ج 10 فروردین 1403 ساعت 02:44

سنگینی سدها، برشانه هاي مردم و طبيعت/ طالب حیدری

سنگینی سدها، برشانه هاي مردم و طبيعت/ طالب حیدری

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : در تحليل هاي فني، سد بر شانه هاي كوه مي نشيند و مطالعات ژئوتكنيك و مكانيك خاك پاسخ پايداري آن را مي دهد. اما در تحليل اجتماعي و اقتصادي سد، متغيرهاي بيشتري دخالت مي كند، زيرا سد بر شانه هاي مردم و طبيعت مي نشيند و اين هر دو […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : در تحليل هاي فني، سد بر شانه هاي كوه مي نشيند و مطالعات ژئوتكنيك و مكانيك خاك پاسخ پايداري آن را مي دهد. اما در تحليل اجتماعي و اقتصادي سد، متغيرهاي بيشتري دخالت مي كند، زيرا سد بر شانه هاي مردم و طبيعت مي نشيند و اين هر دو بايد تحمل سنگيني آن را داشته باشند. سدها داراي اثرات مثبت و منفي برروي محيط زيست و جوامع انسانی مي باشند. از جمله مزاياي آن را ميتوان كنترل رواناب و در نتيجه جلوگيري از وقوع سيلاب، تأمين آب كشاورزي و مصارف شهري از طريق ذخيره آب و توليد انرژي عنوان كرد. اثرات سدها مي تواند بر اساس معيارهاي مختلفي بر طبق اثرات كوتاه مدت و دراز مدت، اثرات بر سطح منطقه و نواحي كه تحت تأثير تأسيسات سد طالب حیدریقرار دارد و اثرات اجتماعي طبقه بندي شود.

متاسفانه اجرای طرح های بزرگ عمرانی بعضا با سياست معقول متکی بر نياز واقعی و کارشناسی کامل و زيست محيطی برخوردارنيست ودرک اقتصادی وسودجويانه کوتاه مدت درسياست ها غلبه دارد. عدم توجه به جوانب اکولوژيکی اينگونه طرح ها اغلب به زيان های سنگين اجتماعی، تاريخی، فرهنگی وزيست محيطی منجر گشته است.   بر اساس گزارش شاخص عملکرد محيط زيست (EPI) که هر دو سال يک بار توسط دانشگاه ييل آمريکا منتشر مي شود، ايران در بين ۱۳۲ کشور جهان به ترتیب در سالهای 2006، 2008، 2010 و ۲۰۱۲، در مقام 53، 67، 78 و ۱۱۴ قرار گرفته است ! رده‌ی 114 به‌عنوان جایگاه ایران در زمینه حفاظت از محیط زیست نشان می‌دهد که کشور ما از 90 درصد کشورهای جهان در این زمینه عقب‌تر است و ما از بابت بی‌توجهی به محیط زیست، جزو تخریب‌یافته‌ترین کشورهای جهان به‌شمار می‌رویم. این در حالی است که ایران از محدود کشورهایی است که در قانون اساسی خود حفاظت از محیط زیست را تأکید کرده است.

سدسازي بزرگ ترين فعاليت بيابان زاي کشور است. انديشه «سد يعني توسعه» در ۶ دهه گذشته محيط زيست کشور را به وضع فاجعه آميزي درآورده که آثار آن بر گونه هاي گياهي و جانوري و بر انسان کاملا مشهود است.. ما زماني قهرمان سد‌سازي شديم كه دنيا در حال جمع كردن پرونده سد‌سازي است. آمريكا در طول ۱۳ سال ۴۳۰ سد را تخريب كرد. آلمان هم تمام سد‌هاي بزرگ را جمع كرد. اثرات منفی سدها بر محیط زیست فیزیکی، بیولوژیکی و اجتماعی آن‌قدر زیاد است که بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته از دهه‌ی 90 به این‌سو دیگر يا سد نمي‌سازند يا اگر مجبور شوند، در نهايت تاج آن را ۱۵ متر در نظر میگیرند.اگرچه ساخت يک سد يا سازه انحراف آب، در مواردي اجتناب ناپذير است، اما همانند يک عمل جراحي، بايد به عنوان آخرين گزينه ممکن به آن نگاه شود و پس از مطالعات همه جانبه و ارزيابي سود و زيان احتمالي، نسبت به احداث آن اقدام شود. لذا استفاده از تجربیات ارزشمند سایر ملل که به بهاي گزافی حاصل شده است ، می تواند براي دیگر کشورهاي در حال توسعه آموزنده و مفید واقع شده و از تکرار همان اشتباهات در دیگر نقاط جهان ، جلوگیري نماید. تنها در اين صورت است که مي توان به توسعه پايدار در بحث مديريت منابع آب اميدوار بود و از بحران هاي زيست محيطي در آينده پيش گيري کرد.

