پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:فصل پائیز باز هم رسید و گردو تکانی ها آغاز شده اما.دلایلی برای کاهش محصولات گردو در شهرستان پاوه وجود دارد که در متن زیر آقای امین قادرپور از کارشناسان و صاحب نظران در جهاد کشائرزی شهرستان پاوه علل و دلایل این مسئله را تشریح کرده اند که مطالعه ان خالی از لطف نیست:

سوال:چرا برداشت محصول گردو دردرختان منطقه ما در زمانهای قدیم بسیار زیاد بود اما امروزه این امر و روند وجود ندارد؟!!!!
جواب:جواب این سوال به چندین دلیل بر میگردد:

زمانهای قدیم شغل اساسی پدران و نیاکان ما باغداری بود و مانند امروزه چندین شغل نداشتند که مجبور شوند بصورت غیر تکمیل همه آنها را به سرانجام برسانند .
باغداری در زمانهای گذشته یک شغل بود نه مانند امروزه که تفننی باشد و بود و نبود محصول و حتی درخت در اولویت نباشد.فی الحال پاسخ به این سوال تشریحی است و نیاز به موشکافی دارد.

از دلایل این امر،رعایت نکردن اصول صحیح کاشت – داشت – برداشت است که  به اختصارخدمت عزیزان عرض میگردد:

1 – عدم رعایت اصول کشت و فاصله کاشت درختان  ( فاصله استاندارد بین هر درخت گردو برای غذا و آب و نور کافی تقریبا از  8 تا 12 متراست که  بصورت استاندارد باید رعایت گردد)

2- تاثیر تغییرات اقلیمی و عوامل محیطی  در طول سالها و دهه های گذشته که در این امر تاثیر گذار و دخیل بوده اند  ( مانند تغییرات حاصل از تاثیرات  دما ، رطوبت  و هوا ی مورد نیازبرای رشد و نمو درختان)

3- عدم رعایت اصول صحیح ابیاری ( که بعضا در یک فاصله زمانی به درختان آب زیاد می دهند و یکدفعه بر اثر کم شدن فصلی و …  آب چشمه ها و رودخانه ها ، درختان گردو دچار تنش و شوک می شوند و آبیاری کم میشود بهتر است در ابتدای فصل ابیاری  درختان را با برنامه و یکنواخت و زمان بندی  آبیاری کرد تا اینگونه تنش ها باعث استرس و کاهش کمی و کیفی افت  زیاد محصول نگردد

4- دلیل دیگر می توان به نتایج مستقیم و یا غیر مستقیم  عامل مهم(تقسیم اراضی و باغات به قطعات کوچک و عدم رسیدگی و کنترل و مراقبت اصولی از باغات گردو) اشاره کرد.
از عوامل دیگراین امر  میتوان به تاثیر عوامل ژنتیکی و نوع رقم انتخابی در ارقام جدید کشت شده و عدم مچ شدن آن(عامل سازگاری به آب و هوا و اکوسیستم منطقه وخاک و…)اشاره کرد که ما در سالهای اخیر بدون برنامه وکار کارشناسی دلسوزانه بدان پرداخته ایم و نتایج ان امروزه برای همگان مشهود است.

 عدم رعایت اصول تغذیه و کود‌دهی مناسب که بعضا با کودهای شیمیائی آنها را معتاد و یکدفعه آنها را قطع نموده ایم.همچنین استفاده از کودهای تازه حیوانی بجای استفاده از کودهای کهنه و پوسیده(که یک یا دو ساله و بیشترپوسیده شده باشند)در باغات و پای درختان،که آنهم در فصل پائیز به غلط و بصورت تازه استفاده میگردد.

