاده از نور و روشنائی و همچنین روشن کردن آتش در مواقع احتمال هجوم وحوش،می تواند در این زمینه مفید واقع شود.همانگونه که اکثر ما می دانیم حیواناتی مانند خوک و گراز وحشی بطور مستقیم حرکت می کنند و با مواجه شدن با این تله ها و ایجاد سر و صدای حاصله با برخورد کردن با آنها اقدام به فرار می کنند.ناگفته نماند که داخل باغ هم این کاررا باید انجام داد( با در نظر گرفتن حرکت مستقیم گراز) و بقیه کار به خلاقیت و شناخت جثه حیوان منطقه و… بستگی دارد.

راهکار چهارم:
روش دیگر برای مقابله با این حیوانات مضر ، می توان از حصارهائی طبیعی مانند گل های محمدی و … در اطراف باغ استفاده کرد.تنها مشکلی که در این روش وجود دارد این است که باید به دقت مانع از رشد و افزایش بیش از حد آنها به داخل باغ شد و باید نهایت دقت و مراقبت را در جهت جلوگیری از رشد و رویش بیش از حد آنها انجام داد.( از گل محمدی می توان بهره اقتصادی نیز برد و با فروش گل های آن یک فعالیت اقتصادی مازاد انجام داد)

راهکار پنجم:
روش دیگری بنده پیشنهاد می دهم در هیچ کتاب و منبعی نوشته نشده است و این تجربه یک کشاورز قدیمی است که الان فوت نموده و من در طول سالهای خدمتم از ایشان یاد گرفتم بنده نمی توانم هیچ دلیل رد یا اثباتی برای این روش بیاورم اما اجرای آن هیچ ضرری ندارد:آن کشاورز ادعا میکرد که گذاشتن موی بافته شده انسان در اابتدای هر هلال هر ماه قمری درچندین نقطه و دورتا دورباغ در زمین وهمچنین در کنار مترسک ها باعث شده که کمترین خسارت را به باغ وارد کنند و برایش اثبات شده بو . بنده هم مصداق(التجربه ما فوق به علم)( تجربه بالاتر از علم است)این نکته و راهکار عملی را یادآور شدم .

راهکار آخر و قانونی:
هماهنگی با محیط زیست در جهت شکار قانونی و به حداقل رساندن خسارت با در نظر گرفتن حد نصاب شکار و حفظ اکو سیستم طبیعی که از طرف این واحد و کارشناسان مربوطه محیط زیست صورت می پذیرد.صدور مجوز شکار در چارچوب مقررات و دستورالعملهای صدور پروانه شکار برای حیواناتی نظیر گراز،خرگوش،تشی و کلاغ به میزان حداکثر۲۰% جمعیت گونه مورد نظر پس از ارائه جمعیت برآورد شده گونه توسط ادارات کل حفاظت محیط زیست استانها و بوسیله اسلحه شکاری مجاز.
در خصوص سایر گونه های زیانکار اقدام به طی مراحل قانونی مندرج در ماده پنج این دستورالعمل جهت پرداخت خسارات گردد.

در صورت عدم وجود متقاضی شکار افراد حقیقی وحقوقی شاکی و مورد تهدید حمله حیوانات در صورت داشتن سلاح شکاری مجاز یا با معرفی میر شکاران معتمد محلی از ادارات کل حفاظت محیط زیست استانها مجوز دفع حیوانات زیانکار را با تیر اندازی هوایی دریافت می کنند.و برای حیواناتی نظیر گراز،خرگوش،تشی و کلاغ حذف ۵%جمعیت گونه های مذکور از طریق شکار ودفن لاشه با مجوز و نظارت ادارات کل حفاظت محیط زیست استانها بلامانع است،بهره برداری از لاشه حیوانات شکار شده تنها برای اقلیتهای مذهبی مجاز می باشد.