مردم شهرها و روستاهای اطراف سدها که در ابتدا از اجرای چنین طرحی در نزدیکی محل سکونتشان برخود میبالیدندد، امروز با آشکار شدن تدریجی مضرات آن نا خرسندی خود را ابرازمی کنند.بررسی‌ها نشان داده‌اند که فایده‌های نسبت داده‌شده به سدها بسیار اغراق‌آمیز و غیرواقعی بوده‌اند. شرکت‌های مشاور و پیمان‌کار سدساز به رویاپردازی‌های غیرواقعی دست می‌زنند. فرایند تصمیم‌گیری شفاف نیست و در برابر اشتباهات و پیامدهای ناسازگار سدها، پاسخ‌گویی وجود ندارد.

در ادامه خلاصه‌ای‌از اثرات منفی جانبی سدها شامل دو بخش اثرات بیولوژیکی و اکوسیستم رودخانه، و اثرات اجتماعی و بهداشتی به طورسد عمومی بیان میشود که لازم است در طرح مطالعاتی اولیه هر سدی کلیه این پیامدها در کنار پیامدهای مثبت سدها سنجیده شود و برای کاهش آثار منفی برنامه ریزی شود.

اثرات بیولوژیکی و اکوسیستم رودخانه

  • سدهای بزرگ تله مواد آلی و محل پوسیدن نباتات اراضی غرقاب شده‌اند که در نهایت به تولید گاز متان منجر می‌شود که از مهم‌ترین گازهای گلخانه‌ای است. طبق برآوردهای کارشناسان تغییر اقلیم، سدهای برقابی بیشتر از نیروگاه‌های حرارتی با ظرفیت‌های برابر، در گرمایش اقلیم سهیم‌اند.
  • با ايجاد اين مخازن ميزان تبخير و تعرق در دریاچه سد بالارفته و از دست رفتن حجم زیادی از آب در فصول گرم و در خيلي از مناطق باعث بالارفتن شوري در اراضي خواهد شد. سدها سالانه 10 میلیارد مترمکعب از آب شیرین محدود کشور را در مخزن‌ها تبخیر می‌کنند.
  • ايجاد مانع بزرگي در مسير مهاجرت ماهيان و سایر آبزیان ميکند که کاهش نزولي نسل بعضي از ماهي ها را دربرخواهد داشت و اين خود تغيير در سيستم طبيعي و اکولوژيکي منطقه را در پي دارد.
  • تجمع رسوبات و مواد غذایی در مخازن سدها، سبب محرومیت اراضی پایین دست سد از دسترسی به آنها می‌شود که باعث توليد انواع کودها و مواد شيميايي ميشود که براي تغذيه و امنيت غذايي بشريت مضر است. . به طور کلی انباشته شدن رسوبات یکی از مشکلات مهم سدهای ایران است. از جمله سدهایی که بیشتر ظرفیت آن را رسوبات فرا گرفته، می توان از سد سفیدرود نام برد که حداقل 60 تا 70 درصد از ظرفیت مفید آن از رسوبات اشباع شده است.
  • با تخریب مراتع و افت آب و به هم خوردن اکوسیستم رودخانه یی محل تغذیه و آبشخور دام ها از بین می رود و این امر موجب لطمه زدن به دامداری و افزایش واردات خوراک دام و از بین رفتن تدریجی دامداری سنتی می شود.
  • معمولاً هنگام بهره برداري از یک سد سرعت جریان آب رودخانه در آن قسمت دچار دگرگونی می شود.واین تغییرات تا کیلومترها در پایین دست و بالا دست سد تاثیر خود را می گذارد. به عنوان نمونه جلبكها از گياهان مهم آبهاي روان به شمار مي آيند .معمولا در بخشهايي كه سرعت جريان آب زياد است، اين جلبكها از نوع چسبنده هستند و بر عكس در پايين دست رودخانه كه سرعت جريان آب كاهش مي يابد، زمينه براي شكل گيري جلبكهاي فيتوپلانكتوني مساعدتر مي شود.در بالا دست سد، كه درياچه سد تشكيل مي شود سرعت جريان آب تا حد زيادي كم مي شود و اين خود باعث انباشته شدن لاي و سيلت در آن مي شود كه اين مساله مي تواند در حيات جلبك چسبنده تاثير سوء گذاشته و آنها را نابود كند و با نابود شدن يك حلقه از اكوسيستم، نابودي حلقه هاي ديگر را كه زنجيره اكوسيستم را تشكيل مي دادند، تسريع بخشد. برخي از ماهيها براي تخم ريزي بر خلاف جريان آب شنا كرده تا خود را به بالا دست رودخانه برسانند.بعد از ايجاد سد در يك رودخانه اين مسير حركت قطع مي شود و اين خود موجب نابودي گونه هاي ناياب ماهيها شده و حيات جانوري را در رودخانه نابود مي كند.
  • به علت خشک شدن کناره های رودخانه و از بین رفتن گیاهان آن، تغذیه حشراتی مانند زنبور عسل و همچنین حشراتی که در مبارزه بیولوژیکی بسیار ارزشمند هستند، دچار مشکل خواهد شد.
  • پرندگان اکوسیستم رودخانه یی که اکوسیستم آن از بین رفته و محل زندگی و زاد و ولد آنها در لابه لای بوته زارها و مراتع یا درختان است به شدت رو به کاهش میرود. همچنین این مشکل موجب به هم ریختن وضع تغذیه کل و بزها، قوچ و میش ها و مرال ها شده و به طور کلی حیوانات و جانوران دیگر و حیواناتی که جزء گونه های نایاب مورد حفاظت نیز هستند مورد تهدید خواهند بود.
  • آب در مسیر رودخانه موجب تغذیه منابع زیرزمینی می شود که در اثر افت آب در مسیر رودخانه بعد از محل ساخت سد و در بعضی اوقات خشک شدن رودخانه منابع زیرزمینی نیز دچار افت و بی آبی می شوند.
  • نابودی جنگلها در بستر سد ساخته شده. مثلا در سد های احداث شده در زاگرس صد ها هزار درخت بلوط و دیگر درختان دره ای به زیر آب رفته اند.
  • اثر خروج آب گل آلود حاوی مواد رسوبی به روی مناطق پایین دست و محیط زیست منطقه و وقوع سیلاب های زیاد ناشی از رها سازی آب سرریزها و تخلیه کننده ها مو جب تغییرات عمده فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی در پایین دست سدها می گردد.
  • اثر دریاچه سد بر اب و هوا ؛دریاچه های بزرگ با تشکیل مه و بالا بردن نم نسبی در محدوده دریاچه ، موجب تغییرات آب و هوایی در مقیاس خرد اقلیم می شوند.

