پ 09 فروردین 1403 ساعت 14:13

دکتر هاشمی:نابودی چشمه بل و کاهش منابع، تهدیدی جدی برای امنیت ملی است

دکتر هاشمی:نابودی چشمه بل و کاهش منابع، تهدیدی جدی برای امنیت ملی است

به گزارش سلام پاوه : دکتر مختار هاشمی در نشست نابودی چشمه های کارستی و پیامد های آن بر امنیت آب ، هویت فرهنگی و امنیت ملی در دانشکده عمران صنعتی شریف تهران اظهار داشت : نابودی چشمه بل و کاهش منابع تهدیدی جدی برای امنیت ملی می باشد. به گزارش خبرنگار سلام پاوه : […]

به گزارش سلام پاوه : دکتر مختار هاشمی در نشست نابودی چشمه های کارستی و پیامد های آن بر امنیت آب ، هویت فرهنگی و امنیت ملی در دانشکده عمران صنعتی شریف تهران اظهار داشت : نابودی چشمه بل و کاهش منابع تهدیدی جدی برای امنیت ملی می باشد.

به گزارش خبرنگار سلام پاوه : هاشمی: سد داریان باید متوقف شود و از آبگیری سد جلوگیری شود نابودی چشمه بل بزرگترین لطمه ای را به امنیت آب، هویت دکتر مختار هاشمی فرهنگی و امنیت ملی وارد می کند.

سنندج- گروه کاری ویژه نجاتبخشی چشمه بل– سرپرست گروه کاری در نشست روز دوم رویداد ملی آب که در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد- تخت عنوان “نابودی چشمه های کارستی و پیامدهای آن بر امنیت آب، هویت فرهنگی و امنیت ملی : با نگاهی ویژه به تلاشها برای حفظ چشمه بل بزرگترین چشمه کارستی در خاورمیانه ” سخنرانی کرد.

در ابتدا دکتر سید مختار هاشمی منطقه زاگرس که يكي از منابع مهم مطالعاتي زمين شناسي، باستان شناسي و تاريخي ايران زمين است را معرفی کرد. هورامان که در این بخش از ایران قرار گرفته است دارای نمونه های کارستی بی نظیر در خاورمیانه می باشد.

وی خاطر نشان کرد: تنوع پدیده های کارستی، سیماهای خطی، سطحی و دیگر چشم اندزهای کارستی در فلات مرتقع هورامان نشان دهنده سیر تکوینی تاریخی کارست زاگرس و میراث عظیمی از طبیعت خلاب و نادر همراه با توسعه مجتمع های انسانی در طول هزاران سال می باشد.

کارست به عنوان منبعی برای تامین آب شرب

وی گفت که ایجاد مخازن کارستی عظیم به علت نفوذپذیری سریع آبخوان باعث شده است که 25% از آب شرب در جهان از طریق چشمه های کارستی تامین شود. چشمه بل بزرگترین منبع آب معدنی ناب در خاورمیانه می باشد. وجود چشمه هایی کارستی با دبی بسیار بالا سراب ها و بل (چشمه بزرگ) باعث شده است که جامعه های ما قبل از تاریخ سکونتگاه های متعددی با بافت اجتماعی بخصوص تمدنی را در هورامان ایجاد کنند.

چشمه بل ناب است

هاشمی گفت: چشمه بل (کانی بل)از جمله هزاران چشمه ای است که خداوند متعال سخاوتمندانه آن را در دل زاگرس به ما بخشیده؛ اما آنچه این چشمه را متمایز نشست آبمی سازد بالا بودن حجم خروجی سالیانه آن (حدود 150 میلیون متر مکعب) و متوسط آبدهی 4000 لیتر در ثانیه با کیفیتی فوق العاده عالی بوده به طوریکه می توان بدون هیچ گونه تصفیه فیزیکی و شیمیایی از آن به عنوان آب شرب بهره برداری نمود.

پتانسیل آبدهی این چشمه نیاز آب شرب بیش از دو میلیون نفر را تامین می کند.

هاشمی در ادامه گفت: نابودی چشمه بل به معنای نابودی آثار ملی است و این ابعاد فرهنگی تاریخی اجتماعی دینی توسط کافرمای سد داریان نادیده گرفته شده است.

هاشمی با تشریح فعالیت های گروه کاری از سال 1389 و کمپین مردمی از تیر ماه 1391 افزود: هرچند که راهکار مهندسی ارزش در بهمن 1390 به کارفرما ارایه شد اما عملا انها در تسریع سدسازی اقدام کردند و همه مذاکرات را نادیده و دست کم گرفتند- با تخریب دهانه 60 میلیون سالی چشمه، اعتراضات مردمی شروع و ستاد مردمی فعالیت های چشمگیری انجام داد که وزارت نیرو و کارفرما را وادار کرد که چند بار مذاکره کنند از جمله دیدار با معاون وزیر نیرو جناب مهندسی میدانی برای دو بار.

