پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : هرساله در ایام تعطیلات نوروزی به منظور «اطلاع رسانی» به مسافران و گردشگران ناحیه اورامان و بویژه شهرستان پاوه ، برخی ادارات دولتی  و نهادهای عمومی مانند شهرداری ها  اقدام به تهیه بروشورهای می نمایند و معمولا  در مبادی ورودی شهرها  اقدام به توزیع این بروشورها می نمایند. صرف نظر از مضمون و محتوای این بروشورها ( که در واقع غالبا حاوی اطلاعات ناصحیحی نیز می باشند ) چند سوال پیرامون این اقدام قابل طرح می باشند . آیا این روش اطلاع رسانی یا در واقع شناساندن منطقه مخصوصا از منظر توریسم چقدر موثر واقع می شود ؟ آیا تا کنون تحقیقی به عمل آمده است که نشان دهد چنین اقدامی به چه میزان در جلب و جذب گردشگران و در حقیقت شناساندن منطقه موثر واقع شده است؟ آیا این اقدام  رویه ای تکراری و تقلیدی نیست که هرساله  به اصطلاح جهت خالی نبودن عریضه و باری به هر جهت  انجام می شود؟  آیا امکان شناساندن  جاذبه های گردشگری به روش یا روش های  دیگری وجود ندارد ؟ آیا شناساندن این جاذبه های فقط و فقط باید محدود به همان ایام تعطیلات نوروزی باشد و در طی مابقی  ایام سال ناممکن است ؟ متاسفانه مشاهدات عینی نشان می دهند که این بروشورها نه فقط تاثیری در اطلاع رسانی ندارند ، بلکه  اغلب در چند ساعت یا حداکثر در انتهای همان روز بعد از توزیع نیز  مچاله شده و بصورت زباله در  سطح معابر و خیابان ها پرت می شوند .

کسی که به عنوان مسافر یا گردشگر تا آستانه ورود به شهرهای اورامان آمده است ( اگر فرض را بر غیر بومی بودن او بگذاریم )  بدان معنی است که از قبل اطلاعاتی از سایر کانال ها بدست آورده و در اغلب موارد  نیاز چندانی به این نوع اطلاع رسانی یا تبلیغات نداشته و طبعا می داند که چرا به این منطقه آمده و هدف اش از آمدن چه بوده است . اگر این فرد هم  اصالتا بومی منطقه بوده و برای دید و بازدید عید به اینجا برگشته است نیز نیازی به چنین بروشوری ندارد . اگر کسانی هم در قالب تورهای مسافرتی آمده باشند ، معمولا تورلیدرها آنقدر اطلاعات دارند که به او بدهند تا بی نیاز از اینگونه اطلاعات باشد . بنابراین در هرحالت ، تهیه و توزیع این بروشورها نوعی هزینه از بیت المال است که راه به جایی نبرده و ما را به هیچ هدفی نزدیک نخواهد کرد و به عبارت دیگر نوعی اسراف و تبذیر و عملا کار بدون فایده است . پس اگر چنین اقدامی هم تاثیر گذار باشد باید آنرا در نقاط مبدا توریست ها و نه  در نقطه مقصد آنها انجام داد.

اما در مورد محتوا ، مضمون و شکل و طراحی این بروشورها نیز باید قدری سخن گفت . حقیقت آن است که  طراحی این بروشورها اغلب بدون نظر افراد کارشناس و دیزاینر های حرفه ای  این حوزه انجام گرفته و چنگی به دل هیچ کس نمی زند. مطالب و محتوای آنها نیز تکراری و حاوی اطلاعات کهنه و بعضا  ناصحیح  بوده و ممکن است افراد ناآشنا به منطقه را نیز سردرگم بنماید ( برای اثبات این ادعا می توان  محتوای بروشورهای موجود در بایگانی مربوط به سنوات گذشته را مرور کرد تا موارد متعددی از این اطلاعات ناصحیح  را  پیدا نمود) . در اینجا نیز گویی می خواهند  از قافله جا نمانند و در هر حال  خود را ملزم می دانند تا چیزی برای عرضه ( حالا با هر کیفیتی ) داشته باشند . پیشینیان گفته اند که  معرفی بد به مراتب از  عدم معرفی، بدتر بوده و  بعضا نتایج معکوس ببار می آورد .

