پ 09 فروردین 1403 ساعت 20:13

توریسم و اکوتوریسم،صنایع و هنرهای دستی اورامانات / برهان لهونی

توریسم و اکوتوریسم،صنایع و هنرهای دستی اورامانات / برهان لهونی

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : متن زیر در رابطه با موضوع “توریسم، اکوتوریسم ،صنایع وهنرهای دستی هورامانات ” را آقای برهان زره تن لهونی مدیر کل بازنشسته اقتصاد ودارائی کردستان ،صاحب امتیاز ومدیر مسئول روزنامه کردی فارسی آشتی ،کارشناس ارشد،مدرس و صاحبنظر درامور اقتصادی ، مالی ومدیریت… برای پایگاه خبری- تحلیلی سلام پاوه پست […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : متن زیر در رابطه با موضوع “توریسم، اکوتوریسم ،صنایع وهنرهای دستی هورامانات ” را آقای برهان زره تن لهونی مدیر کل بازنشسته اقتصاد ودارائی کردستان ،صاحب امتیاز ومدیر مسئول روزنامه کردی فارسی آشتی ،کارشناس ارشد،مدرس و صاحبنظر درامور اقتصادی ، مالی ومدیریت… برای پایگاه خبری- تحلیلی سلام پاوه پست نموده است. ضمن تشکر از ایشان برای ارسال این مطلب مفید و جامع شما را به مطالعه آن دعوت میکنیم.برهان لهونی

بسیاری شواهد وآمایش های سرزمینی وجود پتانسیل های بالقوه ارزشمند ومتنوع خدادادی را برای توسعه ی پایدار وچندجانبه ی هورامانات (اورامانات+هورامان شمالی…) در راستای اهداف وبرنامه های بلندمدت…توسعه ی فراگیر ملی ومنطقه ای توجیه می نماید.

این دیار دیرین و رنگین :

موقعیت استراتژیکی ویژه ای داشته و با وجود نعمات خدادادی سرزمینی: آب ،خاک ،اقلیم… ،مرزی بودن ومزیت های فرهنگی واجتماعی و…از مقبول ترین… فرصت هاو پتانسیل های بالقوه ی توریستی واکوتوریستی…. کم بدیل درکشور، برخوردار است.

*هورامان ازدیر باز، مهد فرهنگ ومدنیتی برجسته وشایان تامل بوده و اکنون نیز،دارای تعداد و درصد بالایی ازدانش آموختگان مستعددر رشته ها و مقاطع عالی تحصیلی مختلف(دکتر ،مهندس ،ارشد و لیسانس…)غالبا بیکار نسبت به جمعیت می باشد.

با اینکه :

به سبب مرزداری ،مرزبانی ،ایثارگری و صیانت از آب ،خاک و میهن عزیز،هورامان پیوندچند هزار ساله ای با وقایع عمدتا ناگوار تاریخی کشور، درتقابل با مهاجمین وبیگانگان” مستندا ازآشوریان تا صدام جنایتکار… را دارد .علی الرغم آن همه مطالبات انباشته ی تاریخی و هرآنچه که گفته شد؛ متاسفانه کما کان ،درصف مناطق غیر برخوردار، محروم و توسعه نیافته ی اقتصادی کشورباقی مانده است.

با این تفاصیل :

جبران مافات ،ایجاد توازن منطقه ای و توسعه ی پایدار اقتصادی… در هورامانات جز با پشتوانه ی سخاوتمندانه ، هدفمند ،برنامه محور ،کافی و بلند مدت دولتی، همراه با عزم راسخ ،اعتماد به نفس ،سخت کوشی ،تعامل آگاهانه ومتعهدانه ی مردم شریف اورامانات (صرف نظر از تقسیمات کشوری واداری) میسر نخواهد شد.

تجمیع هدایت شده ی توانائی های انسانی و مادی خودی ،اعتماد سازی و ایجاد مشوق های هدفمند، همراه با تضمین های بایسته ی دولتی در جذب و ریسک پذیری در سرمایه گذاری های داخلی و خارجی بسیار موثر واساسی خواهد بود.این رشته سر دراز دارد و در این مقال نمی گنجد.