هاشمی در جواب این سوال که چرا کمپین نتوانسته است وزارت نیرو را قانع کند گفت: اشتباه ادارکی مشاور کارفرما باعث شده است که حاکمیت را منحرف کند از تصمیم درستی در مورد چشمه بل؛ مدیران عامل کارفرما (شرکت آب نیرو) و مشاور (مهاب قدس) هر دو مشاور وزیر می باشند. آنها به راحتی به وزیر نیرو دسترسی دارند و با هم نهار می خورند.

به سوی گفتگوی امنیت مثبت

سپس هاشمی در مورد امنیت ملی سخنان را ادامه داد و اشاره کرد: خروج از دایره تفکر امنیتی مبتنی بر تهدیدهای سنتی (گفتمان امنیتی منفی) و ورود به عرصه تفکر امنیتی مبتنی بر تهدیدهای نوین (گفتمان امنیتی مثبت) قطعاً نقطه عطف تفکر توسعه در کشور می‌باشد. کاهش روز افزون منابع جهانی از جمله منابع آب و تخریب محیط زیست از تهدیدهای جدید امنیتی محسوب می شود.

وی گفت: ادامه احداث سدهای بد مطالعه شده مانند سد داریان به دلیل:

– از بین رفتن اراضی زراعتی پست آبی واقع در کاسه سدها و زیر آب رفتن آن‌ها؛
– فرسایش خاک منطقه زاگرس و برداشت بی رویه خاک رسی معدن‌های موجود و دفن در هسته رسی سدها؛
– مهاجرت اقشار با توانمندی اجتماعی پایین به نقاط حاشیه شهرها و انزوای فرهنگی و اجتماعی قشر مولد و اضافه شدن به جمعیت شهرهایی با اقتصاد انگلی و نشست آباستحاله فرهنگی افراد در محیط جدید؛ و
– تغییرات نامطلوب اکوسیستمی زیست بوم؛ می‌توانند خود به عنوان تهدیدهای جدید امنیتی مطرح گردند.

هاشمی افزود: تأثیر این گفتمان مثبت امنیتی بر ثبات و پایداری سیاسی نظام‌ها به حدی است که متفکرین نوین اندیشه امنیت ملی یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد رکود در اتحاد شوروی و نهایتاً فروپاشی آن را، عدم لحاظ ضرورت‌های زیست محیطی در برنامه‌های توسعه اقتصادی آن کشور می‌دانند که مصادیق آن خشکاندن تعمدی دریاچه‌های بایکال به منظور ایجاد شرایط مساعد برای آزمایش‌های اتمی…را می‌توان نام برد. و به همین دلیل است که اخیراً احداث سد در منطقه قطب صنعتی تولوز فرانسه که مرکز صنایع ایرباس اروپا می‌باشد، علیرغم نیاز به برق آبی به دلیل تلاش‌های فعالان زیست محیطی متوقف شد و دولت فرانسه برای نشان دادن مسئولیت پذیری خود در حوزه سیاسی دستور توقف سریع احداث سد جدید را صادر نمود.

تقویت امنیت سیاسی . فرهنگی و اقتصادی

هاشمی گفت: یافته شدن آثار تاریخی تمدنی متعلق به دوره پارینه سنگی بین 12 تا 40 هزار سال در محوطه کاسه سد و همچنین نوستالژی شدید هم میهنان کرد زبان به کانی بل و نقش اسطوره ساز آن به عنوان مکان تولد خدای آب‌ها در افسانه‌های پیشین و حضور کانی بل در اشعار شاعران نامی و فولکلور مردم استان‌های کرد زبان کردستان و کرمانشاه و به ویژه مردم محلی بر حساسیت کار توقف عملیات سدسازی و حفظ کانی بل می‌افزاید جهت حفظ امنیت فرهنگی منطقه که مؤلفه مهمی در امنیت ملی می‌باشد. از لحاظ اقتصادی چشمه بل از ارزش بالایی برخوردار است.