اثرات اجتماعی و بهداشتی

  • از ميان رفتن نقاط مسكوني و روستاها در دره‌ها و تپه‌هاي مشرف به رودخانه. بطوریکه در سراسر دنيا 400 هزار كيلومتر مربع از بهترين اراضي، مهم‌ترين و متنوع‌ترين زيستگاه‌هاي رودخانه‌اي و سيلابدشتي در زير درياچه سدها مدفون شده است. اما اهالیروستاهای دیگر حاشیه سد نیز اگرچه منازل مسکونیشان به زیر آب نیم رود ، اما با به زیر آب رفتن  زمینهای کشاورزی،  قدرت تولید ومشاغل خود را از دست  خواهد دادند وبه مردمانی بدون زمین تبدیل  خواهندشده ، که چاره ای جز مهاجرت را در آینده خود نخواهند دید.
  • سدها حقابه میلیون‌ها کشاورز و باغدار را ضایع کرده‌اند. سدها حق عشایر بر مراتع موروثی و نیز مسیر کوچ‌شان را ضایع کرده‌اند. سدها حق سکونت و کشاورزی را از صدها هزار کشاورز کشور با راندن اجباری آنها از موطن‌شان در دریاچه سدها سلب کرده‌اند.
  • هرچند سدها میتوانند در مهار سیلابها مفید باشند اما فقط می‌توانند سیل‌های متوسط و کوچک را مهار کنند و در زمان رخداد سیلاب‌های بزرگتر ویا زلزله از پیش‌بینی‌ها غالباً به عاملی خطرناک‌تر از سیل بدل می‌شوند (مانند شکستن دشت در پارک ملي گلستان) و يا باعث غرق شدن جوانان و کودکاني مي شود که در آن منطقه زندگي مي کنند (مانند غرق شدن 8 نفر در سد کلاله سنجان اراک)
  • ایجاد زلزله های القایی؛ در نتیجه تاثیر بار آب بر روی کف در یاچه و بر هم خوردن تعادل فشار در طبقات مختلف زمین امکان وقوع زلزله های القایی وجود دارد دارد كه سدهاي مخزني و برق آبي بدليل حجم زيادي از آب ، تاثير زيادي بر زلزله هاي القايي مي گذارند. در واقع وزن آب درياچه بر ترک‌ها و شکافه‌هاي زمين در زير و کنار مخزن فشار زيادي وارد مي‌کند که اين فشار آب سبب لغزنده شدن گسل‌ها مي‌شود. بعضی از محققین زلزله سیچوان چین را با 70 هزاز کشته ناشی از احداث سد بزرگ سیچوان می دانند و امروزه رابطه ميان لرزش‌هاي زمين و مخزن سدها در بيش از 70 سد به ثبت رسيده است.
  • افزایش زمین خواری و بالا رفتن قیمت زمین در اطراف سدها و کاهش ارزش زمینها در مناطقی که در اثر سد سازی به مناطق بی ارزش تبدیل شده اند.
  • همچنین است بروز تنش و اختلاف بین کشورهای همسایه در عرصه برداشت آب‌های زیرزمینی آبخوان‌های مشترک.
  • از مشکلات دیگری که با احداث سدها ممکن است به وجود آید ایجاد جایگاههای رشد و تکثیر حشرات موذی و مسائل بهداشتی ناشی از آن و بروز بیماری های خطرناکی است که با ساختن سد و تولید رطوبت بالا، ممکن است ایجاد شود زیرا ماندگار شدن و ساکن بودن آب در دریاچه پشت سد، ممکن است موجب بیماری های خطرناک مانند مالاریا ،تب زرد ،هپاتيت ، امراض روده اي و بيماريهاي خوني گردد.
  • در طي فاز ساختمانى با ورود دستگاه ها و ماشين آلات ساخت سد، تراز سر و صدا در منطقه به شدت افزايش مي يابد. صداي توليد شده توسط ماشين آلات مربوطه و همچنين انفجارهايي كه در عمليات ساخت سد انجام مي گيرد، باعث برهم زدن آرامش حاكم بر منطقه شده و تأثيرات نامطلوبي بر حيات وحش محدوده انجام عمليات ساختماني طرح بر جاى مي گذارد. ترك آشيانه، مهاجرت به نواحي مجاور، احتمال سقط جنين در پستانداران و تخم گذاري پرندگان از جمله تأثيرات و پيامدهاي آلودگي صوتي ناشي از فعاليت هاي پروژه در فاز ساختماني است.

