ج 10 فروردین 1403 ساعت 09:56

له دوای تودا / له دوای خنکانی سیروان / نصراله دانشخواه

له دوای تودا / له دوای خنکانی سیروان / نصراله دانشخواه

له دوای خنکانی سیروان سکاڵایه‌کی کورتم نووسی بۆ خۆم(۱) به‌ڵکوو مه‌رهه‌مێ بێ، بۆ سه‌ر زامه‌کانم «یغما» راستی گوتبوو: «گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله‌ی من آنچه البته به جایی نرسد، فریاد است!» به‌م هۆیه‌وه نه‌مدایه ده‌ستی که‌س تا بۆ شوێنێکی ببا و هه‌ر به لای خۆمدا هێشتمه‌وه!) (١) له دوای تۆدا ئه‌ی «سیروانی […]

له دوای خنکانی سیروان

سکاڵایه‌کی کورتم نووسی بۆ خۆم(۱)سیروان

به‌ڵکوو مه‌رهه‌مێ بێ، بۆ سه‌ر زامه‌کانم

«یغما» راستی گوتبوو:

«گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله‌ی من

آنچه البته به جایی نرسد، فریاد است!»

به‌م هۆیه‌وه نه‌مدایه ده‌ستی که‌س

تا بۆ شوێنێکی ببا و

هه‌ر به لای خۆمدا هێشتمه‌وه!) (١)

له دوای تۆدا

ئه‌ی «سیروانی شێت و شه‌یدا

که سه‌رگه‌ردانی هه‌ردانی»(٢)

که ڕێبواری که‌ژو کێوانی

پێیان وایه ده‌بێ ڕاوی ئه‌م وڵاته تۆ بی

پێیان وایه ده‌بێ بۆ هه‌میشه ده‌سته‌مۆ بی

تا «سوجده ببه‌ی

بۆ دار

بۆ گوڵ

بۆ گه‌نم

بۆ ئاوه‌دنانی»(٣)

نه‌یانده‌زانی

تۆ جێگه‌ی وچانی ڕۆح و جه‌سته‌ی

نه‌یدانده‌زانی

تۆ گۆرانی‌بێژی هه‌ورامانی خه‌سته‌ی

وا دیاره هاژه‌ی سه‌ربه‌خۆییت

بۆ‌ته هۆی داوی تو

بۆ‌ته هۆی ڕاوی تو

پێیان وایه ده‌بێ ده‌م و لێوت پڕ له تکا بن

ده‌بێ باڵه‌کانت شکا بن

ته‌نانه‌ت خۆت پی‌خاوس بکه‌ی

تا به‌ڵکوو زگێکی گه‌وره ئاوس بکه‌ی،

ئاخر ده‌زانن

هیچ باوه‌ش و ده‌نگێ

به له‌زه‌ت و تامی تۆ نابن.

به‌ڵام تۆ

هه‌زاران ساڵه

جێی ئاسووده‌یی و

ژیانه‌وه‌ی ئه‌م وڵاته‌ی؛

به‌ڵام تۆ

ده‌یان ساڵه

سینگت

جێی ڕاوی ماسی و

که‌ناره‌کانت

جێی نووستنی مناڵانی هه‌ورامانن.

تۆ به بێ ڕاوکردنیش

له گه‌ڵ هاواری ڕێکردنت

هێمن بوویت و

سه‌رت داختسبوو و

هه‌موو باغاتی ده‌ور و پشتت

به بێ‌خۆبایی

ئاودێری ده‌کرد…

***

ئێسته تۆ له داوی ئه‌م ڕۆژگاره‌ دایت و

دار و به‌ردی به‌ر دێ

تینوو که‌وتوون؛

ئێسته تۆ له قه‌فه‌س دایت و

که‌ناره‌کانت

کش و ماتن؛

ئێسته تۆ له‌ زنجیر دایت و

ده‌نگی هه‌نگاوه‌کانت نووستوون.

ئێسته تۆ ده‌مکوت کراوی و

ته‌نیا بیره‌وه‌ریه‌کانت ده‌بن

که له شێعر و گورانیه‌کانی ئه‌م ولاته

له سه‌ر زاری خه‌لکه‌وه دێن و ده‌چن:

«ئاوه‌که‌ی سیروان به‌ره‌و خوار ئه‌چێ

بۆ لای هه‌وارگه‌ی شه‌ده‌لار ئه‌چێ …»(٤)

***

وا بزانم خنکانی خۆت

ئه‌وه‌نده‌ی کوشتنی مناڵه‌که‌ت

به لاوه ئه‌سته‌م نه‌بووبێ؛

من ‌ئه‌زانم

چه ‌‌نده تاوانبارانه‌یه

ده‌س به گه‌ڕووی دایکێکه‌وه بگری و

به کوشتنی مناڵه‌ چاوگه‌شه‌که‌ی

ناچاری که‌ی.