هاشمی خاطر نشان کرد: طرح سد داریان که یک توسعه ایستا مبنی بر گفتمان امنیتی منفی و بر اساس تهدیدهای سنتی طراحی شده است، با نسخه‌های نشست آبترجیحی، تجویزی و دستوری (مانند گرفتن مصوبه شورای امنیت ملی) توسعه لحاظ شده است. لذا توسعه دینامیکی و پویا تهدیدهای نرم را در نظر می‌گیرد و ضرورت‌های زیست محیطی را در نظر می‌گیرد و به مشروعیت تصمیم گیری می افراید- نجات چشمه بل به مشروعیت سیاسی کمک می کند. لذا مانور شجاعانه دولت در توقف عملیات‌های عمرانی مخرب محیط زیست و جلوگیری از تکرار فجایع زیست محیطی مانند: دریاچه ارومیه، سد گتوند و کانی بل می‌تواند مسئولیت پذیری سیاسی خود را نشان دهد. و امید به تدبیر را در اذهان هم میهنان کرد شعله‌ور سازد. معضل سد داریان در مراحل اولیه بحران قرار دارد و وضعیت آن در حال احداث است و قابل کنترل است؛ و مانند دریاچه ارومیه ( با وضعیت وخیم)، سد گتوند (با وضعیت اضطراری)، سدهای گاوشان کردستان و لتیان تهران (با وضعیت بحرانی) نیست که حل این معضل‌ها قابل کنترل نیست.

توقف سدسازی در ایران سابقه دارد

هاشمی گفت: در ایران مانند فرانسه ساخت تعدادی از سدها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه متوقف شد و دستور آن صادر گردیده و دولت برای احیای دریاچه ارومیه 80 طرح احیا را با بودجه‌ای بالغ بر 1927 میلیارد تومان تصویب نموده است.

نجات چشمه بل امنیت سیاسی را بالا می برد

هاشمی گفت: در مطالعات امروزی ملاک و معیار توسعه‌یافتگی و ثبات سیاسی با شاخص‌های فرهنگی معین می‌شود. بدون توجه به همگونی‌های فرهنگی و تعارضات ناشی از برنامه‌های توسعه در فرهنگ جوامع، امنیت در جوامع در حال توسعه از آسیب پذیری زیادی برخوردار خواهد بود. عدم تفوق در این زمینه بی ثباتی سیاسی را در کشورهای توسعه نیافته به دنبال خواهد داشت. مشکل بحران هویت وقتی آشکار می‌شود که بین گستره دولت و احساس یک اجتماع تناسب کامل وجود نداشته باشد و موضوع کانی بل عمیق‌ترین نوستالژی هم وطنان کرد در منطقه اورامان را به همراه دارد.

در بخش پایانی سخنرانی هاشمی ره یافتی را در مورد نجات چشمه بل در قالب ثبت جهانی هورامان در یونسکو ارایه داد. وی خواستار شد که سد داریان متوقف شود و از آبگیری سد جلوگیری شود- نابودی چشمه بل بزرگترین لطمه ای را به امنیت آب، هویت فرهنگی و امنیت ملی وارد می کند

10 پاسخ برای “دکتر هاشمی:نابودی چشمه بل و کاهش منابع، تهدیدی جدی برای امنیت ملی است

  • آرش محمدی در تاریخ خرداد 24, 1402 گفت:

    هزاران درود بر استاد دکتر مختار هاشمی انشاءالله خدا جزای زحماتتون رو بده موفق و سربلند باشید انشاءالله

  • ناشناس در تاریخ اردیبهشت 30, 1401 گفت:

    سلام و درود خدا بر شما شیخ مختار عزیز

  • اصفا در تاریخ آذر 14, 1394 گفت:

    با سلام؛ تا جائيكه بنده اطلاع دارم براي نجات چشمه بل ميلياردها تومان بودجه تخصيص داده شده و طرح مهندسي بي نظيري توسط دانشمندان ايراني كه وظيفه مشاوره و طراحي را به عهده داشتند تهيه و اجرا شده است. اميدوارم با اجراي چنين طرح‌هاي مبتكرانه و علمي و فني و مهندسي اين ميراث فرهنگي نجات پيدا كند. طبيعتاً حفظ ميراث فرهنگي مهم است ولي در كنار آباداني و استفاده بهينه از منابع الهي!!

  • شهروند در تاریخ آبان 6, 1394 گفت:

    باعرض سلام خدمت دکتر هاشمی ما از شما خواهشمندیم بیاید با همکاری مردم پاوه واورمانات چشمه بل رانجات بدهیم نگذاریم سدآبگیری شود همشهریهای عزیز م این سد ب ای منطقه ما هیچ سودی ندارد فقط برا ی کشور عراق و شهرهای همسایه مثل قصر شیرین سرپل ذهاب نفع دارد . ماباید فکر آینده را کنیم کوه های ما خشک وبی علف میشوند و اهالی روستاها همه به شهرها باید کوچ کنند ،الان هیچ جای دنیا سد سازی نمیکنند دانشمندان تحقیق کرده اند که ضر رش از سودش بیشتر است ودر کشورهای دیگر هم اکر درست کنند پیگرد قانونی دارد ، اگر به فکر خودمان نیستم به فکر آینده بچه هایمان باشیم .