کود دهی مبحثی است که به ناچار مجبور هستم که برای روشن شدن واقعیت و اذهان باغداران و علاقمندان عزیز، بیشتر بدان بپردازم:(عدم کود دهی و تغذیه مناسب به درختان)در باغات ما بسیار مشهود است که این امر  یا انجام نمی شود و یا به غلط و غیر اصولی اجرا میگردد.مثالی عرض می کنم:

همانگونه که ما برای تامین نیازهای اولیه و اساسی بدنمان هر روزبه تغذیه می پردازیم و این امر برای خودمان و فرزندان و خانواده هایمان اهمیت حیاتی دارد( از نان و سبزیجات و حبوبات و محصولات گوشتی و میوه جات و … در تغذیه مان استفاده می کنیم تا خدائی ناکرده دچار کمبود ویتامین و پروتئین نشویم)درختان نیز جاندار بوده وعلاوه بر آب و نور و فضای کافی برای رشد و نمو،نیاز به انواع مواد معدنی و مواد آلی دارند که باید بصورت کود به انها داده شود)من بالشخصه اعتقادی به کود شیمیائی ندارم و بهترین کود را کود حیوانی می دانم ، اما در بعضی اوقات و بصورت میکرو- و کم هم  میتوان از بعضی از کودهای شیمیائی استفاده کرد،که باید تحت نظر کارشناسان امر به درختان و خاک و برگ انها تزریق گردد)

دردی جانکاه که بنده را در سالهای خدمتم در شهرستان پاوه زجر داده،استمرار چندین و چندین شیوه غلط در مراحل کاشت و داشت و حتی برداشت است که حتی پدربنده نیز،به غلط در ذهن و شیوه باغداریش هنوز به آن روشها  استمرار و مداومت دارد ، چه برسد به سایر باغداران عزیز.به عنوان نمونه:متاسفانه باغداران ما در پائیز کود حیوانی تازه را بعد از انتقال از دامداریها بصورت مستقیم در پای درختان و چسپیده به تنه درختان می ریزند که کاری اشتباه و غیر اصولی و غیراستاندارد می باشد.

یادآوری مینماید که سالم ترین و بهترین نوع کود به درختان ، همان استفاده از کودهای حیوانی می باشد.اما نه به صورت کود تازه (و آنهم در فصل پائیز و درچسپیده به تنه درختان که کار اشتباهی است)

علت این امر:
همانگونه که ما به خواب و استراحت نیاز داریم ، درختان نیز بصورت خدادادی نیاز به استراحت و خواب زمستانه دارند.کود تازه حیوانی در پائیز باعث می شود که ریشه درختان (( به علت گرمای حاصل از کود تازه ))همچنان گرم بماند و درخت به خواب کامل نرود.همچنین گرمای حاصله در زمین پای درختان باعث می شود که آفاتی مانند کرم سفید ریشه و لارو بعضی از آفات خاکزی دیگر در پای این درختان شیوع پیدا کنند که با تغذیه شان از ریشه درختان باعث ضعف شدید و زمینه ساز شیوع آفات و بیماریهای دیگر جهت نابودی و یا افت کمی و کیفی محصولات درختان میگردند.

1-عامل مهم دیگر که در زمانهای قدیم اجرا میشد اما سالها است که بصورت ناقص اجرا میشود( عملیات شخم اصولی )است.شخم زدن هم زمان های بخصوص دارد و هم اصول کاربردی مشخص. 

2-از دیگر عوامل کاهش کمی و کیفی محصولات باغی و بخصوص محصول گردو ، عدم رعایت  زمان مناسب جهت برداشت گردو است،علاوه بر موارد فوق، عدم رعایت اصول صحیح و  روش برداشت گردو است.

