پ 09 فروردین 1403 ساعت 15:20

بی نشانی که همه نشانه ها را در خود دارد / فایق لطفی

بی نشانی که همه نشانه ها را در خود دارد / فایق لطفی

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : میدان مرکزی (پاوه) که بعد از انقلاب اسلامی به نام شاعر نامی کرد(مولوی تاوگؤزی) نامگذاری شده، در چند سال اخیر نیز مجسمه ای بی نام و نشان از او در همین میدان نصب گردیده است. حداقل برای اهالی پاوه و اطراف تا حدودی شهرستانهای دور و نزدیک کلمه (مولودی) […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : میدان مرکزی (پاوه) که بعد از انقلاب اسلامی به نام شاعر نامی کرد(مولوی تاوگؤزی) نامگذاری شده، در چند سال اخیر نیز مجسمه ای بی نام و نشان از او در همین میدان نصب گردیده است.

حداقل برای اهالی پاوه و اطراف تا حدودی شهرستانهای دور و نزدیک کلمه (مولودی) همه ابعاد شخصیتی – دینی علمی و نسبی این ابر مرد تاریخ ادب کرد را عیان و  گوینده را از معرفی او بی نیاز می سازد.فایق لطفی

اما برای مسافران و گردشگران تازه وارد مخصوصاً برادران و خواهران فارس زبان که از اقصی نقاط ایران وارد پاوه می شوند ، وجود میدانی به نام (مولوی) و خودنمایی مجسمه ای بی نام و نشان شاید بحث انگیز باشد.

شخصی به نام (مولوی) که از معدود کسانی است که نوردهی میدان ا دب پارسی به او واگذار شده ، نمی تواند جز (مولانا جلال الدین) محمد بلخی باشد. لذا برای افراد غیر کرد که بخواهند در این میدان  و در کنار مجسمه (مولوی) عکسی یادگاری داشته باشند، این سؤال مطرح است که این قیافه و شمایل هیچگونه مشابهتی با عکس هایی که از (مولانا جلال الدین) در آثار ادب پارسی ارائه شده نداشته و ندارد و شاید برای آنان یک معما باشد.

روی این اصل حدود یک دو سال پیش از سوی (انجن ادبی) پاوه وابسته به مؤسسه (نسیم فرهنگ هورامان) پیشنهادی به شورای اسلامی شهر پاوه داده شد که حداقل در دو طرف مجسمه (شرق یا غرب) (شمال یا جنوب) خلاصه ای از شخصیت علمی – ادبی صاحب آن برای دانش افزایی و اطلاع بازدیدکنندگان به کتیبه درآید. شورای اسلامی شهر نیز از برادران انجمن درخواست نمود متنی منظوم یا منثور در خور صاحب اثر تهیه تا در صورت تصویب و صلاح دید در نگارش آن در اطراف مجسمه اقدام شود.. بنده نیز چون سایر برادران و خواهران اعضای انجمن قطعه ای منظوم فراهم که به گفته دوستان مورد اقبال و شاید این افتخار را به اینجانب عطا نماید که رفتگری پای مجسمه حضرت مولوی را از آن خود نمایم(مگس را چه مجال پرواز است بر عرصه سیمرغ) از آنجاییکه بنده فاقد بضاعت علمی و تحقیقی می باشم جرأت پا نهادن به عرصه معرفی شخصیتی چون (مولوی) را به خود نمی دهم. اما چون کودکی دبستانی مطلب اندکی انشاء تا با لکنت زبان و من من گویان آن را در جمع همکلاسی های خود قرائت نمایم. نامش سید عبدالرحیم،فرزند ملا سعید،فرزند ملا یوسف جان از نوادگان عارف معروف ملا ابوبکر مصنف چوری می باشد.