ئه‌رێ خۆزگه تۆ

له‌و کاته‌دا

که «بڵ» له ناو باوه‌شتا ده‌مرد

چ هاوارێکت کێشا بێ؟!

کێ بێجگه تۆ ده‌توانێ

منالێکی وه‌ک «بڵ»

به خێو ‌کات و

به ون بوونیشی بڕوانێ؟

تۆ گه‌وره بووی،

«بڵ»ی چکۆلانه‌ت

له ناو دڵت‌دا

حه‌شار داو

نه‌تهێشت وه‌کوو خۆت

ده‌ستی که‌سێ ئالووده‌ی تاوانی بکا!

ڕه ‌نگه بتهێلن

جار نا جارێ،

– وه ک دیلێکی ته‌ریاک فرۆش –

بۆ تووڕه‌کردن و دیق‌پێدانت

نه‌ختێ سه‌رت له به‌ندیخانه‌که‌

هه‌ڵبێنی و

به جێگه‌پێکانی خۆته‌وه

چه‌ند لاقۆرێکی کورت بنێیت؛

به‌ڵام ئه‌وانه‌ی به لاوی تۆیان دی بێ

بڕوا ناکه‌ن

ڕۆژێ تۆ

گۆرانی‌چڕی هه‌موو ئه‌م شاخانه بوو بی و

ئێسته به هێواشی به لایان‌دا تێده‌په‌ڕی،

ته‌نانه‌ت شوڕه‌بیێکی قه‌راخی چۆم

ئیتر به‌م هاتنه ت خه‌بر نابێته‌وه!

***

ئه‌ی ئامیانی عاشقان!

نه‌خشی ده‌سته زامداره‌کانت

هێشتا له سه‌ر به‌رده‌کانی

که‌ناراوه‌که‌ت له به‌ر چاون؛

جێگه‌ی پێ‌ماندوه‌کانت

هێشتا به ده‌م هه‌نگاوی شه‌پۆلانه‌وه

ماون؛

هه‌موو چه‌م و دۆڵه‌کان

بێ لاواندن که‌وتوون و

بی خاون.

ئااااای … !

حه‌ول و تووره‌یی تۆ

بو سه‌وزه‌ڵانیه‌کانی نزیک و دوور بوو،

به په‌له‌ ڕویشتنت

له بۆ تێر کردنی گه‌ڕووی شاره‌زوور بوو،

له دوای تۆدا

چه‌کڕه‌کان ڕومه‌تی خۆیان زۆرتر ده‌ڕنن

له‌ دوای تۆدا

په‌له‌وه‌ره‌کان به ته‌نیایی‌وه ده‌چڕن

له دوای تۆدا

په‌ڵه ‌هه‌و‌ره‌کان خۆیان به وشکانی ده‌کوتن

له‌ دوای تۆدا

مه‌رهه‌می ده‌سته‌کانت

ڕووی به‌رده سه‌خته‌کان

ئه‌دی ساف ناکا

له دوای تۆدا

له هیچ شوێنێکی ته‌ڵانه‌کانی ئه‌م باخانه

مناڵێکی یه‌ک ساڵانه‌ت

باز نادا،

تاف ناکا.

له دوای تۆدا

دار به‌ڕوه‌کان

به‌ره‌و ڕوو ده‌که‌ون

ئینجا تا ئه‌و په‌ڕی بێ‌ده‌نگیه‌وه

ده‌گرین و هه‌ر ده‌گرین و ناخه‌ون.

***

ئه‌ی کانگای شێعر و گۆرانی!

ئه‌ی ده‌نگی زۆڵالی هه‌ورامان!

ئه‌ی ڕووباری ده‌م به پێکه‌نیکه‌ی کوردستان!

ئه‌ی هه‌ناسه‌ی ئه‌م نیشتمانه!

«له ئێسته به دواوه»(۵)

خودا ئاگادارت بێ.

 

منابع :

 

۱– ‌ئێشاره‌تێکه‌ بۆ شێعرێکی مامۆستا شیرکۆ.

 

۲- مه‌قامێکی مامۆستا مه‌زهه‌ره.

 

۳- شێعرێکی کاک ره‌زا بازگره.

 

۴- دێڕێکی فۆلکلۆره.