 کسانی که گردو می تکانند– به اصطلاح بومیان شه نیه ر – باید علاوه بر رعایت زمان صحیح برداشت،به چگونگی روش برداشت  و به اصطلاح ضربه زدن به شاخه های درختان گردو و انداختن محصول گرد (گردو تکانی) نیز توجه کنند.بعضا مشاهده می شود که شه نیه ر ها آنقدر(شه ن)و چوب را محکم به درخت و شاخه ها میزنند که باعث نابودی جوانه هائی میگردد که در سال آینده گردو بر روی انها ایجاد می شود)

3– از دیگر عوامل افت محصولات میتوان به عدم هرس پائیزه وزمستانه بعد از برداشت و هنگام خواب درختان گردواشاره کرد.حال سوالی از محضر باغداران می پرسم:
بعد از رفتن به آرایشگاه و کوتاه کردن موی سرو یا ناخن– حتی اگر کم باشد،چه حسی به شما دست می دهد؟شاخه های خشک و افت زده اگر در زمان معین هرس نشوند،باعث رشد و ازدیاد افات و بیماریها می شوند.

لطفا به این امر مهم و حساس دقت کنید.

هرس به موقع و سوزاندن شاخه های آفت زده و بیمار،بیشترین کارآئی را در مبارزه با آفات و بیماریهای مسری را دارد.لطفا از قرار دادن شاخه های هرس شده در اطراف باغ به عنوان پرچین که مهمترین منبع انتشار آفات و بیماریها به سایر درختان سالم هستند جدا اجتناب فرمائید.

4-ازدیگر دلایل افت کمی و کیفی محصولات باغی و بخصوص درختان گردو میتوان به عوامل زیر اشاره کرد:الف)شیوع آفات خطرناک و نابود کننده میوه و حتی خود درخت گردو مانند: کرم میوه -کرم گردو -شته گردو-پروانه فری – سوسک شاخک بلند– کنه قرمز– و… در منطقه و عدم آشنائی و اصول  مبارزه به موقع و اصولی با آنها توسط باغداران و کشاورزان عزیز اشاره کرد.ب)-همچنین شیوع بیماریهای خطرناک و نابود کننده میوه و علی الخصوص درخت گردو مانند:-پوسیدگی ریشه وطوقه ناشی قارچ فیتو فتورا-پوسیدگی ریشه و طوقه ناشی از قارچ آرمیلاریا-بیماری بلایت گردو-بیماری خشکیدگی سر شاخه– بیماری  شانکر عمیق پوست گردو-بیماری پو سیدگی زغالی گردو-و از همه مهمتر و اپیدمی تر(همه گیر تر)که شیوع پیدا کرده و بیشتر باغداران از ان نا آگاه هستند،می توان به بیماری بیماری آنتراکنوزگردو در شهرستان پاوه اشاره کرد. 

در ضمن،عدم مبارزه اصولی با آفات و بیمارها  که بعضا در اثر ناآگاهی و سهل انگاری باغداران عزیز می باشد در اولویت قرار دارد و حتی باعث نابودی باغات ما گردیده .می توان از دلایل کاهش کمی و کیفی محصولات گردو باشد و به این سوال تعمیم داد و اشاره کرد.

گزیده آخر:

 عوامل فراوان دیگری در ازدیاد کمی و کیفی محصولات کشاورزی و باغی دخالت دارند که در صورت علاقمندی عزیزان باغدار میتوانند  با مراجعه به مراکز جهاد کشاورزی از نظرات  کارشناسان متخصص و خبره  استفاده امر را ببرند.

فی الحال باغدارانی که علاقمند به برگزاری کلاس ترویجی در زمینه های کشاورزی و باغداری و حتی دامپروری و … در روستا و یا ناحیه و منطقه خود هستند می توانند با مراجعه به مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان( واحد ترویج و آموزش جناب آقای ولیزاده که استاد زحمت کش  بنده در طول سالهای سال بوده اند) و یا به مراکز جهاد کشاورزی بخش های تابعه مراجعه و  درخواست گروهی خود را بصورت کتبی ارائه داده تا بصورت رایگان از آموزش های لازم (کوتاه و بلند مدت )جهاد کشاورزی بهرمند  گردند.

امین قادرپور:امین قادرپور از کارشناسان کشاورزی شهرستان پاوه