شاید مهمترین و ناخوشایندترین تاثیر سدها خصوصا برای ما ساکنین زاگرس افزایش ریزگردها و گردوخاک باشد. ریزگردهای غرب ایران اغلب دارای جلبک دیاتومه هستند که نشان دهنده منشاء تالابی ریزگردهایی است که بیشتر آن در اثر خشک شدن تالابهایی چون هورالعظیم از عراق به ایران وارد می شود. عراقی که در مجاورت ترکیه و ایران با رتبه های دو و سه در سدسازی قرار دارد. و این امر نشان میدهد که مرزهای سیاسی برای طبیعت معنا و مفهومی ندارند و گردوخاک ناشی از بستن آبهای مرزی توسط ایران و ترکیه به چشم مردم آن کشورها میرود! از یک سو افغانستان حقابه هیرمند را نمی دهد در نتیجه هامون خشک می شود و ریزگردهایش به جان مردم می افتد از سوی دیگر هم ما روی آب های مرزی سد می بندیم تا از مرز خارج نشود که باعث می شود تا ریزگردهای عراق به سمت کشور هجوم بیاورند!.

در برخي از كشورها با استفاده از سدهاي خارج از بستر يا استفاده از بندها و سدهاي كم ارتفاع تا حدي نياز به استفاده از سدهاي بلند با مخازن بزرگ كه طبيعتاً اثرات بيشتري بر طبيعت دارند، غلبه كرده و آثار منفي اين سازه هاي عظيم را كاهش داده اند. شبكه هاي آبياري زير سدها عموماً به اهداف طراحي دست نيافتند. به عنوان مثال در كشور خودمان ايران، شبكه هاي آبياري سد دز در خوزستان كه بيش از 38 سال از ساخت آن مي گذرد، هنوز ساخته نشده است . با عنايت به اينكه بخش بزرگي از شبكه هاي آبياري منسوب به سدهاي ساخته شده هنوز ساخته نشده است و برآورد شده كه با روند كنوني 70 سال زمان براي ساخت و اتمام آنها نياز است، آيا بهتر نيست ساخت هر سد جديدي را به اتمام كامل طرح هاي گذشته و رسيدن به درآمدهاي موعود آنها موكول كنيم؟ آیا نباید نخست اولویت را به اقدامات آبخیزداری و اصلاح مراتع، به ویژه در کوهستان‌ها و دامنه‌های پرشیب داد؟ (به گفته‌ی رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور: در صورتی که اعتبارات مورد نیاز تأمین شود، این سازمان قادر خواهد بود با اجرایی‌کردن برنامه‌های خود در حوزه‌ی آبخیزداری، آبخوانداری و اصلاح مراتع، بسیار بیش از ظرفیت کنونی بخش سدسازی در مهار و استحصال آب‌های سطحی مؤثر واقع شده و آب مورد نیاز بخش کشاورزی را تأمین سازد. این میزان، ده برابر همه میزان آبی است که وزارت نیرو از طریق سدها در اختیار بخش کشاورزی قرار می‌دهد) . چگونه است که وقتی همه می‌دانند راندمان آبیاری در بخش کشاورزی چیزی در حدود 30 درصد است، به جای کمک نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به این بخش، ثروت مملکت را در مسیر ذخیره‌سازی آبی به هدر می‌دهیم که نمی‌توانیم به درستی آن را به ماده‌ی خشک تبدیل کنیم؟ و چرا با وجود آن‌که قرار بود تا پایان برنامه‌ی نخست پنج‌ساله‌ی کشور، بیش از 3 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی به سامانه های آب‌یاری تحت فشار مجهز شود، این رقم تا امروز حتا به 700 هزار هکتار هم نرسیده است، یعنی حتا نیمی از اهداف یک برنامه پنج ساله را در طول 20 سال هم نتوانستیم محقق سازیم.

