پ 09 فروردین 1403 ساعت 13:38

تحلیلی جغرافیایی بر دوبیت از اشعار میرزا عبدالقادر پاوه ای/ محمد غریب معاذی نژاد

تحلیلی جغرافیایی بر دوبیت از اشعار میرزا عبدالقادر پاوه ای/ محمد غریب معاذی نژاد

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه :  ئه ر گه رمای  هامن  به ده س  روجیار بو                 مه شیو سه ر که شان چیششان قه رار بو به ده سی ویشه ن  گه ردون   های گه ردون                  سه ر که شان  ئیلاخ  پای که شان سه بون به سبب افزایش  بی سابقه  گرما ، واستقرار هوای  […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه :  ئه ر گه رمای  هامن  به ده س  روجیار بو                 مه شیو سه ر که شان چیششان قه رار بو

به ده سی ویشه ن  گه ردون   های گه ردون                  سه ر که شان  ئیلاخ  پای که شان سه بون

به سبب افزایش  بی سابقه  گرما ، واستقرار هوای  گرم  دراکثر نقاط ایران و  به تبع آن  در کردستان وهورامان و پاوه وحتی  تا مدار های بالا تر محمد غریب معاذی نژاد،سلسله مباحثی جغرافیایی ،   بخصوص جغرافیای  طبیعی  را در سال گذشته  در این سایت  در محضر دوستان  منتشر نمودیم  ،  امسال هم به صورت اتفاقی  دو بیت ، شعر پر محتوی از میرزا عبدالقادر  را نزد ، یکی از فامیلهای خود  شنیدم این اشعار به عنوان سرفصل این  یاداشت انتخاب ،   و تحلیلی  مختصر در این رابطه  به شرح ذیل ارائه می گردد

اشعار فوق  اثری گرانبها از شاعر آوازه این شهر ، میرزا عبدالقادر پا وه ای بوده که در نوع خود  کم نظیر وپر محتوی  می باشند .

ئه ر   گه ر مای  هامن  به ده س   روجیار بو             مه شیو سه ر که شان چیشان قه رار بو

همچنانکه  مستحضر هستید از نقطه نظر ودیدگاه  عامه مردم  واگر اغراق نباشد  نود و نه درصد جمعیت ساکن در هورامان    فاکتور اصلی گرمای  محسوس در سطح  زمین را مستقیما مربوط به  پرتو افکنی و نور خورشید می دانند.

این روزها  گفتمان غالب  مردم در اولین ارتباط کلامی در کوچه وبازار، روی  مبحث گرمای زمین  متمرکز شده است  ودر واقع هم شاید گرمترین سال ، حداقل در مدت زمان عمر نگارنده می باشد .استقرار این همه رطوبت وگرما  وناخالصیهای محیطی در مدت زمان طولانی در هورامان وپاوه بی سابقه بوده است .شاید گرمای ثبت شده مطلق را از این حد هم داشته ایم ولی آن گرما در مدت زمان خاصی انهم در یک روز اتفاق افتاده است

میرزا عبدالقادر در این سروده خود  با تامل و فهم بالا، ودرک محیطی  خود ،همانند برجسته ترین جغرافی دانان دنیا وایران همچون دکتر علیجانی جواب خوبی برای این مسئله دارد  .اگر گرمای  احساس شده،  همه اش مربوط به  خورشید(روجیار ) باشد باید بلندی کوهها وارتفاعات فاتحه خود را بخوانند .وارتفاعات زاولی وسی مله و حوضی خانی ودالانی وآتشگاه باید ازوجود   گرما ،هیچ پوشش گیاهی وبرفی در ان دیده نشود وهمه برای گشت وگذار برای مناطق کم ارتفاع  سفر نمایند  .