تردیدی وجود ندارد که:

بالاترین مزیت وفرصت اقتصادی هورامانات در جاذبه های همه رنگ اکوتوریستی و توریستی آن با توجه به موقعیت های جغرافیائی ،مرزی بودن ،فرهنگ ومیراث فرهنگی…، زیبائی ها وتنوع آب وهوائی آن ،شامل : ساختارهای طبیعی بسیار زیباومتنوع، با ترکیبی از کوهها ،دشت ها ،جنگل ها ، غارها ، سرابها،رودخانه ها… ،انواع صنایع وهنر های دستی و…. می باشد.

لذا:

درچنین شرایط… وبا منطق اقتصادی ،ایجاب می کندکه هدف گذاری ،برنامه ریزی واقدام در جهت هرنوع توسعه ای در این دیار،به نحوی: با مسئله ی توریسم واکوتوریسم منطقه پیوند خورده وسازگار شود.ان شاالله وعندالاقتضا : در ادامه چنانچه مقدر شود؛(باتوجه به آشنائی نسبی با موضوع ) پیشنهاداتی را برای بحث و بررسی به اشتراک خواهیم گذاشت.ابتدا صنایع وهنرهای دستی هورامانات (فراموش شده ،درحال فراموشی ودرتهدید…) بیش از 65 سال گذشته ام را کم و بیش بیاد دارم.

لذا هرآنچه را از صنایع وهنرهای دستی هورامانات تداعی میشود. عمدتا ،با تاکید برمزیت هاو تهدیدها و بدون توجه به درجه اهمیت آن روز وامروز شان با اهداف بازشناسی ،بازیابی ،حفظ ارزشهاو میراث فرهنگی …، اشتغال و درآمد زائی حداکثری ، درچندگروه مرتبط دسته بندی نموده ،درحد توان فهرست بندی و معرفی خواهیم نمود. به امیدآنکه دانایان دلسوز،به هر طریق ممکن تکمیل فرموده؛تادرجهت مقصود :مفید فایده افتد.

(برای نمونه : گروههای جولایی… ، آسن گری، نمد مالی ، نجاری وچو تاشی، دوراجی، سراجی ودباغی….)

۱.گروه جولایی

شامل:

شستشو، حلاجی، ترکیب رنگ طبیعی ویا رنگرزی وسایر فراوری های پشم،پنبه، مو ،کرک وکتان . همچنین ریسندگی در اندازه ها،ظرافت وکاربریهای متفاوت و متناسب با استحکام و مرغوبیت انواع نساجی و بافتنی ها مانند کلاش،شال ،مئ زه ره ،هلاوه ،چوخه ورانک (مەرەز و بەرگن =گڵێمه) په سه ک ، گلیم (توشه بەرها…) گوواڵه ،رەشکه ، هۆڕ،تۆرەکه ،مەووجه، بەرماڵ و مازڵۆخ، جاجم ،انواع رسن ها، انواع جوراب پشمی وپوزەوان، انواع کلاه پشمی وکلێته ها ، هەوسار،کەله وسەرکەله…(برای چهارپایان )، تەوون (قالی،زیر اندازوجای نمک…) ،دەوار(سیاه چادر)…وچیخه… میباشد. (چێخە =نوعی پاراوان ،کە: بابغل هم قرار دادن منظم: برش های بلند نی یا ترکەهای ارغوان…بصورت منقوش ومقاوم بانخ های رنگارنگ(پشم ومو) بافتە می شود. این بافتنی ترکیبی نزدعشایرکاربرد بسیاروسیعی داشته و دارد.

درفرایند بازاریابی آن نیز ،ضمن معرفی به گردشگران می توان توجه بسیاری را به “چیخ ” جلب نموده و خریدارکافی و مناسب وحتی صادرات نیز داشته باشد.در ادامه با توجه به نمود و اهمیت ویژه ی اقلامی از این گروه و امکان پیشبینی بازارهای هدف و فرصت ها از یک طرف و همچنین محدودیتها و تهدیدها از طرف دیگر، لازم می داند که قبل از پرداختن به صنایع و هنر های دستی هورامان در گروه بعدی، چند مورد خاص از همین گروه( کلاش ، چوخه ورانک ،فرش و تابلوفرش ) را نیز مستقلا مورد بحث ،تاکید و آسیب شناسی قرار دهیم.

