پ 09 فروردین 1403 ساعت 23:34

لباس کوردی؛ اولین انتخاب بانوان اورامانات

لباس کوردی؛ اولین انتخاب بانوان اورامانات

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : رقص نور و رنگی که در خاطره ها می ماند! هر گوشه را که بنگری زیبایی و جذابیت در فضا موج می زند! این خیابان آراسته به پارچه هایی است که یک روز قامت باشکوه و رعنای بانوان این دیار را آذین می بخشد… بیش از 30 مغازه پارچه […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : رقص نور و رنگی که در خاطره ها می ماند! هر گوشه را که بنگری زیبایی و جذابیت در فضا موج می زند! این خیابان آراسته به پارچه هایی است که یک روز قامت باشکوه و رعنای بانوان این دیار را آذین می بخشد… بیش از 30 مغازه پارچه فروشی(بزازی) محله «دره‌باسام» شهر پاوه را زینت داده اند! شهرهای دیگر و همجوار پاوه نیز، مانند روانسر؛ جوانرود و حتی مریوان هم محلاتی اینچنین زیبا دارند. بهتر است به قیمت و نوع پارچه های موجود در بازار نپردازیم که تفاوت بسیار زیادی از حداقل تا حداکثر این قیمت ها وجود دارد و برای هر نوع از این اجناس نامی و نشانی متفاوت رایج است. اما به زیبایی و اصالت لباسی می پردازیم که سال ها و قرن هاست، نگاه دیگر اقوام و ملل را شیفته خود کرده است…لباس کوردی ، مژده فیضی

زنان دیارمان هر روز لباسی به تن می کنند که مانایی؛ اصالت و تجربه را با خود یدک می کشد. اما در این چند سال اخیر چه بر سر پوشش بانوان این سرزمین آمده است؟ آیا انعطاف و به روز بودن در لباس های اصیل کوردی وجود دارد؟ چرا در اورامانات به نسبت سایر شهرهای کوردنشین، استفاده از لباس های کوردی بیشتر به چشم می خورد؟

جوابِ سوال اولمان را می توانیم با یک نگاه ساده به لباس کوردی مادر بزرگمان به وضوح ببینیم! یعنی برای حدود نیم قرن اختلاف سنی، تفاوت آشکار دوخت و نوع لباس مشخص است. مادربزرگ های اورامانات(زن های پا به سن گذاشته) لباس هایی متفاوت با لباس زنان جوان و حتی میانسال منطقه دارند. استفاده این بانوان گرانقدر از چتفه یا لچک(نوعی از پارچه که بر روی شانه می اندازند)، فیس یا همان کلاه های سنتی (که به وسایل زینتی آذین داده شده اند) یا سربند، گاها شال های دور کمر و … اولین تفاوت دیداری را برایمان آشکار می کند.

نوع دوخت لباس های این دو نسل(مادربزرگان و زنان مسن با سایر بانوان) نیز الان متفاوت شده است. اگر پیشتر، در لباس های کوردی زنان منطقه تیرنج(قسمتی از لباس که در دو طرف کراس، گجی یا پیراهن وجود داشت) جزء اصلی و لاینفک گجی، کراس یا پیراهن کوردی زنان منطقه محسوب می شد، اکنون لباس جوانترهای دیارمان با دامنی تر شدن و سادگی بیشتر و گاها با ساسون های مکرر، دوخته می شوند.

فقیانه ها(آویزهایی از پارچه که به آستین متصل است) نیز متفاوت شده اند؛ زیرا که در گذشته با یک شکل تقریبا ساده دوخته می شدند، اما اکنون خیاط ها با مهارت ها و تجربیاتی که کسب کرده اند، شکل های متنوعی به این قسمت از پیراهن داده اند.اندازه بودن و به اصطلاح خیاط های مجرب، دقیقا در سایز بودن لباس ها هم تفاوت دیگر لباس های این دو نسل است. زن های پا به سن گذاشته منطقه مان پیراهن های گشاد و اغلب کوتاهی به تن می کنند، اما زیبایی کراس یا گجی(پیراهن) نسل های دیگر به بلندی و در اندازه بودن خلاصه شده است…

