ج 10 فروردین 1403 ساعت 01:55

گیاهان منطقه اورامانات را بهتر بشناسیم…/ فهمی سلیمانی

گیاهان منطقه اورامانات را بهتر بشناسیم…/ فهمی سلیمانی

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:کشور ایران ۸ ﻫﺰﺍﺭ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺩارد که ۲۳۰۰ ﻧﻮﻉ ﺩﺍﺭﻭﯾﯽ ﻭ ۱۷۲۸ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺍﻧﺤﺼﺎﺭﯼ دارد ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﯿﭻ ﮐﺠﺎﯼ ﺩﻧﯿﺎ ﯾﺎﻓﺖ نمیشوند تعدای از آنها در منطقه ای زیبا و تاریخی در کوههای بلند قامت کوسالان،دالانی،شاهو،اتشگاه و دشتها و دره های زیبا،جنگلهای بلوط بی نظیر،باغهای رنگین و کنارهای چشمهای خروشان […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه:کشور ایران ۸ ﻫﺰﺍﺭ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺩارد که ۲۳۰۰ ﻧﻮﻉ ﺩﺍﺭﻭﯾﯽ ﻭ ۱۷۲۸ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺍﻧﺤﺼﺎﺭﯼ دارد ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﯿﭻ ﮐﺠﺎﯼ ﺩﻧﯿﺎ ﯾﺎﻓﺖ نمیشوند تعدای از آنها در منطقه ای زیبا و تاریخی در کوههای بلند قامت کوسالان،دالانی،شاهو،اتشگاه و دشتها و دره های زیبا،جنگلهای بلوط بی نظیر،باغهای رنگین و کنارهای چشمهای خروشان از دل سنگهای سخت و صیقلی هزاران ساله ای می رویند به نام منطقه هورامان که به تعبیری سرزمین بیرون آمدن آفتاب است از فراز قله های اهورایش،آریاینجا هورامان است زادگاه گیاهان بی نظیری که هورامان را انتخاب کرده اند و قصد سفر هم ندارند به هیچ جای دیگری…….فهمی سلیمانی

خیلی جالب است که بدانید پوشش گیاهی در منطقه اورامانات انقدر گسترده و زیاد است که تعداد گیاهان این منطقه خود به تنهای شامل ۲۵در صد کل گیاهان قاره اروپاست. و اکثر گیاهان کمیاب و معطر ایران همچون چویل چهار پاره (نوعی چنور) چندین نوع بسیار معطردرمنه (برزلنگ) و حدود ۱۸نوع پونه سا دو نوع بومادران (بوژانه) که برای اولین بار در منطقه هورامان کشف شده اند و 12نوع گون (هنگون) و 22 نوع مریم گلی (سوره هراله) و دو نوع گل سوسن که چندین گونه از ان تنها در کوه دنا یاسوج هم وجود دارند و یک گل قرمز بسیار زیبا که برگی هم ندارد و مانند قارچ می روید با نام علمی Phelypaea boissieri که در ایران تنها در کوه اتشگاه مشاهده شده است.همچنین نزدیک به یک پنجم کل گیاهان ایران یعنی در حدود 1200 گونه گیاهی در اورامانات وجود دارند.

منطقه اورامانات در این مقاله شامل ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺍﯼ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﻭ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ ﻭﯾﮋﻩ ﺍ ﯼ ﺩﺭ ﺟﻤﻊ ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﺮﺩﻧﺸﯿﻦ ﺩﺍﺭﺩ ، ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﭘﺎﻭﻩ ‏( ﺑﺨﺶ ﻣﺮﻛﺰﯼ ﻭ ﺑﺨﺶ ﻧﻮﺳﻮﺩ ‏)،ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‏( ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮﯾﻮﺍﻥ ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ‏)،ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭ ﻋﺮﺍﻕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﺩ.
در این مقاله سعی میشود که گیاهانی که تنها در اورامانات میرویند معرفی شوند هر چند بیشتر این گیاهان نام کردی و فارسی ندارند و از خواص دارویی انها نیز اطلاعات کمی وجود دارد.

1-جالب ترین گیاه در این مقاله تنها گونه گیاهی گوشتخوار در اسیای میانه و ایران است که تنها حدود ۱۴ عدد از ان تاکنون در قسمتهای خاصی از دریاچه زریوار مشاهده شده است و میتوان گفت که تنها گونه ی گیاهی گوشتخوار خاورمیانه با نام علمی Utricularia neglecta در منطقه اورامانات و در دریاچه زریوار مریوان وجود دارد.این ﮔﯿﺎﻩ ﺩﺭ ﻻﺑﻼﯼ ﮔﯿﺎﻫﺎن و ﺑﯿﻦ ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻤﻊ ﺣﺸﺮﺍﺗﯽ ﮐﻪ 2 ﺑﺎﻝ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻣﮕﺲ ، ﭘﺸﻪ ﻭ ﺳﻨﺠﺎﻗﮏ ، میروید ﻭ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﻌﯿﺎﺭﻫﺎﯼ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺩﺭﺣﺎﻝ ﺍﻧﻘﺮﺍﺽ ، ﺍﺯ ﺍﻫﻤﯿﺖ ﻭﯾﮋﻩ ﺍﯼ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ که به دلیل عدم حفاظت احتمال انقراض ان شاید زیاد دور نباشد ﺍﯾﻦ ﮔﯿﺎﻩ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎهی ﮔﻮﺷﺘﺨﻮﺍﺭ ﺟﻬﺎﻥ استگلهای اورامان (2)