باید یاد آورشد که همانند سایر نقاط جهان وکشور بسیاری از صنایع وهنر های دستی هورامان نیز، بجز در موارد استثنا، کاربری های سنتی خود رابه عنوان ابزار ،اثاثه،پوشاک، زیورو…، دیگرنداشته ونخواهند داشت.لیکن ارزش فرهنگی ،هویتی، اجتماعی واقتصادی و… آن ها در پیوند باگردشگری و اقتصاد گردشگری هورامانات مسبوق به سوابق جهانی وکشوری ،تردید ناپذیرخواهد بود.اما در صورت توجه به الویت ها،در بازشناسی و بازیابی معقول و معرفی بایسته ی صنایع و هنر های دستی هورامانات و تلاش برای،جاذبه دارتر و رابطه دارتر نمودن آن باگردشگری منطقه، می توان امیدوار بود که علاوه بر تاثیرات به سزایی که درایجاد اشتغال و بهبود معیشت مردم شریف اورامانات خواهد گذاشت ارزش افزوده ی هویتی وفرهنگی، مقبولتری نیز داشته باشد.

کلاش و چوخه ورانک (مه ره ز) اکنون در تمامی قاره هااین دو محصول دستی ارزشمند،زیبا و شهره مرزهای جهانی را،با هویت و برند هورامانی و کوردی،در نور دیده اند.

کلاش هورامان ، کلاش بعنوان دستکردی ثبت شده (ثبت تاریخ) بنام هورامان وشناخته شده درجهان جایگاه اقتصادی ،اشتغال زنجیره ای ،در آمد زایی فزاینده و فراگیری شبکه ای قابل توجهی یافته است. در تولید ،بهبود کیفی، تنوع آفرینی وصادراتی سازی کلاش، کماکان نودشه ای ها و نودشه (همانند گذشته های دور) در صدرهستند وعزم راسخ دارند. لذا درصورت حفظ و استمرار،در تنوع آفرینی و بهبود کیفی ، بازار مطمئن و روبه رشدی برای کلاش در دراز مدت قابل پیش بینی است.

چۆخە وڕانک :

گڵێمە ، شال ، چۆخەوڕانک ، پارچەی فاخر وگرانبها با هویت و برند هورامان،که از موی بز مەرەز(مورغوز) ، انواع کرک مرغوب و یابرگن (اولین پشم برە) با ترکیب رنگ کاملا طبیعی (خود رنگ)،پس از فراوری و ریسندگی بسیار ظریف و ماهرانە ی خانمها ،بوسیلەی جۆڵا های هورامان ،با ابزارهای کارگاهی ویژە ،بدون تفاوت پشت و رو با هنرمندی ، دقت وحوصله ی زبانزد تولید می گردد.

این پارچه ی چهارفصل ،زیبا ،لطیف وگرانبها، علاوه بر لباس کوردی چوخه ورانک برای کت و شلوار و کت و دامن نیز بسیار مناسب بوده است . در صورت امکان عرضه ی کافی ،علی الرغم قیمت بالای آن ،خریداران فزاینده ای خواهد داشت .چوخه ورانک کماکان از ممرهای درآمدی فراگیر خانواده های هورامی …می باشد. این لباس فاخر کردی که معروفیت جهانی یافته است . اکنون نیز از طریق فرایندهای تولید آن عده زیادی، به معاش خانواده هایشان کمک می کنند .اما متاسفانه با از کار افتاده شدن مادران شایسته و جولاهای هنرمند هورامان (جبر طبیعت ) این منسوج ارزشمند نیز با تهدید و احتمال حذف تدریجی مواجه است. لذا برنامه ریزی ،اجماع و اقدام ،مدبرانه، به موقع و متعهدانه ،برای صیانت از صنعت نساجی چند هزار ساله ی هورامان از واجبات بوده و خواهد بود.