مه شیو سه ر که شان چیشان قه رار بو. در واقع کوهها وارتفاعات  ظاهرا  به خورشید نزدیک ترند ،لاجرم   باید هیچ جنبنده ای در تابستان بقر فراز کوهها  آرام وقرار نداشته باشند

در تایید فرمایشات میرزا عبدالقادر .؛ .علم فیزیک  وجغرافیا  معتقد ند که،  بیشتر گرمای زمین،  تا مرز تروپوسفر یعنی  چیزی در حدود سیزده کیلومتری  وبه عبارت دیگر تا بالا تر از کوههای اورست در هیمالایا .مربوط به برخورد و برگشتی وتشعشع  سطح زمین می باشد وخورشید به تنهایی در این گرمازایی ها تاثیر چندانی ندارد . پشت بامهای آسفالت وجادهها وبیابانها را نگاه کنید که چگونه گرمای رسیده را به طرف بالا باز می تابانند

خاطرم هست در سال شصت وهشت، که درس کلیماتولوژی یا همان اقلیم شناسی را نزد دکتر علیجانی استاد برجسته اقلیم می خواندم با مثالی بسیار ساده همین فرمایشات میرزا عبدالقادر را تکرار می نمود .ایشان سطح زمین را به یک بخاری روشن در فصل زمستان  تشبیه نمودند ، که هر چه از آن دور تر می شویم از گرمای ان کاسته می شود  وهرچه به ان نزدیک می شویم  گرم تر می گردد ،به عبارت دیگر  کوهها وارتفاعات از سطح زمین دورتر  پس سرد تر ومناطق پست وکم ارتفاع نزدیک تر در نتیجه گرم تر است

 به ده سی ویشه ن  گه ردون های گه ردون          سه ر که شان  ئیلاخ  پای که شان سه بون

مناطقی همچون حاشیه های سیروان  تا رودخانه لیله در دروله  وسلین وبلبر در کردستان وقصر شیرین در استان  کرمانشاه از گرم ترین نقاط  کردستان وکرمانشاه به حساب می آیند

ومناطقی همچون کویر لوت وخوزستان و… اینها همگی به دلیل نزدیکی به همان بخاری یا منبع گرمایی از  دمای بیشتر بر خوردار بوده  وکوهها به دلیل دوری از همان بخاری که سطح زمین باشد ، سرد ترین نقاط یک محدوده جغرافیایی یا همان ئیلاخ وییلاق  به حساب می آیند

میرزا عبدالقادر خوب می دانسته که کوهها هر چند به خورشید نزدیک ترند  ولی نزدیکی به خورشید دلیلی برای  گرمای بیشتر نیست ..

   ئه ر   گه ر مای  هامن  به ده س   روجیار بو             مه شیو سه ر که شان چیششان قه رار بو

خاطر نشان می گردد در فصل تابستان زمین با خورشید بیشترین فاصله را داشته یعنی  فاصله ای برابر با ۸/۹۴ میلیون مایل ( ۶/ ۱۵۲ میلیون کیلومتر ) ودر پایان گرما وسرمای زمین به صورت کلی به  مایل بودن زمین نسبت به خط قائم 27/23 درجه می باشد .

کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی  : محمد غریب معاذی نزاد .

14 پاسخ برای “تحلیلی جغرافیایی بر دوبیت از اشعار میرزا عبدالقادر پاوه ای/ محمد غریب معاذی نژاد

  • معاذی نژاد.محمدغریب در تاریخ مرداد 3, 1394 گفت:

    متاسفانه اصل موضوع که مربوط به میرزا عبدالقادر بود ه فراموشی سپرده شد..عصری که ایشان می زیسته از رسانه ها خبری نبود .زندگی بسیار ابتدایی بوده است. ..واما معلم رسالتش اینست که یک مسله را طوری جا بندازد که محصل دست خالی برنگردد.از اول راهنمایی محصل اینگونه سوالات را گاها می پرسد. مثلابحث فشار را به ان صورت که دوستان گفته اند را مطرح کنی مثل اینست که برایش گردوبشماری ..با توجه به اینکه در حوزه داستان ونوستالوژی گاها چیزهایی را می نویسم لذا مطلب باید همه گروهها را پوشش دهد..اگر دوستان منتقد وشاهو معلم باشند ودر کلاس پنجم درس جغرافیا در مورد گرمترین نقاط دنیا از انها سوال شود دیگر از مدار راس سرطان نمی توانی حرفی به میان اوری .مجبور هستید بگویید استوا .در صورتی که استوا جز مناطق مرطوب وگرممی باشد….مطالب بنده جهت گیرایی .وخسته نشدن مخاطب .به همه گروههای سنی وابسته می باشد..مثالی را که بندهدر بحث اصلی اوردهام جز نادر ترین جوابهای درس سنجش از دور وفیزیک وجغرافیاست .باعذر خواهی فراوان….