در سال 1221 هـ..ق متولد و در سال 1300 هـ .ق وفات یافته.تخلصش(معدومی)و شهرتش (مولوی) می باشد. آرامگاه ایشان در (سرشاته) در خاک عراق است.از عشیره معروف و به نام (تاوگوزی) که با زبان سورانی قسمت های ثلاث باباجانی تکلم می نمایند.آن هنگام که بنده در ثلاث باباجانی 1343ش بودم هنوز آداب عشیره ای به قوت خود باقی و دو نفر از بزرگان برجسته این عشیره (مرحوم کد خدا(مصطفی) و مرحوم (حاج یوسف) یوسفی سرپرستی و ایل بگی عشیره را عهده دار بودند . که مولوی جد مادری حرم کدخدا مصطفی بوده است.در زمان حیات مولوی خانقاه (طویضص) به واسطه وجود مقدس حضرت شیخ عثمان سراج الدین اولین خلیفه حضرت (مولانا خالد) پایگاه و مرکز آموزش و تربیت عرفا و ادبا و زهاد و شعرا بوده که جناب مولوی ارادتی خاص و خارق العاده به حضرت سراج الدین ابراز و بعد از رحلت ایشان همچنان حضرت شیخ محمد بهاء الدین و سپس حضرت شیخ حسام الدین را مراد بوده اند.

ورود مولوی به شاهراه عرفان و استفاده عمیق از آداب و مناسک و الفاظ طریقه تصوف منشأ اصلی و کان استخراج اشعار عرفانی مولوی بوده است که (معدومی) خود را تخلص داده است.

اینک اشعاری از ایشان

حه یفه ن تو میرواو سه رجؤی باده بی                       به هه ر که س به قه د کفاف داده بی

  من کشتم رو زه ر د هه م فه ردانم بؤ                           دانه م روسیای هه م ده ردانم بؤ

* * *

ئاخ په خه لوه تی بإیام وبص خه م                               سیوای تؤ دیده م که س نإیام وه چه م

    دل په ی دیده نت کام خه ضوه ت سازؤ ؟                      تؤی دیدی چم بی مه ردم نمازؤ

* * *

ئه رواچان په نه ش یه مه نسوبی تؤن ئی نه که رده شه ن      چه نی ته وانای سه ر هؤر ده رده شه ن

ئه رئه و به شه رمؤ بإیؤنه وه ردا                                           مه شیؤ من کام خاک که رو وه سه ردا

* * *

چه رخ هه ر ئه و چه رخه ن تا ئا وه ردو به رد                        ده س ئه و ده س نگین تا خاته م ئاورد

دابزمی خسرو شیرین وه هه م دا                                  جام داو سه ر جه م جه م و سه ر جه م دا

شؤرت نامه ی نام حاته مش که رد ته ی                          که رد وه کاسه که ل کاسه که له ی که ی

* * *

قاسده یچ واچو په ی سه فه رخاسه ن                           ره وان بو تیژ ره و هه ر سوهه ناسه ن

هصزی پای ره فت و ئاماشان نیه ن                                ئه و سه ر چه مه ش و شک ئید کؤتا بیه ن

* * *

ئازیز که م بووزه م نه گیجاوی خه م                     که م وصنه ی دصده پنهان به ر نه چه م

وه ختی جه وسلیچ هه ر دلم رصش بؤ                       مه شیو وسلو فه سل فرقشان و چیش بؤ

* * *

ره فیقی مه حرم عجز و سرورم                          حه کیمه که ی ئیش زامو نا سورم

ئاویاره که ی سه وزه ی ئاره زوم                              دانا به گردین زامی کونه و نؤم

* * *

هیچ که س نواچؤ به فه رهاد ره نده ن                         نه قشی شیرینش نه روی سه نگ که رده ن

ده ک ریزان ده س بای وه ر جه گیان سه ندن                      کص ئه لماس نه روی دیده ویش شه نه ن

* * *

یا ناسته بؤ سه یل دیده م نه فه سص                     نه سیم گه ردی پات به رؤ په ی که سص

جه مینت زه حمه ت نیگام کصشابؤ                   که فی پات وه خار (موژه م) ئی شابؤ