2- Pentanema kurdistanicaپنتانما کوردیستانیکا گیاهی است از تیره ﮐﻼﭘﺮﮐﻬﺎ و بسیار زیبا که تاکنون تنها در سال ۱۳۷۰ چند شاخه از ان در دو روستای ژاورو و هورامان تخت دیده شده است و اطلاعات زیادی در مورد ان وجود ندارد.گلهای اورامان (3)

3_ Satureja avromanica ساتورجا اورامانیکا یا به زبان فارسی مرزه اورامانی که به تازگی توسط گیاه شناس مشهور مهابادی جناب اقای حسن زارعی در چند نقطه از کوهای کوسالان و روستاهای سلن و بلبر کشف شده گیاهی هست سخره ای با گلهای بسیار معطر و خوشبو که عطر گلهایش واقعا همتایی ندارد
پس از شناسایی این گیاه در استان کردستان بنده نیز امسال برای اولین بار انرا در دره مره خیل مشاهده کرده و نمونه هرباریومی انرا به مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی استان برده و این گیاه را نیز به فلور استان افزودم.این گیاه ﻣﻌﻄﺮ ﻭ ﺩﺍﺭﻭﯾﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ممکن است به دلیل شباهت به گونه ی Satureja hortensis ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻣﻬﻤﯽ ﺩﺭ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺩﺭﺩﻫﺎﯼ ﻋﻀﻼﻧﯽ ، ﺗﻬﻮﻉ ، ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ – ﻫﺎﯼ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﻭ ﺍﺳﻬﺎﻝ داشته باشد.گلهای اورامان (4)

4- scilla persica نجم آبی ایرانیاین گیاه ﺩﺭ ﭼﻤﻨﺰﺍﺭﻫﺎﯼ ﻣﺮﻃﻮﺏ مناطقی از پاوه و مریوان و تا کامیاران ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ و جزه گیاهانیست که خطر انقراص دارد.ﺍﯾﻦ ﮔﯿﺎﻩ 30-40 ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺑﺮگ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻋﺮﺽ ﮐﻤﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺭﺍﺳﺖ ﻣﯽﺍﯾﺴﺘﻨﺪ . ﮔﻞﺁﺫﯾﻦ ﮔﯿﺎﻩ ﺧﻮﺷﻪﺍﯼ ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﮔﻞ ﺑﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮐﻮﭼﮏ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ﺍﺭﺩﯾﺒﻬﺸﺖ ﺷﮑﻮﻓﺎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ . ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺮ ﮔﻞ ﺑﻠﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﮔﻠﻬﺎ ﺁﺑﯽ ﺭﻧﮓ ﻫﺴﺘﻨﺪ.این گیاه از ﺗﯿﺮﻩ Asparagaceae= و ﺯﯾﺮﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ Scilloideae میباشد.ﺟﻨﺲ ﻧﺠﻢﺁﺑﯽ ، ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ دو ﻧﻤﻮﻧﻪ دیگر ﺁن ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺭﻭﯾﺶ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ به نامهای:ﻧﺠﻢ ﺁﺑﯽ ﮔﯿﻼﻧﯽ ‏( ﻧﺎﻡ ﻋﻠﻤﯽ : Scilla siberica ﻧﺠﻢ ﺁﺑﯽ ﻟﺐ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ‏(ﻧﺎﻡ ﻋﻠﻤﯽ Scilla: hohenackeriگلهای اورامان (5)

5- Fritillaria avromanicaلاله واژگون اورامانی این گیاه که به تازگی توسط دوست عزیزم و فعال محیط زیستی منطقه هورامان جناب اقای محفوظ ادوایی در ارتفاعات کوسالان کشف شده و به افتخار هورامان به نام فریتیلاریا اورامانیکانام گذاری شده است.این گیاه بسیار زیبا محدوده پراکنشی محدودی داره برگهای ان شبیه به والک(پصل) است.این گیاه به صورت پراکنده در کوه اتشگاه نیز وجود دارد که بنده امسال نمونه هرباریومی ان را به مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی استان کرمامشاه برده و این گیاه زیبا هم بعد از استان کردستان به فلور استان کرمانشاه نیز افزوده شد.ﺟﻨﺲ ﻻﻟﻪ ﻭﺍﮊﮔﻮﻥ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻻﻟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻝ 125 ﮔﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻧﻘﺎﻁ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﻧﻴﺎ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ که 19 گونه ان در ایران وجود دارند.گلهای اورامان (6)