شاید این انعطافی که در لباس کوردی زنان( گجی یا کراس) وجود داشته، باعث مانایی آن در منطقه است. زیرا حتی در انتخاب پارچه لباس، همه نسل ها آزادی عمل دارند و می توانند زیباترین و بهترین پارچه ها را برگزینند؛ اگرچه بانوان پا به سن گذاشته بیشتر به پارچه های تیره تر و ضخیم تر علاقمندند و زنان جوانتر پارچه هایی با رنگ های شاد و پولک ها، ملیله ها و سنگ های زینتی را انتخاب می کنند… اما علاقمندی بانوان این دیار به استفاده از لباس کوردی، صرفا به گجی یا پیراهن ختم نمی شود! اجزا و قسمت های دیگر این لباس؛ صوخمه، سلته، زیرپیراهن، شلوار مخصوص کوردی و … هستند. که تقریبا با تغییر کمتری به نسبت گجی؛ همچنان در بین همه نسل ها استفاده می شوند. اگرچه در نوع دوخت و اندازه این قسمت ها همه تغییراتی به چشم می خورد؛ از قبیل کوتاه و بلندی آنها، تنگ و گشاد بودنشان و …

موضوع اصلی این مطلب؛ چرایی استفاده روزانه بانوان اورامانات از این لباس فاخر و اصیل است که همچنان به دلایل مختلف استفاده از پوشش آن ادامه دارد. همانگونه که اشاره شد، یکی از دلایل آن می تواند انعطاف پذیری و به روز بودن نوع دوخت و پارچه آن باشد، که از نظر زیبایی کم از دیگر لباس های زیبای دیگر اقوام و ملل ندارد. اما دلیل دیگر آن، عرف و فرهنگ استفاده از این لباس است. اگرچه سال های اخیر استفاده از آن در بازار، مدارس، ادارات و … رو به افول گذاشته، اما همچنان لباس اول و رسمی منطقه به شمار می رود. گجی، کراس یا همان پیراهن کوردی، در مراسمات گوناگون عروسی، مناسبات، تعزیه و … لباس اول و رسمی است و تقریبا بیشتر بانوان این دیار از این پوشش استفاده می کنند. شاید عده ای استفاده بانوان اورامانات را از این پوشش به دلیل جغرافیای منطقه و ارتباط کمتر آن با دیگر قومیت های همجوار بر می شمارند، زیرا که در شهرها و استان های اطراف و همجوار اورامانات، اقوام کورد همسایه مان هستند، اما این موضوع به یک دلیل می تواند درست نباشد و آن وجود بانوان تحصیلکرده در سال های اخیر است که در شهرهای مختلف ایران زمین به تحصیل و کسب علم مشغول بوده اند. همچنین وجود دانشگاه های مختلف که از سایر نقاط ایران دانشجو می پذیرند نیز می توانست بر روند استفاده بانوان از سایر لباس های زنانه تاثیر بگذارد اما همانگونه که به عینه مشخص است، همچنان لباس کوردی پوشش اول و برگزیده زنان این منطقه است.

دلیل دیگر استفاده از این پوشش، می تواند دیدگاه مذهبی مردمان این دیار باشد. پوشش و لباس کوردی بانوان اورامانات، پوششی کامل و با حجاب است و با دیدگاه ها و قوانین شرعی اسلام همسو است. اکثریت خانواده های این سرزمین نیز، متدین و مسلمان بوده و با این پوشش کامل، موافق هستند.

