پ 09 فروردین 1403 ساعت 12:07

قەڵەمی هاوچەرخی کورد…/ جەهانگیر مەحمود وەیسی

قەڵەمی هاوچەرخی کورد…/ جەهانگیر مەحمود وەیسی

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : پێش هەمو شتێک ئەبێ راستیک لە سەر قەڵەمی هاوچەرخی کورد ساخ بکرێتەوە،ئەوەی هەقێقەتە قەڵەمی هاوچەرخی کورد لە مێژودا وەک ڕەوتێکی میکانیکی خۆی بە سەر کۆمەڵگا دانەسەپاندوە،بڵکو لە کەش و هەوایکی پڕ هەلسوکەوتو و دژوار وەڵامێکی دیالکتیکی بە گۆڕانکاریەکانی کۆمەڵگا بووە. کۆمەڵگایک کە لە بوارو چەمکە جۆراجۆرەکانی مێژو،لە کێشەی دەرونی […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : پێش هەمو شتێک ئەبێ راستیک لە سەر قەڵەمی هاوچەرخی کورد ساخ بکرێتەوە،ئەوەی هەقێقەتە قەڵەمی هاوچەرخی کورد لە مێژودا وەک ڕەوتێکی میکانیکی خۆی بە سەر کۆمەڵگا دانەسەپاندوە،بڵکو لە کەش و هەوایکی پڕ هەلسوکەوتو و دژوار وەڵامێکی دیالکتیکی بە گۆڕانکاریەکانی کۆمەڵگا بووە.جهانگیر محمود ویسی

کۆمەڵگایک کە لە بوارو چەمکە جۆراجۆرەکانی مێژو،لە کێشەی دەرونی و فیزیکی و جیاوازەکانەوە ،لە گەشەی ئابوری،کۆمەڵایەتی،سیاسی و تکنۆڵوژیای سەردەم ،سەر جەم پێک هاتووە،و گۆڕانکاری بە سەردا هاتووە و گۆڕانکاریش دەخولقێنێ،بۆیە،ئەم ڕەوتە مۆدرینخوازە  بەئاوەزی خۆ بونیادی رەخنە و توژینەوەی نوێ و ئاوەزی سەردەم،بە ئەو هەمو  بەر هەڵستو و ڕێگە گرتنانە کە لە سەر ڕێگەی بووە نەیتوانیوە بەرگری لێ بکات.بۆیە ململانێ و کێشەی عەقلانیەتی  نوێ تێکوشانە بۆ مافی مرۆڤی سەردەم بەرو ئاسایش و خۆشەویستی و یەکرێزی و گەشەی ئەدەب و کلتوری پڕ بایخی سەردەم.

بە یەک دێڕ ئەتوانم ئاماژە بکەم، قەڵەمی هاوچەرخ بەرهەمی گۆڕانکاری ئەم کۆمەڵگایەیە.پردێکی مێژویی لە ڕابوردو بۆ ئێستا و دواڕۆژیشە،وە هەر وەها بە پەرۆشی پەیوەندی لە گەڵ ئەدەب و کلتور و مرۆڤخوازی و ئاشتیخوازیەکانی جیهانه.

 ڕەوتی قەڵەمی هاوچەرخ به پێ جوڵەی، ساخ کردنەوەی بوارە ئەدەب و کلتورەکانی رابوردوو،لە ئەستورە و فلۆکلۆرەکان،نوسراوەکانی کۆن ،ئەدەب و هونەر وەک هەوینی پڕ بایەخ دەزانێ،و ئاشتی دانی ئەو بەرهەمانە لە گەڵ بەرهەمی نۆی ئەرکی خۆی ئەزانێ.ئەم بۆچونە شتێکی سەیر نیە،وە لە هەمو ئەدەبیاتی جیهانی ڕوانگەیکی ئاسایە،بە ناو بانگانی ئەدەبی جیهانی ئەدەب و فەرهەنگ و ئەستورەی رابردوو بۆیان جوانترین هەوین بووە،چرنیسفیسکی،تولستوی،داستایوسکی، هەوینی سەدها وەک، ماکسیم گورگی بۆن،ئەستورەکانی ئامریکای لاتین بۆ مارکز پر چێژترین ئەزمون بووە،بالزاک، برێشت،نازم،ئاندرەپۆ،شاملۆ،شێرکۆ…و هەزارانیتر لەو هەوینە کەڵکیان وەر گرتووە.