ادارات کل حفاظت محیط زیست استانها مکلفند گزارش عملکرد اقدامات فوق را به معاونت محیط طبیعی وتنوع زیستی سازمان و اداره کل هماهنگی گارد امور استانها ومناطق ارائه نمایند.راهکار آخر:پس از حصول خسارت از طرف حیوانات وحشی با تنظیم شکوائیه به محیط زیست مراجعه نموده و طبق قانون موجود،از انها جبران خسارت می کنید.به همین سادگی شما می توانید با استناد رعایت ماده سه(که در مورد راهکارهای جلوگیری و پیشگیری از خسارت حیوانات وحش آمده و شما آنها را رعایت کرده اید و خواهید نمود)و ماده چهار(که ضوابط وشرایط پرداخت خسارات قید گردیده است.از سری قوانین مصوبه شماره ۸۴ شورایعالی محیط زیست سال ۱۳۶۱ که قانون شکار وصید و دستورالعمل نحوه جلوگیری،دفع و جبران خسارات ناشی از حملات جانوران زیانکار که در آن قید گردیده است،در جهت جبران خسارت خود اقدام نمائید.پی نوشت ها،قوانین موجود در سازمان محیط زیست بدین روال است که:

ماده چهار شرایط پرداخت خسارات:
پس از حصول اطمینان از عدم کارایی روشهای پیشگیری از حملات جانوران زیانکار و عدم موفقیت در دفع گونه های گراز ، خرگوش ، تشی و کلاغ در چارچوب ضوابط ذکر شده در فصل اول و عدم کارایی آنها ، در مواقع خاص و در چارچوب این دستورالعمل برای جبران خسارات وارده اقدام می گردد

ماده پنج مراحل پرداخت خسارات

۱-اعلام کتبی خسارت توسط شخص یا اشخاص خسارت دیده حقیقی یا حقوقی به یکی از واحدهای اداره کل حفاظت محیط زیست منطقه ظرف مدت حداکثر یک هفته پس از وقوع خسارت(بهتر است سریعا و در کمترین زمان لازم اقدام نمائید تا جای شک و شبهه باقی نماند اگر می توانید فیلم و عکس هم تهیه کنید تا دست بالا داشته باشید)

۲- بازدید از محل توسط مامور یا کارشناس منطقه و تکمیل فرم تعیین خسارات وارده پیوست۱-فرم مذکور به همراه گزارش مربوط به تائید بکارگیری روشهای ممانعت کننده از ایجاد خسارات توسط شخص خسارت دیده توسط مامور بازدید کننده تهیه وبه تائید مسئول منطقه وتائید مدیرکل حفاظت محیط زیست استان برسد.

۳-فرم تعیین خسارت وگزارش تائید بکارگیری روشهای دفع می بایست به همراه مستندات از جمله اسناد مالکیت اراضی خسارت دیده،پروانه چرای دام و هر گونه مدارک دیگر به منظور تعیین خسارات وارده و بررسی قصور یا عدم قصور افراد حقیقی و یا حقوقی شاکی به اداره کل گارد امور استانها ومناطق ارسال گردد.((در صورت عدم وجود اسناد قطعی مالکیت اراضی تائیدیه شورای محلی جهت احراز مالکیت ضروری است))

۴-در صورت وقوع خسارات بیش از پنج میلیون ریال اخذ تائیدیه نماینده فرمانداری،نماینده دادگستری و شورای محل ضروری می باشد.۵- جبران خسارات،مشمول واحدهای تولیدی که ملزم به اخذ مجوز استقرار و فعالیت بوده ولی دارای مجوز زیست محیطی نیستند،نمی گردد.۶-مدارک در اداره کل گارد امور استانها و مناطق توسط کمیته ۳ نفره ای متشکل از نمایندگان اداره کل مذکور ، دفتر حقوقی و امور مجلس،دفتر حیات وحش و موزه های تاریخ طبیعی مورد بررسی قرار می گیرد.

۷- در صورت تائید خسارات و مستندات توسط کمیته مذکورخسارت وارده متناسب با درآمد حاصل از اجرای قانون شکار و صید واعتبار موجود در پایان هر سال مالی پرداخت می گردد.توضیح:پرداخت خسارات و صدمه انسانی در اولویت پرداخت قرار خواهند داشت وارائه گواهی پزشکی قانونی توسط فرد خسارت دیده ضروری است.
………………………………………………………………………………………..

در نهایت مراجع ذیصلاح با اعزام کارشناسان و پس از احراز خسارت و اثبات(عدم کوتاهی و قصور شما در امر مبارزه و بکارگیری راهکارهای موجود)طبق قانون جمهوری اسلامی ایران،موظف به پرداخت هزینه های مربوطه می باشند.

با تشکر و احترام
امین قادرپور تکنولوژیست گیاهپزشکی و کارشناس علوم دامی