  • رستم در تاریخ مهر 30, 1394 گفت:

    ضمن احترام به جناب شیخ هاشمی و دیگر دوستان که در خصوص حفظ چشمه ارزشمند بل زحمات زیادی را متحمل شدند.
    اما از همان روز اول (حدود 2 سال پیش) مشخص بود که پافشاری بر اینکه عملیات سد بمنظور حفظ چشمه بل متوقف شود عبث و بی فایده بود چرا که بیش از 500 میلیارد تومان هزینه شده بود. کاش به جای این همه تلاشهای بی فایده، بر گرفتن امتیازاتی شدنی و قابل دسترس برای منطقه اصرار می شد مثلا اخذ حق آبه از سد جهت توسعه و ایجاد باغات، صنایع و … در اورامانات

  • ناشناس در تاریخ مهر 28, 1394 گفت:

    این دکتر هاشمی کیه و کجا زندگی می کند و رشته دکتری او چیست آیا کسی حرفه‌ای او را میشنود و نگرانیش را را درک می کند؟

    • سید مختار هاشمی در تاریخ مهر 30, 1394 گفت:

      مشخصات کاری
      • سرپرست، گروه کاری ویژه نجاتبخشی چشمه بل، کمیسیون آب و کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان
      • همکار تحقیقاتی، انستیتوی نیوکاسل برای پژوهش در زمینه پایداری (NIReS)، دانشگاه نیوکاسل
      • مشاور ملی اسبق منابع آب و خاک، طرح بین المللی حفاظت از تالابهای ایران، برنامه عمران سازمان بین الملل-ایران (UNDP-Iran) – 2006-2013
      • عضو کمیته فنی، طرح ابتکاری جهانی حمی (مدیریت منابع طبیعی مبتنی بر جوامع محلی، انجمن غرب آسیا و شمال آفریقا، اردن
      • مدیر پروژه، مدل حل اختلاف برای سیستم حکمرانی مبتنی بر جوامع محلی، دانشگاه سازمان بین الملل و USAID
      • مدیر پروژه، ارزیابی مجدد تخصیص منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه واقع در استان کردستان، استانداری کردستان
      • سر ناظر، طرح تعیین توان اکوسیستمی و نیاز آبی دریاجه زریبار در مریوان، اداره کل حفاظت محیط زیست استان کردستان
      • مهندس مشاور، شرکت مهندسین مشاور گاماسیاب، کرمانشاه
      • مشاور علمی، دفتر پژوهش های کاربردی، شرکت مدیریت منابع آب ایران
      • دبیر، کمیته علمی پژوهشی خانه کشاورز استان کردستان
      • ویراستار انگلیسی مجله پژوهش آب ایران (1387-1392)
      • عضو علی البدل، شورای مرکزی خانه کشاورز استان کردستان
      • عضو، موسسه بین المللی علوم هیدرولوژی ((IAHS، انگلستان.
      • عضو، بنیاد جنسیت-آب (Gender Water Alliance, GWA )، سوئد
      • استاد مدعو، دانشکده فنی مهندسی دانشگاه کردستان (مهندسی و مدیریت منابع آب)
      • عضو کارگروه نظام بهره برداری آب کشاورزی، اندیشکده تدبیر آب ایران، تهران.
      • عضو کمیته راهبری و منابع و مصارف؛ ستاد احیای دریاچه ارومیه (اسفند 1392 تا اردیبهشت 1393)
      مشخصات تحصیلی
      • 1390: دکتری تخصصی عمران- مدیریت منابع آب از دانشگاه نیوکاسل، انگلستان
      • 1376: کارشناسی ارشد هیدرولیک- سازه های آبی از دانشگاه نیوکاسل، انگلستان
      • 1375: کارشناسی عمران از کوین ماری کالج، دانشگاه لندن، انگلستان
      بیش از 70 مقاله و گزارش علمی در زمینه منابع آب؛ سیاستگذاری و بعد سازمانی و مدیریت و برنامه ریزی منابع آب جهت استحضار جناب ناشناس

  • فتح اله نجفی در تاریخ مهر 28, 1394 گفت:

    احداث سد داریان که حذف و نابودی چشمه پر آب و معدنی بل ( خدای آبها ) را در پی دارد کاریست غلط و ناشایست و بعنوان پروژه ای نامناسب که این سرمایه عظیم منطقه را تخریب خواهد کرد در تاریخ و اذهان مردم ثبت و باقی خواهد ماند و آیندگان نیز برای آن تأسف خواهند خورد . ؟

  • هورامی در تاریخ مهر 28, 1394 گفت:

    با سلام خدمت جناب اقای دکتر هاشمی عزیز بابت تمام زحماتتون ازتون تشکر میکنیم

  • ناشناس در تاریخ مهر 28, 1394 گفت:

    درود بر دکتر هاشمی