با ساخت سدها پیکره زیست ‌محیطی و جریان طبیعی رودخانه دجار تغییر خواهد شد. در كنار اين سازه هاي مهندسي عظيم بايد اين موضوع را خاطر نشان نمود که شرايط اقليمي و زيست محيطي، رفتاري مشابه يک موجود زنده دارد و چنانچه کوچک  ترين عامل بيروني تعادل پيراموني و مکانيسم رفتاري آن را به هم بزند، تداوم حياتش به مخاطره مي افتد؛ «سدسازي» هم در حکم آن عامل بيروني است که مي تواند اين تعادل و مکانيسم را با اشکال مواجه کند بنابراين در مرحله طراحي بايد جزئيات محيط زيست مورد توجه قرار گرفته و پيش از وقوع خسارت هاي جبران ناپذير، پيشگيري هاي لازم انجام گيرد.

و اما در مورد سد داریان

با آبگيري سد داريان تنها اثر طبيعي ملي کانی بل با دبی خدود 4000 لیتر بر ثانیه كه نزد اهالي منطقه از احترام خاصي برخوردار است زير درياچه‌ سد غرق نمي‌شود، بلکه چشمه های گوارا و معدنی دیگری مانند “هانه‌و ویشله‌و هالا، دروژه‌ن، ناراز، هانه‌و سه‌رته‌نوری، هانه‌و سه‌روحه‌وزی، هانه‌و ته‌وه‌نه‌کوری، هانه‌و گه‌له‌ی، هانه‌و بیره‌گای و ….” با دبی تقریبی معادل 1000 لیتر برثانیه این منابع عظیم همگی زیر آب سد دفن خواهند شد. نیز حدود هزار هكتار جنگل و مرتع درجه‌ يك، بخشي از روستاي تاريخي هجيج (ثبت شده به‌عنوان روستاي نمونه‌ گردشگري) را که به خودکفایی در تامین حداقل معاش و اسباب خود و در یک روستای ثبت شده تاریخی و ملی با حداقل محاسبه زمین و خانه و کاشانه مشهور بودند، آوراه شهرها نموده. انصافا چه جفایی از این جفاتر وچه اصراف وتبذیری از این بدتر ونابخشودنی تر که اینگونه این ثروتهای عظیم ملی را با ندانم کاری نابود کنیم .

طالب حیدری

کارشناسی ارشد مهندسی عمران

و عضو انجمن دوستداران طبیعت باینگان

17 پاسخ برای “سنگینی سدها، برشانه هاي مردم و طبيعت/ طالب حیدری

  • الهام در تاریخ بهمن 17, 1394 گفت:

    سلام مطلب جالبي بود ……..

  • مهدی در تاریخ دی 24, 1394 گفت:

    سلام اقای حیدری لطفا ایمیلتون هم بنویسید.ممنون

  • هم وطنی در تاریخ خرداد 28, 1394 گفت:

    مطالب جالبی بود

  • اهالی بخش باینگان در تاریخ خرداد 20, 1394 گفت:

    ممنون

  • خانم میم {همشهری} در تاریخ خرداد 20, 1394 گفت:

    باسپاس وقدردانی از شما کاک طالب عزیز متن شما بسیار ارزشمند است انتظار داریم بازهم از این مطالب رادر سایت بگذار باتشکر مجدد

  • دکتر سید مختار هاشمی در تاریخ خرداد 16, 1394 گفت:

    با سلام و تحیت- نظرات جناب حیدری در مورد سد داریان و نابودی چشمه بل کاملا صحیح است. نابودی چشمه بل نابودی بخشی از تمدن هورامان است….. اینجانب فقط در عجبم که جناب دکتر برهان ولدبیگی (که گویا پزشک کشیک سد داریان است….) به ما توصیه می کنند که چشمه بل و سد داریان را ول کنیم….. آیا به ارزش تاریخی منطقه و زیر آب رفتن بخشی از شاهو باید به آسانی گذشت؟؟؟ با احترام شدید به مقام والای ایشان در بحث بهداشت محیط زیست و حرکت سبز و پاکسازی در هورامان و پاوه اینجانب موافق این نیستم که باید کانی بل را تنها گذاشت…. در ضمن ایشان که فعالیت نمی کنند چرا مانع حرکت نجاتبخشی بل می شود؟؟؟؟؟ بسیار گله مند هستم که کمپین نجات چشمه بل را نه فقط همراهی نکرده بلکه با مجریان سد همزبانی می نماید…..سید مختار هاشمی- سرپرست گروه کاری ویژه نجاتبخشی چشمه بل

    • مجیب حیدری در تاریخ خرداد 18, 1394 گفت:

      سیر معماری متفکران کل گرا(منطق ارسطویی)سازواره ای بوده که هر جزء از این جهان و هر موجودی از موجودات در این رویکرد جزءی از هستی به شمار می آمدند ورفتار آن در هستی تنش داشته است.
      که برازش رفتاره این صد وتخریب کانی بل را میگذاریم به کسانی چون مهندس طالب و صاحبان نظر ..
      اما من باب نظر شخصی ….بنده عرض مینمایم اگر چه تن نحیف بنده یارای مقابله با ماشین آلات سنگین صد سازی را ندارد ،اما در 20 سال آینده که خشکسالی ایران را فرا گرفت و ارزش آب از طلای اکنون افزون گشت و آن زمان نسل بعدی و فرزندانم از من پرسیدند که موقع بنای صد تو کجا بودی وچرا جلو آن خراب کاری رانگرفتی ؟، آن موقع بنده شرمسار نخواهم شد ومستندات مخالفت خود جهت احداث این صد را عیان خواهم نمود.واین خود کافی است برای اصرار بر مخالفت امروز هر چند که کاری از پیش نرود…
      شهروند اورامانات!

