پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : آوازی بودن مطلق موسیقی هورامان، رنگ صوتی خاص، احاطه فاصله سوم کوچک در آوازها و اتکا ملودی به دو صدای بنیادی در تعداد دیگری از آوازها، از ویژگی های اصلی موسیقی هورامان است و طبیعت افسونگر هورامان با وضوح فراوان الهام بخش احساسات شاعران این سرزمین بوده و شعرای هورامی سرا کوشیده اند نهفتگی درون خود را به یاری این طبیعت زیبا و کم نظیر به تصویر بکشند.

به گزارش خبرگزاری کردپرس حدود دو هفته پیش و در دهه اول ماه اردیبهشت ماه جاری همایش ملی «هورامان، انسان، طبیعت و زندگی» که با هدف معرفی منطقه اورامانات به جهانیان، حفظ و ترویج پتانسلها و ارزش ها و ظرفیت ها و همچنین پیشنهاد برای ثبت جهانی هورامان با حضور نماینده ولی فقیه در استان کردستان، استاندار، جمعی از دیگر مسؤلان و مدیران استانی و شهرستانی و تعداد زیادی از مفاخر، هنرمندان، اهالی فرهنگ و ادب و اساتید دانشگاهی مناطق کردنشین کشور و به ویژه هورامان و کردستان در سالن آمفی تئاتر دانشگاه کردستان با ارائه برنامه ها و پانل های مختلف و تخصصی برگزار شد.

این همایش با هدف باز شناخت منظر فرهنگی هورامان برگزار شد و در حاشیه آن، نمایشگاه صنایع دستی و سوغات و نمایشگاه عکس هورامان نیز برپا شده بود.

شیوه ای بهره برداری از آب و منابع طبیعی، معماری، بافت و الگوی سکونت، کشاورزی و باغداری، رسوم و آیین ها، انسان، راه و کوهستان، نغمه ها و نواها، بازنمود طبیعت در هنر و ادبیات، قابلیت ها و ظرفیت های گردشگری، صنایع دستی، پوشاک و معیشت پایدار، زیست بوم و تنوع زیستی، زن تداوم زندگی اجتماعی و … محورهای اصلی این همایش بودند که در چند پنل توسط اساتید ارائه شدند.

بعد از ارائه مقالات و پنل ها سعی شده چکیده آنها در فواصلی زمانی جهت اطلاع رسانی و استفاده مخاطبان و علاقمندان و خدمتی از سوی این خبرگزاری جهت توسعه و ترویج ارزشهای هورامان و حمایتی در راستای ثبت جهانی هورامان منتشر شود که بخش چهارم آن بدین شرح می باشد:

موسیقی هورامان

این مقاله که چکیده آن در ذیل آمده حاصل تلاش بهمن حاجی امینی، کارشناس ارشد پژوهش هنر با گرایش موسیقی می باشد.

شواهد مکتوبی مبنی بر ارتباط هورامان و تمدن های پارتیان و ساسانیان وجود دارد. «ابن خردادبه» در رساله «اللهو و الملاهی» در ذکر هشت عنوان موسیقی (خسروانی) متداول در عصر ساسانیان، از دو گونه موسیقی «مهرجانی» (معرب مهرگانی) و «اسبراس» (اسپراس یا اسپریس) نام می برد. از اسبراس صورت های «اسپریز» و «اسپرز» هم دیده شده است. اهمیت آنها از این روی است که آنها نام مکان هایی در بلاد البهلوییون هستند. روستایی در بخش هورامان به همین نام است. در رساله بنایی (نهم و دهم هجری) عنوان «مهرجان» و عنوان «نهاوند» در بیان هشتاد و یک دایره. جز اسامی شعبات آوازها ذکر گردیده است. مهرجان کدک، اَسپریز و نهاوند از نظر جغرافیایی نزدیک به هم هستند و به تعبیر جغرافی نویسان و مورخین سده های بعد در ایالت جبال واقع اند. منتسب بودن عناوین موسیقی به اقوام و مکان، امروز نیز رایج است مانند: اصفهان، بیات کرد. اثر مکتوب قابل توجه دیگری نیز که در آن به موسیقی هورامان و ارتباطش با فرهنگ پارتیان اشاره شده است کتاب «المعجم فی معاییر اشعار العجم» است که چندین بار در آن به «لحن آورامن» (آورامنان) اشاره شده است. اگرچه شواهد و مدارک مذکور، ارتباط موسیقی هورامان را با فرهنگ های باستانی ایران به خصوص فرهنگ پارتیان قوت می بخشد، لیکن یقیناً نمی توان تنها براساس شواهد تاریخی، قدمت و ویژگی های آن را تبیین کرد، بلکه مطالعه موسیقی موجود و رایج بهتر می تواند به شناخت ما از آن یاری رساند. آوازی بودن مطلق موسیقی هورامان، رنگ صوتی خاص، احاطه فاصله سوم کوچک در تعدادی از آوازها و اتکا ملودی به دو صدای بنیادی در تعداد دیگری از آوازها، از ویژگی های اصلی موسیقی هورامان است که در این پژوهش به آنها پرداخته شده و دلیلی بر این ادعا هستند که این خصوصیات می توانند نشانه های موسیقایی قدمت و دیرینه سالی موسیقی هورامان باشند.

گذشته ادبی و بازنمود طبیعت در ادبیات هورامان

این مقاله که چکیده آن در ذیل آمده حاصل تلاش منصور رحمانی، کارشناس ارشد ادبیات فارسی و از دبیران آموزش و پرورش سنندج می باشد.

از نظر تاریخی ادب گوران- که بیشترین عناصر زنده ی زبانی آن در گونه ی هورامی به جا مانده است. کهن ترین بخش ادبیات مکتوب کُردی محسوب می شود. «گوران- هورامی» نه تنها زبان متون دینی آیین یارسان است بلکه به مدت بیش از هزار سال گونه ی رسمی ادبیات در بخش بزرگی از جغرافیای زبانی کردستان بوده است، از موکریان تا ایلام (در محور شمالی- جنوبی) و از کرکوک تا همدان (در محور غربی- شرقی).

در دربار امرای اردلان نیز این سبک ادبی در کنار زبان فارسی رسمیت داشته است. ژانر حماسی ادبیات کُردی (شاهنامه کُردی) تماماً به گوران نگاشته شده است. هم چنین ادب هورامی قریب به دویست سال، گزارشگر عواطف عرفانی خانقاه ها و حوزه های علوم دینی مشایخ نقشبندیه بوده است.

طبیعت افسونگر هورامان با وضوح فراوان الهام بخش احساسات شاعران این سرزمین بوده و شعرای هورامی سرا کوشیده اند نهفتگی درون خود را به یاری این طبیعت زیبا و کم نظیر به تصویر بکشند. در این مقاله کوشش شده است واژه ی هورامان از نظر ریشه شناسی، تاریخچه ی ادب هورامی و بازنمود طبیعت در اشعار صیدی مورد بررسی قرار گیرد.