در نهایت می توانیم نتیجه بگیریم که اگرچه دلایل متعدد و زیادی برای استفاده کردن بانوان این دیار از این لباس زیبا و جذاب، وجود دارد؛ اما باز هم این زنان با سلیقه منطقه هستندکه تصمیم می گیرند که چه نوع لباسی را بپوشند و  به اصالت و فاخر بودن لباسشان باور دارند و بسیاری از مواقع مشاهده می کنیم که زنان خود در طراحی و تزیین پارچه ها همسو با خیاطان منطقه، لباس هایی بسیار متنوع و زیبایی طراحی و تزیین کرده، می دوزند و بر تن می کنند. این در حالی است که در سایر شهرهای کوردنشین ایران، به نسبت اورامانات استفاده روزانه از لباس کوردی برای زنان، کمتر مشاهده می شود. در این شهرها، بیشتر لباس ها به صورت موکریانی(دوخت مشهور به سقزی) و مخصوص مراسمات دوخته می شود و این نوع پوشش می تواند برای استفاده روزانه مقداری دست و پا گیر باشد و تمایل این زنان را به استفاده از لباس کوردی در این مناطق کمتر کرده است. همچنین سنگینی پارچه ها و گرانقیمت بودن آن، دلیل دیگر استفاده کمتر بانوان سایر مناطق کوردنشین از این لباس فاخر است. اما لباس زنان منطقه ما در طرح ها و قیمت های مختلف، با استفاده از پارچه کمتر، به آنان اجازه داده در تصمیم خود برای استفاده از لباس کوردی شک نکرده و اکثریت قریب به اتفاق بانوان اورامانات، این پوشش را بر گزینند.

لباس کوردی بانوان این دیار، با دوختی ساده و استفاده از پارچه کمتر، قیمتی به نسبت مناسب ، زیبایی و اصالت،  پوشش کامل و انعطاف پذیری برای همه نسل ها؛ به آنان اجازه انتخاب این پوشش را به عنوان لباس اول منطقه داده است. در نتیجه میتوان با اطمینان گفت که زنان اورامانات رتبه اول را در استفاده از لباس اصیل و زیبای کوردی در بین سایر مناطق کوردنشین ایران دارند و به انتخاب خود این پوشش را برگزیده اند. اما اگر روند استفاده از لباس زیبای کوردی که به واقع زیبنده قامت زنان دیارمان است، مانند سایر شهرهای کوردنشین به مراسمات و مناسبات ختم شود، دیگر نمی توان به یقین و با اطمینان بیان کرد که لباس کوردی پوشش اول زنان اورامانات و انتخاب اول آنان است…

نویسنده مطلب: خبرنگار سایت سلام پاوه، کوثر فخری- کارشناس روابط عمومی

عکس مطلب : مژده فیضی

4 پاسخ برای “لباس کوردی؛ اولین انتخاب بانوان اورامانات

  • همشهری در تاریخ بهمن 30, 1394 گفت:

    ضمن سلام واحترام افرین برشماکه برنقطه حساسی درزمینه حفظ فرهنگ منطقه دست گذاشته ایدوباید همه احساس مسئولیت کرده ودراین زمینه کوشا باشیم
    اولا اینکه لباس کردی لباسی برتن ازاد دوما ظریف وثانیا محجب ونگه دارنده اخلاق وادب میباشد ضمنا ما که لباس وایین وسنت مختص به خودراداریم دلیلی نیست که فرهنگ خود را رهاکرده وفرهنگ غربی راپذیرا باشیم ولباس انها را بپوشیم

  • ناشناس در تاریخ بهمن 26, 1394 گفت:

    من بالشخصه ارزش خیییلی زیادی برای پوششم قایلم و به هیچ وجه اونو با لباس دیگه ای عوض نمیکنم

  • حسام هورامان در تاریخ بهمن 26, 1394 گفت:

    سلام. بنده به عنوان عضو کوچکی از خانواده هورامان در حفظ فرهنگ و پوشش دیارم، ابتدائا از خانواده خودم، کوشا هستم. امیدوارم دوستان نیز نسبت به حفظ پوشش اصیل کردی هورامان در خانواده هایشان حساسیت نشان بدهند چرا که زبان و فرهنگ و پوشش هورامی بنابه گفته یونسکو در معرض نابودیست. پس در حفظ آن خود را مسئول و موظف بدانیم.

  • سرور در تاریخ بهمن 26, 1394 گفت:

    مطالب بسیار زیبا و به روزی مینویسید.آفرین بر قلم روان و پرفهم شما