(صاحب نظرانی مدعی هستند؛که : قدمت نساجی هورامان بیش از 3000سال است)

حقیر درجهت حفاظت ازنساجی هورامان و رفع تهدید،بویژه از آن منسوج هویتی وبسیار ارزشمند ،ضمن تاکید برضرورت انتقال سریع ، هوشمندانه و برنامه ریزی شده ی آن مهارتها، به نسل جوان، همراه با عزم جزم مردمی وپشتوانه ی حاکمیتی ،در جهت احتیاط پیشنهادمی کنم که خواهران متعهد،تحصیلکرده و هنردوست هورامانات ،به بهانه ی نشان دادن مهر مادری ،عشق همسری و تقدیم های مناسبتی به همسر،پدر ،فرزندان و…خود،ضمن یادگیری هنر ریسندگی و تعمیم آن بجای کاموا بافی و سایر بافتنی های مرسوم شهری چوخه ورانک و یاسایر منسوجات و بافتنی های خودی را هدیه دوستی ودوست داشتن، درمناسبتهای خاص نموده و بایک تیر چند نشان را بزنند.

نویسنده : برهان لهونی

تصاویر تکمیلی 

صنایع دستی هورامان

photo_2016-05-13_09-50-45

photo_2016-05-13_09-51-19

photo_2016-05-13_09-51-13

photo_2016-05-13_09-50-53

صنایع دستی هورامان

12 پاسخ برای “توریسم و اکوتوریسم،صنایع و هنرهای دستی اورامانات / برهان لهونی

  • بهروزبابایی در تاریخ آبان 26, 1397 گفت:

    باسلام. طرف اصلی صحبت دکترلهونی جناب آقای شاهرخ دولتخواه ریس اداره صنعت ومعدن وتجارت شهرستان پاوه است که اسمش رویه تریلی هم نمیتونه بکشه.

  • ناشناس در تاریخ آبان 26, 1397 گفت:

    سلام وعرض ادب خدمت دوستان : جناب اقای لهونی الگوی بزرگوار وعزیز که خدمات ایشان در دوران مدیر کلی در اداره اقتصاد ودارایی نام اورمان وشهرپاوه را همیشه سربلند کرده انشاله در سایه رهنمود وارشادهای ایشان درصنایع فرهنگی شاهد زنده نگهداشت این میراث وثروت بزرگ منطقه باشیم که براستی به جلگه فراموشی سپرده می شود .ممنون از زحمات حضرت عالی جناب اقای لهونی

  • التون در تاریخ اردیبهشت 26, 1395 گفت:

    اداره صنایع دستی در گذاشت در روستا تلاش فراوانی داشتند در رابطه آمو زش خانم ها روستا از جمله فرش گیوه پرداخت وام دادن دستگاه پشم بطور رایگان وحتی فرماندار از کار گاه باز دیده داشت واکثر خانم که در کلاس صنایع دستی بودند باخبرند خصوصا خانم یاری واحدی آقای ستاره وآقایان فرمانداری که جای تشکر دارد

  • ناشناس در تاریخ اردیبهشت 26, 1395 گفت:

    آقای لهونی صنایع دستی سنتی ا ستادکار که بیشتر گیوه باف هستند انگیز برای آنها باقی نمانده وحمایت کنند ندارد آش و سیاه چادر شد جای صنعت صنایع دستی و جولایی مدتی دیگر مگر روی تصویر به نسل جوان معرفی شود

    • برهان لهونی در تاریخ اردیبهشت 27, 1395 گفت:

