پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه :با سلام واحترام خدمت همه دوستان وعلاقمندان به جغرافی ،یادداشت پیش رو مطلبی است مختصر پیرامون اتمسفر و چگونگی آن درفصلهای مختلف هورامان، امید است مورد توجه قرار گیرد

در زبانهای کردی ،معمولا درفصل  زمستان ، شبهای صاف بدون ابر را ( سایقه ) گویند  اگر این سایقه وصافی هوا با سرمای شدید  یا (زقم)  همراه می باشد ، می گویند آسمان  مو  مه که رو ، سه ره  مه تاشو  

در اقلیم شناسی معمولا سرماهای شدید وغیر قابل تحمل همراه با پر فشار و  جبهه سرد وزبانه های سرد سیبری به یک منطقه وارد می شوند ،  در این یادداشت ، نگارنده  بیشتر روی کارکرد وتاثیر گذاریهای  محلی  تاکید  داشته  وفرض را بر این گذاشته ایم که  عوامل  منطقه ای وبین المللی در این سرما  زایی  دخالت چندانی نداشته وموضوع بحث ما هم نمی باشند

در سالهای   گذشته   مخصوصا قبل از دهه شصت  چه در  ایام  پاییز  وزمستان و گاها  بهار ، زمانی که بارشها یی از نوع  برف با ارتفاع  بیشتر از پنجاه سانتی متر ویا بیشتر  بر زمین می نشست اصطلاح (  درو  نه جمانی )  یعنی انسان در خانه خود  خانه نشین می گشت وجایی برای گشت وگذار وبه قولی پیاسه کردن  نداشت  ،هر چند که مناطق کوهستانی به دلیل افق بسته وکوههای در هم تنیده  گاها مشکل آفرین بوده اند  ولی در  سالیان  گذشته  ،همگرایی ووحدت بسیار زیادی در میان هم محله ایها  وگاها بین محله ای  وجود داشت وتا  پاسی از شب  کار جوانها ونوجوانها پریدن از پشت بامهای چند متری  وگلوله بازی بود ، امروزه ان کارکردها کلا عوض وجای آنرا گاها قهوه خانه.اتومبیل سواری همراه با بلندکردن صدای اتومبیل و  درصد نسبتا کمی به ورزشهای  سالم اختصاص  می پردازند

در چند روز اخیر  هوای   نسبتا سردی در شهر پاوه استقرار   وجا خوش نموده است  هر چند که این حداقلهای امسال تا هفت درجه منفی  هم پایین تر  نرفته است  واگر منفی شصت درجه  روسیه  را می داشتیم چکار می کردیم ، .مهم ترین عامل  این پدیده یعنی (وشکه  زقم) آسمان  هورامان وپاوه  می باشد  که  در این ایام فاقد ابر بوده وهر گونه گرمایی که در مدت  روز  ،زمین   آنرا بخود  جذب می کند به دلیل فقدان عوامل   جذب کننده   در اتمسفر (شامل رطوبت ودیگر عوامل گلخانهای ) ، گرما ی برگشت داده شده  زمین به بالا دست یعنی اتمسفر هر چه سریعتر از دسترس  خارج می شود ،  به عبارت دیگر وزبانی ساده تر   ابر ها ویا لکه های ابر البته از نوع پرپشت ان نظیر کومولوس واسترا توس  بهترین سرمایه   برای نگه داری گرما بر روی سطح زمین در اتمسفر هستند  وهر گونه گرمای برگشت داده شده از طرف زمین را دوباره جذب وبیشتر آنرا دوباره به سطح زمین باز  می تابانند  ،این مبحث در اقلیم شناسی تحت عنوان تشعشع   مورد بررسی قرار می گیرد

دلیل علمی دیگری در رابطه با سرد شدن سریع سطح زمین  به این سبب است که هوای بالا دست کوهستانها به  سبب عمل اینورزن ویا وارونگی دما   از بالا دست ها به پایین جابجا می گردد  .اگر در این فصلها از پاوه به کرمانشاه رفته باشید .در محدوده منصور آقایی وقشلاق مه غلیظ وبسیار سردی گاها در صبحها  دیده می شود  این پدیده  همان اینورژن ووارونگی دما می باشد 

اگر  تابستان گرم را به خاطر داشته باشید هر روزی که در آسمان هوا ابری باشد گرمای هوا طاقت فرسا گشته وگاها به دلیل تزریق بیش از حد رطوبت وگرما  حالت شرجی ایجاد می گردد . و مردم باتجربه  این دیار  می گویند تقصیر این ا برهاست که هوا اینجوری شده است   یعنی در فواصل روز  هر چه گرمای برگشتی به بالا دستها که همان اتمسفر باشد  ادامه می یابد ابر های موجود در آسمان دوباره همان گرما را همانند پتو به سطح زمین باز می تابانند ،حتی همان ابرها در ایامی از مرداد ماه  اجازه نفوذ به شمال(باد خنک شمالی ویا همان باد محلی این منطقه )  را هم نمی دهد  وبه خاطر آورید زمانی را که در هورامان  ، برق وکولر آبی وگازی  نبوده است مردم ناچارا درفصل گرم  تابستان به درون باغات  وییلاقها ی خنک  کوچ  نمو ده اند.