 

۵- ڕسته‌یه‌کی مامۆستا شێرکۆیه بۆ هه‌ڵه‌بجه‌ی گوتووه.

12 پاسخ برای “له دوای تودا / له دوای خنکانی سیروان / نصراله دانشخواه

  • سلین در تاریخ آذر 23, 1394 گفت:

    سلام په ی شمه کاک نصراله فره فره وه شه بی ان شاالله هه میشه سه رکه وتو بی.
    ده ستا وه ش بو

  • رستمی تبار در تاریخ آذر 8, 1394 گفت:

    اینبار شاهرگی از شاهرگهای طبیعت با لخته ای از خون مسدود گشت تا باردیگر بخشی از حیات سیاره زمین مورد حمله سکته دیگری قرار گیرد. سکته در پی سکته در نقاط مختلف, این کره خاکی را بدست انسان جاهل عاقل و عالم نما مورد آماج قرار داده اند تا چرخش حیات این سیاره را متوقف و حیات را برای همیشه محو و منقرض سازد. دیروز سد سازی در دربندیخان و امروز داریان و فردا پالنگان و …. انگار برای خاموش کردن حیات در دجله و فرات که بنیانگذار حیات بشری بودند, بشر در حال مسابقه است. کاش بجای مالچ پاشی بر بیابانهای انسان ساخته بر دیدگان بشر مالچ بپاشیم که دیگر توان دیدن هیچ رودخانه ای را برای مسدود ساختن جریان حیات بخشش نداشته باشند. براستی مرثیه سرای جز عجز و نا امیدی نیست گرچه سبک ساختن دل غمیگین است.
    آیا نسل فردا خواهند گفت این چه مردمانی بودند که نه بر جاندار رحم کردند و نه بر جان آفرینی همچون آب و آیا خدای این کره زنده با این قوم مخرب چگونه محاسبه خواهد نمود؟

  • نصراله دانشخواه در تاریخ آذر 7, 1394 گفت:

    سلاو و ڕێزم بۆ هه‌موو هاوڕێیان و خوشه‌ویستانم، که له نیشان‌دانی هه‌ستیان له سه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌، ئه‌رکیان کێشا و سه‌باره‌ت به‌م کۆسپه‌ که ناوچه‌که‌مانی گرته‌وه‌ بێ‌ده‌نگ نه‌بوون.
    خوشحالم تمام عزیزانی که با من همراهی کرده‌اند، پشت این قضیه را گرفته‌اند و از طرفی بسیار متعجبم آن فرهنگ دوستانی که اگر قضیه اجتماعی بل برایشان مهم نبود، اما دست کم لاف ادبیات‌دانی میزدند، سکوت کردند. (حداقل در این موضوع بحث ادبیات بر بحث اجتماعی قضیه، می‌چربید.)
    آن عزیزانی که خود را پیشکسوت میدانند و در هر جلسه‌ای، در ردیفهای اول مینشینند و در مطالب و مقاله‌ها و ژانرهای ادبی – ولی آبکی همقطارانشان – ید طولایی دارند، اکنون در مه‌راقی بل و سیروان بی‌ده‌نگ مان و ….. (گویی یا اصلا شعر را نخوانده‌اند یا سوادشان فهم نکات را برایشان میسر نکرده است، یا غرورشان مانع شده که چیزی بنویسند!)
    (یک بار برای یکی از این دست دوستان، با همین نام کامنت گذاشتم و در جوابم نوشته بود: شمایی که تا اکنون نامتان را نشنیده‌ام! …. ) پیداست که باید با نامی که این عزیزان میشناسند مقاله یا نوشته‌هایم را منتشر کنم تا این دوستان برای خودشیرینی، کامنتی بگذارند و شاید تشویقی یا نقدی و تحلیلی بکنند! انگار که اگر کسی را نشناسند، نمی‌توانند برایش نوشته‌ای بنویسند، چرا که اگر طرف را از خود ندانند، نفعی از نقد کردن هم نمی‌برند! (در کمال جسارت می‌توانم بگویم در این شهر همه چیز بر محور منفعت موج می‌زند) بسیار متاسفم….. ولی آن عزیزانی که مرا میشناسند می‌دانند که من تشویق بی‌راه و بی‌مورد کسی برایم مهم نیست و ترغیب خودشیرینانه و هدفدا‌ر کسی، بر من تاثیر نخواهد گذاشت! و مرا شیفته یا غره نخواهد کرد.
    به هر حال …
    بسیار سپاسگزام از استاد گرانقدر (قدیمی) که با من همراهی نمودند و احساس درد کردند و باید بگویم که توصیه‌شان را در نسخه ویرایش شده بعدی، انجام می‌دهم. (آن اینکه تنها بل نبوده که در این پروژه بد اجرا شده‌ی سد، غرق شده؛ بلکه بیش از بیست چشمه در زیر دریاچه این سد، مدفون و شده و وفات کرده‌اند!)
    از عزیزان، نامو و ناشناسها و کاک آزاد هم بی‌نهایت سپاسگزارم.
    از دکتر هاشمی هم به‌ خاطر تلاشی که در راه نجات بل انجام دادند، به نوبه خودم، متشکرم.
    به امید روزی که صرفا حرفهای گزاف نزنیم.