      دوست عزیز ناشناس سلام واحترام :
      دغدغه های بنده ،شماو بیشتر دوستان در این مورد بسیار شبیه به هم است !؟؛
      * پاراگراف آخر نوشته را بازخوانی بفرمائید!
      در مورد ریسندگی وبافت…، تاکید شده است : که جولایی هورامانات :علاوه برجنبه های “فرهنگی وهویتش ” هنوز ظرفیت های ارزشمند، بالقوه ،معطل مانده ویا فراموش شده ی بسیاری دارد!گفته شده است ؛می شود؛ که:با علم ،اندیشه،نو آوری ودور نگری هم آن را روز آمد نمود وهم به نحوی باتوریسم منطقه پیوند داد ؛ تا آنجا که تحت شرایطی بتوان ،درآمد وارزش افزوده ی قابل توجهی به نفع مردم شریف هورامانات در راستای مصالح ومنافع ملی وبویژه در رابطه ی با توریسم … ازآن ایجاد نمود….!!!؟؟؟
      بنده در پاراگراف آخر (14 سطر آخر نوشته )چند راهکار را که به نظرم رسیده است تاکید نموده ام ؛ وبعنوان راهکار احتیاطی حفظ مهارت های این رشته نیز، تا فراهم شدن وموفقیت در انتقال مهارتهای حوزه ی نساجی
      ( جولایی هورامانات) و با تاکیددرجهت فرهنگ سازی وایجاد انگیزه یهدفمند : از خواهران تحصیل کرده ی ،هنر دوست، آینده نگر ودلسوز نیزبرای ورود خردمدنانه مدد خواسته ام ؛
      خلاصه کلام:
      بازهم یاد آور می شوم که هرنوع توسعه ی مقبول وپایدار در هورامانات باید به نحوی با مزیت ها ،ظرفیت های بالقوه وفرصت های
      توریستی واکو توریستی متنوعش سازگار شده وپیوند بخورد !؟؛
      درهمه جای دنیا ودر کشور :
      صنایع وهنرهای دستی با توریسم لازم وملزوم شده اند!؟؛ برای نمونه ی مطالعاتی :
      شهرهایی مانند اصفهان وانزلی وروستاهایی شبیه به اورامانات از جمله “ماسوله …”را وبازار عرضه صنایع وهنر های دستیشان را زیر نظر گرفته سر انگشتی محاسبه ای بکنیم….؛ وبررسی
      بکنیم ؛که :چرا توریستی شده اند وچرا واز چه راهی؟؛درآمد واشنغال نسبتا بیشتری دارند؟؟؟؟

  • احمدی در تاریخ اردیبهشت 26, 1395 گفت:

    آقای لهونی باسلام وسپاس وهدف جنابعالی این است صنایع دستی واستادکاران آن به دست فراموشی سپرده نشود ولی ،،،افسوس ویاد داشت باشیم از از استاد کار روستا خودمان مرحوم حاج ولی رو ح شاد ……….

  • شهروند در تاریخ اردیبهشت 25, 1395 گفت:

    مگر پاوه اداره میراث فرهنگی داره ؟!؟!؟!؟!؟!؟!

  • ژیلا در تاریخ اردیبهشت 25, 1395 گفت:

    ایشالله که ایده ها و پیشنهادات کسایی مثل آقای لهونی باعث بشه جوونا بیشتر به کارآفرینی و تلفیق بازار با سنت روی بیارن. فرهنگ و پیشینه قوی ما میتونه ما رو از این رکود بیکاری و… خارج کنه

  • سهراب در تاریخ اردیبهشت 25, 1395 گفت:

    دوستدار عزيز به نظر بنده مطرح كردن پست پيشنهاديت به آقاي لهوني خوبه ولي بهتر بود مي گفتين كه مسئولين مي توانند از تجربيات ايشان استفاده كنند چون آقاي لهوني قبلا (تا جايي كه من خبر داشته باشم ) نزديك به ٤٠ سال وظيفه خدمت به مردم عزيز را با سر بلندي طي نموده و اكنون جوانان جويايه موفقيت بايد از رهنمود هاي آن بزرگوار استفاده نمايند
    كارمند علوم پزشكي كرمانشاه

  • یک دو سه در تاریخ اردیبهشت 25, 1395 گفت:

    تپه موسایی روانسررابردارید

  • دوستدار در تاریخ اردیبهشت 25, 1395 گفت:

    آقای لهونی بهترین گزینه برای میراث فرهنگی پاوه

    • arsha در تاریخ اردیبهشت 25, 1395 گفت:

      ایشان باز نشسته هستند…

پاسخ دادن به التون لغو پاسخ