  • ديدبان در تاریخ مرداد 3, 1394 گفت:

    – از محتواي شعر مرحوم ميرزا عبدالقادر پاوه اي چنين برمي آيد كه اين شاعر بزرگ متعجب بوده است كه چرا هواي كوهستان سرد تر از دامنه ها است در حالي كه به خورشيد نزديكترند و در بيت دوم هم شك كرده است كه تنها منبع گرماي زمين تشعشعات خورشيدي باشد و چون دليل علمي و منطقي اين اختلاف دمايي بر وي مشخص نبوده است فقط فرموده است كه اين به دست خداوند است و اراده خداوند بر اين قرار گرفته است.
    – بهتر مي بود كه جناب آقاي معاذي نژاد هم به جاي استناد به فلان استاد به يك منبع علمي استناد مي كردند.
    – دليلي را كه آقاي معاذي نژاد بيان كرده اند اگرچه كاملا درست است اما دليل اصلي نيست و دليل اصلي همان است كه جناب شاهو اشاره كرده اند . اختلاف فشار هوا ( با افزايش ارتفاع به دليل كاهش جاذبه زمين تراكم هوا كاهش يافته و جنبش ملكولي كمتر مي شود. و در واقع گرماي كمتري را نگهداري مي كند و دما كاهش مي يابد )
    – در ضمن اين گرماي بي سابقه هم طبيعي نيست و مربوط به پديده گلخانه اي مي باشد كه بازتاب هاي فروسرخ را در جو زمين به دام انداخته است

    با تشكر

  • معاذی نژاد.محمدغریب در تاریخ مرداد 2, 1394 گفت:

    با سلام خدمت همه دوستان .درجواب دوست عزیز .شاهو..معما چو حل گشت اسان شود…هدف از این نوشته ها غنا ی فرهنگی بخشیدن به سایتهاست..اگردرس خوانده باشید وسوال کنکور را تجربه کرده باشید ..از چهار سوال سه تای ان صحیح ودر دل هم وارد شد ه اند ..بحث فشار بخشی از گرما وسرماست..من رفرنس ر ااز دکتر علیجانی عرض کردم . .دوما اتمسفر از یک سانتی زمین تا الی اخر شروع می شد..به ازا هر هزار متر شش درجه کاهش داریم ..تمام تروپسفر گرمایش از البیدو یا برگشتی زمین است..اگر در مورد فشار بحث می خواهید تا صد صفحه برایت بنویسم .من یک اموزگارم .وافتخارمی کنم یک معلمم.نز دبزرگترین جغرافی دانان ایران درس خوانده ام .د..کتر کردوانی .دکتر ….سواد صرف خالی به درد نمی خورد باید با محل زندگی خود انرا بومی سازی نم

    • شاهو در تاریخ مرداد 3, 1394 گفت:

      معلم عزیز من فقط خواستم یادآوری کنم که دلیل اختلاف دما این نیست که زمین مانند بخاری عمل میکنه و این ادعا درست نیست حتی اگه از سوی یکی از اساتید دانشگاه های ایران بیان شده باشه.امیدوارم پاسخ من به شما حمل بر بی ادبی نشه. من هم قبول دارم سواد خالی به درد نمیخوره ولی برداشت نادرست از علم و ربط دادن اختلاف دما رو هم با کمال احترام بومی سازی نمیدونم. برای آگاهی بیشتر شما و خوانندگان یک لینک از دانشگاه کالیفرنیا که مساله رو به زبان ساده بیان میکنه رو اینجا میگذارم:
      http://scienceline.ucsb.edu/getkey.php?key=4561

      • شاگرد در تاریخ مرداد 3, 1394 گفت:

        به نظر می رسد علاوه بر فشار و تراکم گازها در سطح دریا یا ارتفاعات پایین تر تشدید اثرات گلخانه ای گاز و جذب انرزی بیشتر در سطح زمین از سوی خود گازها و ممانعت گازها از بازنابش نور و گرما موجب تشدید شدن گرمای ارتفاعات پایین تر شده است. گرچه به نظر نمی رسد شاعر محترم و گرانقدر به این اصول علمی وافق بوده باشند و شعر ایشان ممکن است تنها بعلت تجربه و لمس عملی گرما و سرما سروده شده باشد ولی همین درک درست و شعر موزن زیبا و بیان رابطه ارتفاع و گرما ارزشمند است و بایستی در ادبیات گرانسنگ منطقه جستجو و پرداخته شود. اگر همین دوبیت شعر موجب وادارساختن بنده برای درک واقعی علت این اختلاف دما شده باشد، بسیار ارزشمند است.دست اقای معاذی نزاد استاد جغرافیا را هم برای اینکه موجب این مباحث علمی ارزشمند شدند. می بوسیم.

  • منتقد در تاریخ مرداد 2, 1394 گفت:

    با سپاس از تحلیل به جایی که از مطلب و ابیات فوق ارائه دادید. میرزا عبدالقادر به حق میدانسته که دلیل گرمای زمین تنها نورخورشید نیست. اما دلیل علمی سردی هوای فراز کوهها را در مقایسه با سطح زمین نمیدانسته اند.

  • نکته در تاریخ مرداد 2, 1394 گفت:

    جالب بود ولی دلیل علمی تر بود خیلی بهتر به دل مینشست!

  • شاهو در تاریخ مرداد 2, 1394 گفت:

    معلم عزیز جناب آقای معاذی نژاد با تشکر از تحلیل اشعار این شاعر عزیز
    با احترام میخواستم عرض کنم که خنک تر بودن ارتفاعات به دلیل این نیست که زمین همانند بخاری عمل میکند. دلیل اصلی اینه که اتمسفر زمین در ارتفاعات بالاتر فشار کمتری رو تجربه میکنه. بنابراین وقتی گاز موجود در اتمسفر متصاعد میشه فشار کمتری رو تجربه میکنه که باعث میشه انبساط پیدا کنه. وقتی گاز انبساط پیدا میکنه مقداری انرژی از دست میده و در نتیجه این فرایند گرما از دست میده (حرارت در حقیقت انرژی متوسط ذرات هست). بنابراین وقتی انرژی متوسط ذرات پایین تر هست، درجه حرارت هم باید پایین تر باشه. به این دلیله که ارتفاعات خنک تر هستند.

  • گومه شین در تاریخ مرداد 1, 1394 گفت:

    هم شعر زیبا بود هم تحلیل آن تشکر از آقای معاذی نژاد

  • مروارید حیدری در تاریخ مرداد 1, 1394 گفت:

    کاشکی چند نفر مثل اقای معاذی نژاد در شهرمان می بودن که هر کدام در زمینه های تخصصی خودشان مباحث علمی را مطرح می نمودند و می توانست در اگاهی مردم در زمینه های مختلف نقش بسزایی داشته باشد.
    ممنون

  • جلال گلالی سنندج در تاریخ مرداد 1, 1394 گفت:

    عالی عالی بود
    اما مدتی است از داستان های قشنگ و معنادارت خبری نیست.

  • پاوه ای در تاریخ مرداد 1, 1394 گفت:

    با سلام
    جناب آقای محمد غریب معاذی نژاد، لطف فرموده رشته تحصیلی خود را بنویسید. البته اگر محبت کنید.
    راجع به تخصص در کار و شغل هم اگر امکان دارد،قلمی بزنید.

    حق نگهدارتان باد.

  • یاسر در تاریخ مرداد 1, 1394 گفت:

    فره زه‌ریف میرزای فه‌رماوان
    وه‌ چه وه‌ش کاک غه‌ریب شیش که‌رده‌نۆ
    ده‌س وه‌ش

  • دکتر حسین دانشمهر از تهران در تاریخ مرداد 1, 1394 گفت:

    با سلام و احترام خدمت استاد ارجمند جناب آقای معاذی نژاد
    مطلب فوق را واقعا خیلی جالب و به زبان ساده ای تجزیه و تحلیل نموده و از نظر خواننده خیلی علمی مطرح نمودید. امیدوارم همیشه سلامت باشید.

پاسخ دادن به مروارید حیدری لغو پاسخ