    • فرهاد صالحي در تاریخ آذر 7, 1394 گفت:

      با سلام خدمت شما آقای دانشخواه امیدوارم شماره تماس خود را برای ما بفرستید تا بیشتر در ارتباط باشیم و از مطالب خوب شما بهره مند شویم

  • دکتر سید مختار هاشمی- سرپرست گروه کاری ویژه نجاتبخشی چشمه بل در تاریخ آذر 7, 1394 گفت:

    بسیار عالی…..اما سیروان خاموش شد… کانی بل غرق شد….. می بایست می گفت…. له دوای خنکاندنی کانی بل

  • ئازاد-هه ورامی در تاریخ آذر 7, 1394 گفت:

    ئیتر مه زانو اگر هورامان کوسه و تر پیسه هه لبجیش گنو مشو درد دل لا کی برو
    ……. هه لبجه یه که واچینه سیروان غریبم قق درم بزانه …..
    ئیسه سیروان داد لا کی برو……..
    لاکوه کا هورامانی…
    لا شاهو ی….
    لا کی……
    چیش واچو……
    مشو سیروان هه ر مویش په ویش گروو ، واچو با گروو په ویم تا چمم بو کور هه لسی جه دیده م نه گیرو نه گو

  • یاسر در تاریخ آذر 6, 1394 گفت:

    به راستی جوان بو .سه رکه و تو بی کاکه نصراله .

  • ناشناس در تاریخ آذر 5, 1394 گفت:

    “ئەی سیروانی شێت و شەیدا”
    تۆ ساڵگارێکە
    ئاوی “بڵ” بە کۆڵەوە ئەگریت
    بە بێ ئەوەی خۆت قۆمێکی لێ بخۆیتەوە
    ئەیبەیت و ئەیبەیت
    هەتا بگاتە دەستی
    درەختێکی بێوەژنی تاق و تەنیای گەرمیانەکەت…..

    زۆر زیاتر لە زۆر دەسخۆشی ئەم شاعیرە و هەستی بەتینی دەکەم.

  • ناشناس در تاریخ آذر 5, 1394 گفت:

    سیروان غه ریبه ، ئاگر ده باری
    ده ست خوشی ده که ین له کاک نصراله ی به ریز ، هه ستیکی ز.ور قوول و جوان له پشت ئه م شیعره گه وره یه دا بوو. پیم وایه هه ر که س ، باریک سیروانی دیت بیت ، به خویندنی ئه م شیعره دلی پر ده بیت.
    مالئاوا کاکه.. ..

  • سیروان در تاریخ آذر 5, 1394 گفت:

    بژی کاکه نصرالله به هیوام به دیل کردنی سیروان آزادی و روناکی بی بو ولاته که مان

  • نامو در تاریخ آذر 5, 1394 گفت:

    کاک نصراله
    پر به باوه شی ئاسمان پیروزبایی ئه و هه سته ناسکه ت ده که م دلنیام که س وه کوو توی به ریز نه ی توانیوه و ناتوانی به م شیوه جوانه هه ستی خوی سه باره ت به سیروان و گرفته کانی ده ر بری . بروا که ئاستی شعره که ت ئه ونده به رزو پر له هه ستیکی پاکه، که هه ر ئه وه ئه توانم بلیم :
    ئه ی شاعیره پر هه سته که ی کورده واری خودا ئاگادارت بیت .

  • قدیمی در تاریخ آذر 5, 1394 گفت:

    کاکه نصراله سلام وریز!!!!!!!!!!!!!!با پیوه ره :
    ئه ی کانگای شیعر وگورانی!
    ئه ی ده نگی زولالی هه ورامان!
    ئه ی رووباری ده م به پیکه نیکه ی کوروستان!
    ئه ی هه ناسه ی ئه م نیشتمانه!
    له ئیسته به دواوه
    خودا ئاگادارت بئ!!!!!!

پاسخ دادن به نصراله دانشخواه لغو پاسخ