6- legousia speculum-venerisاین گیاه از تیره گل استکانی است ﺗﯿﺮﻩ ﮔﻞ ﺍﺳﺘﮑﺎﻧﯽ Campanulaceae ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ نزدیک 1600 ﮔﻮﻧﻪ ﻭ 60 ﺟﻨﺲ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻧﺰﺩﯾﮏ ﺑﻬﻢ وجود دارند که اکثرا در نواحی سرد سیر جهان یافت میشوند و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﯼ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﮔﺮﻣﺴﯿﺮﯼ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ.این گیاه تا کنون فقط در ایران و کوه پایه های کوه شاهو در نزدیکی غار قوری قلعه مشاهده شده بود ولی بنده امسال ان را در کوه پایه های اتشگاه مشاهده کرده و نمونه هر بار یوم آن را جمع کردم و برای اولین بار نیز چند شاخه از این گل بسیار زیبا ولی ریز را که گلهای ابی رنگ دارد با گلهای سفید مشاهده و تصویر برداری کرده و جهت تحقیقات بیشتر همراه نمونه هرباریومی و بزر آن به کارشناس مرکز تحقیقات استان خانم جلیلیان تحویل دادم.گلهای اورامان (1)

جاودان بمانی ای سرزمین پر رمز و راز که جای جای خاکت نشانه ایست از غظمت خدایی که تو را این چنین ترسیم کرد…جاودان بمانی….ای هورامان …..

14 پاسخ برای “گیاهان منطقه اورامانات را بهتر بشناسیم…/ فهمی سلیمانی

  • ناشناس در تاریخ آبان 16, 1402 گفت:

    سلام گیاه کرس در زبان هورامی چه گیاهی است

  • ناشناس در تاریخ مهر 5, 1398 گفت:

    حیف که منطقه ما لیاقت نخگبان و محققان رو نداره و این فرهنگ منسوخ شده اقای سلیمانی همچنان در قلب ما هستن

  • ناشناس در تاریخ بهمن 25, 1395 گفت:

    سلام لطفا بفرمایین پیاز لاله واژگون برا فروش دارین یا کسی داره لطفا به این شماره تلگرام نماید۰۹۱۱۳۴۲۵۱۲۵

  • م.ع در تاریخ خرداد 10, 1395 گفت:

    باتشکروقددانی اززحمات گرانقدرشماجناب آقای سلیمانی..امیدوارم درتمام ی مراحل زندگیتان موفق وسربلندباشد

  • محمد اخگرزاده در تاریخ خرداد 10, 1395 گفت:

    با سلام به سهم خودم از جناب آقای سلیمانی نهایت سپاس و قدردانی را دارم . منطقه پاوه و اورامانات بحلاظ تنوع زیستی از نظر گیاهی و جانوری بسیارغنی و در برخی مناطق خوشبختانه بکر و طبیعی باقی مانده است و تلاش دوستان و محققانی همچون سلیمانی می تواند در حفظ و بقاء و پر اهمیت نشان دادن این میراث طبیعی بسیار تاثیر گذار باشد و بامید روزی که این سرمایه طبیعی و خدادادی بتواند منشا خیر و برکت برای کل منطقه باشد اقای سلیمانی عزیز خدا قوت و به امید موفقیت بیشتر شما

  • حمه زاوه ری در تاریخ خرداد 9, 1395 گفت:

    درود بر جناب سلیمانی و مدیران سلام پاوه امیدوارم موفق باشید جناب سلیمانی امیدوارم همانطوری که در شناسایی گیاهان هورامان کوشا هستید در حفظ و نگهداری آنها هم فعال و دلسوز باشید امیدوارم برای اینکه گیاهان دارویی هورامان را به مسئولان مرکز تحقیقاتی استان نشان بدهید ناچار نباشید که پیازچه یا ریشه ی آنها را بیرون بیارید همانطور که خود شاهد هستید و با هم گونه های در حال انقراض را مشاهده کرده ایم امیدوارم بتوانیم آنها را با هم تکثیر کنیم و خدمتی به زادگاه عزیزمان هورامان داشته باشیم به امید سر سبزی هورامان عزیز

  • محسن م در تاریخ خرداد 9, 1395 گفت:

    با عرض خسته نباشید خدمت مدیریت محترم سایت شهر خوبمان سلام پاوه
    یعنی جناب اقای سلیمانی از مفاخرات اورامانات هستند و باید به ایشان دست مریزاد گفت،چقدر خوبه که قدر این افراد رو بدونیم و از علم ایشان بهره ببریم کار ایشان نه تنها طبابت ،بلکه روشنگری در رابطه با حفاظت محیط زیست هستند و با این اطلاعاتشون نشان دادند که واقعا میشه بهشون برای معالجه و طبابت مراجعه کرد.دست در دست هم پیش به سوی سربلندی شهر عزیزمان پاوه برویم.انشالله

  • p در تاریخ خرداد 9, 1395 گفت:

    واقعا مایه ی افتخار ی

  • p در تاریخ خرداد 9, 1395 گفت:

    آفرین بر شما آقای سلیمانی بسیار عالیه

  • شعیب قادری در تاریخ خرداد 9, 1395 گفت:

    باتشکر از استاد عزیز و آ فرین بر نبوغ فراوانتان
    جناب آ قای سازمانی:
    شما واقعا ا فتخاری بزرگ برای هورامان هستید وهورامان بااستعداد کسانی مثل شماست
    که هورامان هست چند نفراز فامیلهای من با کشف دارویه دیابت وسیاتیک ازجانب جنابعالی جان دوباره یافته وکاملا درمان شده اند درود برشما

  • فهمی سلیمانی در تاریخ خرداد 9, 1395 گفت:

    با سلام خدمت جناب اقای قادری پیشنهاد جالبی دادید ولی متاسفانه به دلیل مشغله کاری انجامش فعلا ممکن نیست در مورد نام کردی گیاهان متاسفانه اطلاعات اندکی وحود دارد و در ضمن اسامی هورامی گیاهان در هورامانات از یک روستا تا روستای دیگر فرق دارد به عنوان مثال در دزاور به چای کوهی برزنجوش میگویند و در دوازناو گله کوه و دها اسامی دیگر ولی اسم هورامی 70 در صد از گیاهان منطقه متاسفانه کاملا فراموش شده و کسانی چون استاد امیر امینی خود برایشان اسم انتخاب نموده اند و حتی بعضی هم اسم فارسی هم ندارند

    • عطاالله قادری در تاریخ خرداد 10, 1395 گفت:

      بنده هم بهمین خاطر گفتم که این کار انجام بشه.بیشتر وقتها ما در معرفی یک گیاه به زبان کردی و یا هورامی عاجزیم و مجبوریم چنانچه اسم فارسی آنرا پیدا کنیم به فارسی معرفی کنیم چرا که بعضی گیاهان در نقاط مختلف تنوع اسم دارند و بعضی از آنها همچنانکه فرمودید فاقد اسم کردی یا هورامی می باشند و یا داشتن و بمرور زمان اسامی آنها فراموش شده. البته در وبلاگ محیط زیست جوانرود این کار را انجام خواهم داد. و در حد توان به معرفی گونه های گیاهی منطقه با همکاری دوستان خواهم پرداخت.

      • فهمی سلیمانی در تاریخ خرداد 11, 1395 گفت:

        با سپاس فراوان جناب اقای اخگر زاده به امید روزی که جناب اقای شهاب نادری فرزند اورامان به درخوایتهای مکرر بنده ازنمایندهای قبلی جهت ایجاد اولین باغ و هرباربوم زنده غرب کشور در پاوه پاسخ مثبت دهند تا شاهد جاذبه ای فوع العاده زیبا و توریستی در منطقه باشیم مثل شهرستانهای فیروز کوه و کاشان و چند شهرستان و استان دیگر که سالهاست دارای باغ ملی گیاهی هستند باشیم تا یک ذخیرگاه ژنتکی امن باشد برای هزاران گیاه زیبا و کم نظیر هورامان که بقای انها را تصمین کند داشته باشیم

  • عطاالله قادری در تاریخ خرداد 9, 1395 گفت:

    به سهم خودم از جناب سلیمانی تشکر می کنم.
    یک درخواست داشتم از ایشان اگر امکان پذیر هست در همین سایت سلام پاوه یک ستون تحت عنوان آشنایی با گیاهان منطقه اورامانات با هماهنگی مدیریت محترم سایت( که البته استقبال خواهند کرد) هر روز یا هر چند روز یکبار یکی از گیاهان منطقه را با درج عکس مراحل مختلف رشد و پراکنش آن با ذکر اسم علمی،اسم محلی و اسم فارسی آن و مشخصات گیاهشناسی مورد بررسی قرار گیرد. چرا که بیشتر مردم منطقه اسامی گیاهان را نمی دانند و رفته رفته اسامی محلی گیاهان به فراموشی سپرده می شود. این می تواند گامی در جهت بالا بردن اطلاعات مردم در زمینه گیاهشناسی و حفظ زبان هورامی باشد. بنده هم در حد توان در خدمت خواهم بود.

پاسخ دادن به ناشناس لغو پاسخ