* * *

شیخی ده وله مه ند به هره ی سه رمه دی                  یاگی حه قیقه ت جلوه ی ئه حمدی

           جه شه و هوارگه ی فنا ویه رده                     پای هه ردی به قا یا تاغه که رده

          موته سف به وسف شه ئنی و سیفاتی                  موشه ره ف به فه یز ته جه لای زاتی

          خه لیفه سدای (ئه ده ن) شنه فته                    به ضه د نه سارای ئه تواری حه فته

 

و اما آنچه که بنده برای نگارش بر مجسمه فراهم کرده ام :

 

بزرگ مردی که اینجا برفراز است ز مرشدان در آئین نماز است
طریقت می نمود در سلک عرفان ابر مرد خداجوی سخن دان
به مصطفی نسب را بر نهاده (بمعدومی) قلم را قُلّه داده
چو گفتی (مولوی) ختم کلام است همه دانند که او در چه مقام است
ادیبان را به هر محفل که باشند ز دیوانش بهم شکر بپاشند
چو بسم اله که شهد هر پیام است بیان (مولوی) عطر مشام است

فایق لطفی(پاوه) آبان ماه 24/08/95

 

2 پاسخ برای “بی نشانی که همه نشانه ها را در خود دارد / فایق لطفی

  • همشهری در تاریخ آبان 26, 1395 گفت:

    سلام وادب خدمت اقای لطفی بزرگوار استاد عزیزم.
    هرچند سخن طولانی میشود اما بنده هم چکیده وار از زندگی وتبار نامه شاعر وسخنور بزرگ هورامان را هرچند ناقص وکوتاه مینگارم…
    مولوی شاعر بزرگ اصالتا از سیدهای پیرخضرشاهویی است که بنچاق وتبارشان از سیدهای خانگا پاوه(روستای خانگا)میباشند..چراکه مصنف چوری وسیدهای پیرخضران مریوان وکوماسی نیز اصالتا پاوه یی وبیشتر خانگایی هستند که به مرور زمان در نواحی ومناطق اطراف پراکنده شده ونوادگانی از ایشان در سیدهای مرخیل ودگاگا وسیمان وبیساران و وتاوگوز وسیروان ودر کل ژاورود زندگی میکنند.
    پیرخضرشاهوی خانگا دارای چندین نظرگاه در مناطق هورامان میباشد ..از این خاندان (پیرخضر)تیره ایی بزرگ والبته سید در منطقه گهواره ودالاهو بنام سیدهای توت شامی ودر ابادی زرده با فامیلی صفری زندگی میکنند که همگی یارسان واهل حق هستند
    مولوی شاعر نیز از این خاندان است
    هرچند در گذشته جغرافیای هورامان محدوده وسیعتری داشته است اما بعدها ……..
    مولوی شاعر دلبستگی فراوانی به روستای خانگا وشهر پاوه داشته واکثر دوستان نزدیک وی نیز خانگایی بوده اند.البته از مزایا ومساعدتهای وکمکهای فراوان خاندان اردلان نسبت به مولوی نباید چشم پوشی کرد که به راستی مولوی وامدار این خاندان فرهیخته ودانش دوست بوده است

  • فاتح سعیدی در تاریخ آبان 26, 1395 گفت:

    از جناب آقای لطفی ، بابت احساس لطیف و تبع ظریف و سعی در احیای فرهنگ و ادب زبان مادری ؛زبان هه ورامی تشکر وقدر دانی نموده همچنین به مصداق شعر :
    گربخواهی نام نیکت شود پایدار
    نام نیک رفتگان را به نیکی بیار
    گویا شخصیت والای ایشانست که یادی از مرد بزرگ دین وعرفان هورامان زمین ؛مولوی تاوگوزی را باری دگر به چرخه ی اذهان و ذکر خیر نیک مردان گذاشت . امید است کماکان خامه اش روان و توسن تبعش دوان بر گرفتن گوی ادبی در میدان فرهنگ هورامان باد .