  • طالب حیدری در تاریخ خرداد 15, 1394 گفت:

    باسپاس از همه دوستانی که دغدغه های خود را اظهار نمودند. به عنوان یک دانش آموخته مهندسی عمران هرگز نمیتوانم مزایا و فواید احداث سدها را در توسعه نادیده بگیرم کما اینکه اشاره مختصری در متن هم به آنها شد. اما اساسا هدف این نوشتار بیان جنبه های ناگوار احداث سدها به طور کلی بود ونه صرفا درمورد سد داریان ( و تنها چند سطر در پایان به آن اختصاص داده شد) . تاکنون بيش از ۵۹۰ سد بزرگ و کوچک در کشور ساخته شده و ۱۳۷ سد ديگر نيز در دست ساخت و ۵۴۶ سد نيز در دست مطالعه است! و حتما تعداد قابل توجهی از این سازه ها در استان ما ویا منطقه زاگرس است. به امید اینکه این اثرات ناگوار در پروژه های دردست مطالعه درنظر گرفته شوند و با اتخاذ تمهیداتی این اثرات ناگوار برای سدهای آینده به حداقل رسانده شود. مجددا سپاس و عرض ادب به همه عزیزان

  • دکتد برهان ولدبیگی در تاریخ خرداد 14, 1394 گفت:

    نظرات شخصی اینجانب در خصوص احداث “سد داریان”

    دوستان سلام ، ما در رابطه با احداث سد داریان نه در مرحله تصمیم‌گیری ، نه در مرحله مطالعاتی و نه در فاز اجرایی هیچگونه اطلاعاتی پیرامون پیامدهای منفی و مثبت سد و نیروگاه نداشته ایم. بنابراین از نظر اخلاقی در این رابطه نه نکوهشی و نه ستایشی متوجه ما (منظور فعالان زیست محیطی اورامان) نیست.اگر اینجانب از همان آغاز در جریان احداث سد بودم ، بدون شک و با توجه به وجود گزینه های بهتر برای توسعه پایدار منطقه ( مثلا توسعه زیر ساخت های معطوف به اکوتوریسم )، با احداث چنین سدی ( علی رغم فواید آن ) مخالفت می نمودم ( گرچه مخالفت من و امثال من در انزمان ممکن بود اساسا هیچ تاثیری در تصمیم تصمیم گیران نمی گذاشت ) . اکنون که تقریبا در مراحل پایانی احداث این سد و نیروگاه قرار داریم و تقریبا به جوانب منفی و مثبت زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن واقف شده ام و عملا در برابر کار انجام شده قرار گرفته ام ، بر این باورم که توقف ادامه ساخت سد و نیروگاه ( به هر دلیلی و از جمله نجات چشمه بل و …..) به مصلحت مردم منطقه نیست و این توقف نه دیگر قادر به بازسازی “باغات مرکبات زلته”، نه ” باغات زیتون هیروی”، نه باغات و نمای طبیعی دره داریان و شرکان” ، نه “باغات دری به ر” ،نه حتی” مظهر چشمه بل” نه “سایر تغییرات در توپوگرافی منطقه” نخواهد بود .بنابراین احداث سد را همانند یک واقعیت پذیرفته و منبعد تلاش خواهم کرد تا از برقراری چنین امکانی در منطقه در راستای رفاه شهروندان و نیز به حداقل رسانی سایر پیامد های منفی آن استفاده شود.هرچند که بنده اساسا به اجرای پروژه نجات بخشی بل”، امیدواری چندانی نداشته و “دفن بل” را بهتر از اجرای آن می دانم( زیرا بل با پیکری دست نخورده دفن می شد) اما اکنون که زخم های فروانی بر پیکر آن و محیط اطرافش وارد شده است و عملا هزینه های فراوانی صرف “نجات بل” شده است ، آرزومندم که این پروژه قرین موفقیت باشد ( حتی و هرچند با آلودگی مختصر).بنظر می رسد که جدل های جاری (و بنظر من بی نتیجه )در خصوص چشمه بل و سد داریان باعث شده است تا نیرو و انرژی فعالان زیست محیطی منطقه عملا به بیراهه برود و فاقد تاثیر گذاری لازم بشود .شخصا توصیه می نمایم تا جهاشمی دوستان، وقت و انرژی خود را دیگر صرف این موضوع نفرمایند( البته توصیه ای دوستانه است و در قبول یا رد آن مختار اند) .حقیقتا بنده دیگر حاضر به جدل و پلمیک در این باره نیستم و به عنوان “یک فعال زیست محیطی “دوست ندارم سایر دوستان به آن بپردازند ، اما هرکس مایل به بحث در این خصوص است ، حق دارد تا در جاهای دیگر ( و از جمله گروه های اینترنتی)به آن ادامه دهد. با سپاس فراوان و آرزوی سلامتی و موفقیت برای همه دوستان – دکتر برهان ولدبیگی