بۆیە قەڵەمی هاوچەرخی کوردیش هەتا ئەو ڕادەیە بتوانێ وە لە ئاستی ئەم ڕەوتە خۆی دیاری بکات،خۆی لە ئاستی توند وتێژی بێ ئاکام، قەتیس ئەکات،وە تەنیا خۆی لە قەرەی رەخنەی سەردەم بە عەقڵانیەتی مۆدیرن و ئاشتی خوازانەی زانستیانە ئەداو و پێناسە ئەکات،

بۆیە ئێمە دەنگی ئەدەب و کلتوری مرۆڤی کز کردوی گۆشەگیر و رەها نین.جیا لە ئازادی تاکە کەسی شیاو،و کۆمەڵایەتی،دەنگ و ڕەنگی کۆمەڵایەتی هاوبەشین،لەم ڕوانگەیە ئێمە هەمو ئەو ئەدەب و کلتور دوسو و تێکۆشەرانە کە ئاسایش و گەشەی ئەدەبی، کلتوری ئەکەنە ئامانج و ئاسویان،چ لێمان نزیک یان دور بن،هاوبەشی خۆمان ئەزانین و دورین لە هەر چەشنە دژایەتی دژە عەقڵانیەتێک.

قەڵەمی هاوچەرخ خۆی ئامادە ئەکا هەتا ئەو بۆشایانە بونەتە بەربەستی یەکگرتوویی ئەدەبی، کڵتوری و یا بونەتە جیاوازە نارەواکانی سەردەم لە نێو نوسەران ،بە یارمەتی هەمو دڵسۆزە کلتوریەکانی ئەم شارە به بێ جیاوازی پڕ بکرێتەوە.بۆیە بە لای ئێمەدا ئەستەم ترین شت تێ نگەیشتن لە یەکتر و دور بونەوە و پچران لە یەکتردایە.بە وتەی نیما یەک دەست بێ دەنگە،بۆ بەرگری لەم ئاستە، وتار و دیالۆگ،وتووێژی زانستیانە چارە سەری ئەم چەشنە قەیرانانە مسۆگەر ئەکات…..    جەهانگیر مەحمود وەیسی

نویسنده : جەهانگیر مەحمود وەیسی

12 پاسخ برای “قەڵەمی هاوچەرخی کورد…/ جەهانگیر مەحمود وەیسی

  • شهروند در تاریخ آذر 9, 1395 گفت:

    در عصر رضا شاه و آتا ترک سعی زیادی بر تصفیه زبانهای ترکی و فارسی از لغات عربی شد که راه به جایی نبرد به نظر من نگارش کردی معاصر و ایجاد واژه هایی که مسبوق به سابقه نیستند و حذف الفاظ عربی بیشتر باعث مهجور شدن این زبان و تمایل اکراد به نگارش به زبانهای دیگر میشود. زیرا زبان را نه فقط از راه کتاب بلکه باید در جامعه یاد گرفت و اینگونه نگارش ها حتی در سلیمانیه مهد ادبیات کردی هم چندان مفهوم نیست.

  • پاوه تنها در تاریخ آذر 8, 1395 گفت:

    آقاي محموويسي با سلام و ارادت
    اين چند خط نوشته که مقاله نيست. بگذريم از تعريف علمي مقاله.
    در ثاني مگر همين شما و امثال همفکر شما نيستيد که داعيه سنگ مرکزيت هورامان را جهت ثبت بر پيشاني پاوه به سينه مي زنيد. خوب اين مرکزيت هورامان با زبان هورامي و در زير فرهنگ هورامان معنا مي يابد يا زبان به قول شما متحد کردي.
    برادر ديگر بس است. زبان بي يار و ياور هورامي را اجحافي بيش از اين روا نيست.

    • جهانگر محود ویسی در تاریخ آذر 9, 1395 گفت:

      با سلام به شمای گرامی،درست می فرمائید این یک مقاله نیست بلکه سخنی کوتاه است،اما کسی داعیه مرکزیت نکرده،حداقل بنده خود در حد این مقوله نیستم،سوما در این منطقه جدا نمودن مردم جاف و هورامی به دلیل تندیده گی و آمیختگی عمیق زندگی و همجواری عمیقا مسالمت آمیز و حتی خانواده گی غیر ممکن است،اینکه تلاش نمود زبان و فرهنگ سالم هورامی را باید حفظ و ارتقا و نگهداری کرد ،از هر نظری تئوری غلطی نیست ،بلکه زبانها متعلق به کل بشریت هستند،چهارم،به نظر من تصمیم گیرنده اصلی و اساسی مردم هستند،کسی حق تعیین تکلیف را ندارد،رائ مردم اساس است،اما پیشنهاد هم جای خود را دارد،قبول کورد کردن یا نکردن هم باز هم به اراده مردم است،نه بنده و امثال بنده.با سپاس

  • جافی جوانرو عزیز در تاریخ آذر 7, 1395 گفت:

    چرا‌ از زبان جافی صبحتی به میان نمی آ ید تمام زیانها مور د ا حترام هستند خصو صا در پاوه جاف وگوران یک زبان مشترک دارند واستادان از کلاشی

  • خیال در تاریخ آذر 7, 1395 گفت:

    آقایی که بحث تعمل و همکاری را میکنی کدام همکاری شمابجز در بحثهای انجمن ادبی خودتان در کدام جلسه انجمن ادبی دیگر شرکت میکنید به خود که زحمت نمیدهید در برنامه های انجمن ادبی دیگران شرکت کنید پس لطفا بحث همکاری فرهنگها را نکنید

    • جهانگیر در تاریخ آذر 8, 1395 گفت:

      با سلام،این پیشنهاد من بوده برای تعامل با همدیگر بی گمان شامل خود من و دیگران هم می شود.امید است فضای بهتری ایجاد شود هم من و هم دیگر دوستان در تعامل و همگرایی تغییر کنیم.