پس در این عرصه چه باید کرد ؟ قبل از پاسخ دادن به این سوال ، باید بگویم که به صرف شناساندن یک منطقه  به دیگران ( آنهم بر اساس واقعیت موجود ) برای آنکه منطقه مذکور به یک قطب گردشگری تبدیل شود ، کفایت نمی کند .  در فرایند استقرار و  توسعه پدیده گردشگری در یک منطقه  فاکتورهای زیادی دخالت دارند که  از جمله می توان به اسکان  ایمن و بهداشتی ، راههای دسترسی استاندارد ، وسایل حمل و نقل مناسب و  فرهنگ تعامل با گردشگران  اشاره نمود ، اما چون بحث بر سر شناساندن جاذبه های اورامان است ، من هم در مورد کیفیت و میزان تاثیر گذاری تنها این فاکتور برای رسیدن  به آن هدف حرفی برای گفتن دارم . بدون شک اولین گام در راستای ترویج توریسم ، مخصوصا اکوتوریسم ، شناساندن سایت های گردشگری موجود در یک ناحیه به نحو احسن می باشد . هدف از این اقدام آن است تا بتوان تعداد هر بیشتری گردشگر و توریست را برای دیدن این سایت ها به منطقه کشاند . اما برای این کار در شرایط فعلی منطقه اورامان چه باید کرد ؟ به اختصار می توان به اقدامات زیر اشاره کرد :

1.        شناسایی و شناسنامه دار کردن همه حوزه ها و سایت های گردشگری منطقه به شیوه ای مدرن و امروزی توسط نهاد یا ستادی قانون مسئول و ممانعت از پراکنده کاری

2.      دایر نمودن وب سایت  اینترنتی و استفاده بهینه از امکانات گوناگون شبکه اینترنت در راستای شناساندن عرصه ها و سایت های گردشگری اورامان

3.     شناساندن عرصه ها ، سایت ها و امکانات  گردشگری موجود در منطقه  به شیوه های امروزی ( از جمله تالیف کتاب و تهیه فیلم ) به گروههای هدف در داخل و خارج ایران

4.     برگزاری همایش ها و سمینارهای ادواری و تخصصی  در حوزه  گردشگری  ، میراث فرهنگی و صنایع دستی

5.      دعوت از مدیران  آژانس های تور گردانی داخلی و خارجی و معرفی سایت های گردشگری به آنها از نزدیک

6.     برقراری نمایشگاههای دایمی( از جمله نمایشگاه تابلوهای عکس مناظر)  در سطح منطقه و خارج از منطقه

7.     نمایش فیلم ، پاورپوینت و بنرهای تبلیغاتی در امکان اقامتی و سطح میادین و معابر عمومی

8.     آموزش عده ای از جوانان تحصیل کرده  به عنوان راهنمایان«اورامان گردی »

9.      آموزش اقشار مختلف ( از جمله رانندگان وسایل نقلیه عمومی ، مغازه داران ، هتلداران ، صاحبان رستوران ها ، متولیان اماکن گردشگری و زیارتی ) در مورد اهمیت توریسم و نحوه تعامل با گردشگران

10.   شرکت در نمایشگاههای بین المللی مختص به گردشگری و میراث فرهنگی از جملهWTM  لندن ، BIT میلان و ITB  برلین به منظور شناساندن جاذبه های گردشگری و جذب گردشگر خارجی

این مجموعه اقدامات را می توان در  دستور کار اولیه قرار داد. متعاقبا و با توجه به نیاز نیز اقدامات دیگر را  می توان به این فهرست اضافه نمود . امید است، با اجرای این اقدامات بتوان یکی از زمینه های توسعه توریسم در منطقه اورامان را سروسامان داده و از پراکنده کاری و فعالیت های غیر موثر و بعضا بی فایده جلوگیری نمود .

دکتر برهان ولدبیگی
اول اسفند 1393