  • ماكوان در تاریخ خرداد 14, 1394 گفت:

    ممنون آقاي حيدري
    از متن زيبا و ارزشمندتان
    اما با توجه به اينكه شما فردي آكادميك هستيد
    انتطار داريم در متنهايتان رفرنس دقيق بدهيد
    و اين نشان مي دهد شما ژورناليست نيستيد، بلكه يك فرد آكادميك هستيد
    متن شما پر از ادعا است، اما بدون رفرنس! و اين از ارزش متن مي كاهد. شايد خوانندگان عامي اين امر برايشان معنادار نباشد، اما براي دانش اموختگان اين مسئله مهم است.
    اميدوارم در آينده اين امر را بيشتر رعايت كنيد.

    • طالب حیدری در تاریخ خرداد 15, 1394 گفت:

      بله ماکوان عزیز، حق باشماست. ولی مخاطبان این نوشته عامه مردم هستند در یک سایت خبری و رفرنس دادن در چنین متنهایی چندان رایج نیست. ولی به عنوان مراجع این نوشتار و برای شما اگر علاقه‌مند به مطالعه بیشتر در این خصوص هستید موارد زیر را ذکر میکنم:
      -دستورالعمل ارزیابی اثرات طرحهای سدسازی برمحیط زیست. وزارت نیرو، نشریه شماره 250-الف خرداد 84
      – ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست دكتر روح اله دهقاني
      دانشگاه علوم پزشكي كاشان
      -مجتبي نادري، محمد رضا نادري ،” بررسي اثرات زيست محيطي سدها”، يازدهمين كنفرانس دانشجويان عمران ]
      ر ساسركشور
      – بررسي اثرات زيست محيطي احداث سد دكتر محمدرضا پيرستاني
      -ثابت رفتاري، ع. و مصطفي پور، س. 1386 . “بررسي چالشها و مشكلات ارزيابي اثرات زيست محيطي سدها”.
      -هدي شهيديان، خسرو حسيني ، محمد علي افراز،”ارزيابي زيست محيطي سدها”،دانشگاه سمنان
      -مرتضي سيدي اقدم،”سدها واثرات تخريبي آن برروي محيط زيست و انسان”
      -كديور، م. س. 1386 “سدها و توسعه”. چاپ اول،
      -كريمي جشني، ا. و چمانچي، م. 1386 “مقايسه اثرات مخرب زيست محيطي سدها با كاربرد ماتريس وتن ورائو”.
      -نصیری، ح. 1384. توسعه و توسعه پایدار (چشم‌انداز جهان سوم)، انتشارات سازمان حفاظت محیط‌زیست.
      -ماي ك ، كوتانت ،” نيروگاه آبي و اثرات زيست محيطي آن “، بخ ش علو م زيس ت محيطي آزمايشگاهها ي ملي آمريكا ]
      (ORNL
      -رحمتی، ع. 1388. بررسی اثرات اقتصادی اجتماعی سکونتگاههای مشمول جابه‌جایی ناشی از اجرای سدها «مطالعه موردی سد گتوند علیا رودخانه کارون» رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
      -ظفرنژاد، ف. 1386 . “پيامدهاي زيست محيطي سدهاي بزرگ”. چاپ اول، برگردان از كتاب مك كالي،پاتريك.
      -Canadian Dam Association. 2000. CDA’s frequently asked questions. Canadian Dam
      Association Web Site. http://www.cda.ca /cda/main/newlets /fall00/faq.html
      -Sait Tahmicioglu, M., Anul, N., Ekmekci, F. and Durmus, N. 2007. “Positive and
      negative impact of dams on the environment”. International Congress on River Basin
      Management, Turkey, Chapter 2, 759-769

  • شهروند در تاریخ خرداد 13, 1394 گفت:

    معایبی که بیان نمودی کاملا درست است اما در همه جای دنیا با اتخاذ تدابیر صحیح این اثرات منفی را به حد اقل میرسانند امید است مسولین محلی ما نیز با درایت و کیاست این مقوله را مجریان طرح بخواهند

  • عمار قادری در تاریخ خرداد 13, 1394 گفت:

    ستاده – داده =؟ اگر مثبت بود یعنی منفعت اگر منفی بود یعنی ضرر و حماقت ممنون جناب حیدری به خاطر مطالبتان به راستی هر چند بعضی خوشحالند از ساخت سد اما ضررهای که بر اثر ساخت سد بر منطقه و اکوسیستم منطقه وارد شده قابل جبران نیست. آنهای که ساخت سد در مقطع به نفعشان است چشمشان را به روی واقعیتا بستند و دوست ندارند وقایع رو ببینند. غافل از اینکه یک زمانی دودش به چشم آنها میرود و آن وقت دیگر افسوسی می ماند و بس…….