  • جهانگیر محمود ویسی در تاریخ آذر 7, 1395 گفت:

    دوست گرامی همچنان که در بالا اشاره شده است ،این بحث بر پایه ئازادی فردی و اجتماعی است ،یعنی تکثر گرایی ،اما با تفاوت ها هم می شود متحد ئه دبی و فرهنگی بود،این معنی بودن است نه حذف دگری،حذف دگری از عقلانیت به دور است و منظور این بحث اتحاد با وجود تکثر میان ئه دب دوستان است .(جیا لە ئازادی تاکە کەسی شیاو،و کۆمەڵایەتی،دەنگ و ڕەنگی کۆمەڵایەتی هاوبەشین،لەم ڕوانگەیە ئێمە هەمو ئەو ئەدەب و کلتور دوسو و تێکۆشەرانە کە ئاسایش و گەشەی ئەدەبی، کلتوری ئەکەنە ئامانج و ئاسویان،چ لێمان نزیک یان دور بن،هاوبەشی خۆمان ئەزانین و دورین لە هەر چەشنە دژایەتی دژە عەقڵانیەتێک.)

  • مریوان در تاریخ آذر 7, 1395 گفت:

    بعنوان یک نفرهورامی زبان از ملت هورامان، تحلیل وعوض کردن زبان وادبیات ونه ته وه هورامی در قالب یک قالب وزبان دیگر را محکوم کرده وخواب از بین بردن زبان ریشه دار هورامی را یک خواب اشفته وتعبیر نشده میدانم با تشکر

    • پاوە در تاریخ آذر 8, 1395 گفت:

      ڕێز و سڵام پەی بەرێز “مەریوان”ی شمە وێتا بە هەورامی مدەیدێ قەڵەم بەڵام بە داخۆ فارسی منویسدێ،منیچ پەی ئاگاداری جەنابیتا هەورامییەنا و وێم بە بەشێوی ئەنە نەبڕیا ج ملەتو کوردی مزانوو، و بیرو باوەڕیچم بە نیسبەتو هەورامانی نزیکا بە بیرو و باوەڕو ئی بەرێزا کە ج مەراسموو ئفتتاحیەو قەڵەمی هاوچەرخی کوردیەنە وەسشا ڤەرو دیدو خەڵکی.
      چەنی رێز و حورمەتیم.

  • كه يهان حاته مي در تاریخ آذر 7, 1395 گفت:

    ئه ري كاكه مه به ست جه « یەکگرتوویی ئەدەبی، کڵتوری» چيشه ن؟ گه ره كته ن فه رهه نگ و كولتوره كان بكه رينه و يو؟ گه ره كته ن فره فه رهه نگي مه حوو كه ري؟ كامي بونه و ئه ويشان مه تاونينه و؟

    • جهانگیر در تاریخ آذر 7, 1395 گفت:

      با سپاس از شمای گرامی،منظور این مقاله از قضا تکثرگرایی است،بله ادب دوستان با هر فرهنگی می توانند با هم متحد بوده و با همدیگر در مراوده و گفتگو باشند،زیرا عقلانیت امروز محو و نابودی دیگری از نظر من نباید باشد،تبعیض و نابرابری در قبال هر فرهنگی ناروا است،به نظر شخصی من باید تلاش نمود آن ئه دب و فرهنگ مثبتی که در حال نابودی است،باید برای نجاتش تلاش نمود،زیرا متعلق به همه انسانهای جهان است.

    • جهانگیر محمود ویسی در تاریخ آذر 7, 1395 گفت:

      با سپاس ،معنی اتحاد فرهنگی و ئه دبی عدم تکثر نیست.از قضا عقلانیتی که من از آن بحث نمود ه ام نه حذف دگری،بلکه تعامل و همکاری است،ما می توانیم با هر زبان و یا فرهنگی همکاری مشترک داشته باشیم.امیدوارم به کلیت مبحث توجه شود.چه بسا بسیاری از فرهنگ های متفاوت با همدیگر متحد ا همکاری و زندگی مسالمت آمیز دارند.

پاسخ دادن به مریوان لغو پاسخ