    • == در تاریخ خرداد 14, 1394 گفت:

      عمار جان تردید نداریم در این جریان هیچگاه ودر هیچ شرایطی تفاضل داده وستاده ی ما مثبت نخواهد شد !!!!؛
      برای ما … این… یک حادثه ی غیر مترقبه ی سنگین ومخرب تلقی می شود که بحران ها ی چندین شاخه ای و پیابی آ ن را سالها باید تحمل ومدیریت نمود !!!!؛این بحرانها اگر آگاهانه وتخصصی مدیریت نشوند کم ترین پیامد آن ورشکستگی وبه هم خوردن نظم اقتصادی منطقه… خواهد بود !!!!!!؛
      لذا : ضمن آنکه از یک طرف: استمرار در بیان استدلال ، تاکیدات ، هشدارها وپیگیریهای عالمانه …گروه تخصصی نجات بخشی… را تا کوچکترین روزنه ی امیدی (در جهت مصالح ملی ومنطقه ای ) باقی مانده باشد؛ ضروری و کماکان شایسته ی پشتیبانی همه جانبه (همراه با تقدیم مراتب سپاس وقدر شناسی خود) می دانیم!!!؛
      از طرفی دیگر نیز اعلام می کنیم که: واجب است ؛بدون هرگونه فرصت سوزی خود را برای مدیرت بهینه وآگاهانه ی بحرانها و تبدیل تهدیدها به فرصت ها( به بهترین وحه )آماده کنیم وتلاش نمائیم تا ازین ببعد با برنامه ریزی صحیح وبه موقع ، تامین ،اجراو نظارت وارزیابی وبازخورد بایسته، کاری کنیم که : (انشاالله )تفاضل داده وستاده در هرمورد مثبت شود !!!!!
      خلاصه ی کلام : به به وچه چه گفتن و پشتیبانی و موافقت ها ومخالفت های تکراری: بهبودی در اوضاع ایجاد نمی کند و بر عکس!!!!!!!!

  • کریمی در تاریخ خرداد 13, 1394 گفت:

    مطلب خوبی بود
    البته فقط معایب سد بیان شدند
    واقعیت این است که سد در کنار این همه چالشها و معایب، می تواند فوایدی را هم از لجاظ توسعه ای، هم در خصوص مقوله فرهنگی (گردشگری و …) و دیگر مینه ها داشته باشد که خیلی به آنها پرداخته نشد.

  • امير دارستان در تاریخ خرداد 13, 1394 گفت:

    ” من از سطح سيماني قرن مي ترسم . بيا تا نترسم از شهرهايي كه خاك سياشان چراگاه جرثقيل است ” ( سهراب سپهري )
    با تشكر از جناب آقاي مهندس حيدري به خاطر اين نوشته زيبا وعلمي. متاسفانه توسعه به شكل غربي ( آن هم از نوع قرن نوزدهمي ) مي رود تا همه ميراث طبيعي و انساني اين مملكت را نابود سازد. چه بسيارند مسولين و مهندسيني كه اين نوع توسعه را مقدس مي شمارند و روابط و مدلهاي رياضي ( باهمه ضرايب اطمينان و عدم قطعيتشان ) را نشانه هاي الهي مي پندارند. شايد بد نباشد كه نيم نگاهي به دانش بومي و گذشته پر افتخار فلات ايران داشته باشيم:
    – گوسفند و بز براي نخستين بار در ايران اهلي شده است .
    – قناتي را كه ايرانيان ابداع كرده اند در زمره مهمترين شاهكارهاي مهندسي طول تاريخ بشريت است .
    – زادگاه اصلي رياضيات ( بزرگترين دستاورد بشريت ) سرزمين بابل بوده است
    – ايرانيان از اولين اقوامي بودند كه به دانش و فن سد سازي دست يافتند اما خيلي زود متوجه تبعات زيانبار آن از جمله افزايش سطح تبخير شدند و آنرا كنار گذاشتند ( اما نه براي هميشه ! )
    – ….
    متاسفانه با ضعف آموزش روبرو هستيم و تداوم چنين مقالات روشنگرانه اي شايد باعث شود كه خود را دريابيم و فرزندان ناخلفي براي شيخ اجل ، حضرت سعدي شيرازي نباشيم كه مي فرمايد:
    مر خداوند عقل و دانش را / عيب ما گو مكن كه نادانيم !
    تنگ چشمان نظر به ميوه كنند / ما تماشا كنان بستانيم
    با تشكر

  • آشنا حسن زاده در تاریخ خرداد 12, 1394 گفت:

    سپاس و درود به شما که دغدغه هایتان را دلسوزانه و در بیانی علمی و مفصل ارائه نمودید .
    امیدواریم مسئولین امر اندکی در اندیشه حفظ اکوسیستم بوده و به دور از تصمیمات سیاسی و احساسی تصمیمی عقلانی و آینده نگرانه را در مورد آبگیری سد داریان اجرا نمایند زیرادر صورت اتخاذ رویه ای اشتباه آنهم در این دوران و عصر اطلاعات و آگاهی …آیندگان ما را به خاطر سهل انگاری و اتخاذ روشهای آزمایش و خطایی نخواهند بخشید.