ج 10 فروردین 1403 ساعت 16:41

قلیان ، دلایل گرایش جوانان به آن و تاثیرات اجتماعی آن / محمد جباری

قلیان ، دلایل گرایش جوانان به آن و تاثیرات اجتماعی آن / محمد جباری

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : قلیان ، دلایل گرایش جوانان به آن و تاثیرات اجتماعی آن عنوان مقاله ای که آقای محمد جباری – کارشناس ارشد پژوهشگری اجتماعی تهیه نموده اند و برای این پایگاه خبری تحلیلی ارسال نموده اند که بسیار قابل تامل می باشد.  زمینه ی تاریخی استفاده از قلیان : قلیان […]

پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه : قلیان ، دلایل گرایش جوانان به آن و تاثیرات اجتماعی آن عنوان مقاله ای که آقای محمد جباری – کارشناس ارشد پژوهشگری اجتماعی تهیه نموده اند و برای این پایگاه خبری تحلیلی ارسال نموده اند که بسیار قابل تامل می باشد.

 زمینه ی تاریخی استفاده از قلیان :

قلیان وسیله‌ای آبی است برای کشیدن تنباکو که در خاورمیانه و آسیای مرکزی متداول است.محمد جباری

قلیان توسط ایرانیان و هندی‌ها اختراع شد. در فارسی به صورت قالیان و غلیان نیز ثبت شده و گاه نارگیلی نیز نامیده شده‌است. در افغانستان به کل مجموعه قلیان، چلم نیز می‌گویند. در کشورهای عربی به نام شیشه و نارجيلة معروف است و در شبه قاره به حقّه معروف است. قلیان برای استفاده از دود حاصل از تماس زغال گداخته و تنباکو است که به این عمل «کشیدن قلیان» می‌گویند .

جامعه ی ایرانی و قلیان :

جامعه سنتی و ملی ایران قلیان را در فرهنگ خود ، نوعی نماد ملی و سنتی پنداشته شده است ! در واقع همیشه رد پای قلیان در آداب و رسوم و سنن ایرانی وجود داشته است. اگر توجه داشته باشیم همیشه در محافل و مهمانی ها با تشریفات خاصی آن را برای مهمانها مهیا می نموده اند و از آنجایی که قلیان کشیدن از قدیم الایام در خانواده های ایرانی رواج داشته است هیچ وقت با آن برخورد نشده است و همین باعث شیوع آن به صورت گسترده ای شده است که نمود آن را می توان در اکثر شهرهایمان در رستورانهای سنتی , پارکها, تفریحگاهها و … بیابیم!

پیشینه:

بنا بر دانشنامه ایرانیکا، تاریخ دقیق اولین استفاده از قلیان مشخص نیست. اولین تصویری که از قلیان به وسیله هنرمندان ایرانی کشیده شده، احتمالاً تصویر نشمی کماندار کار رضا عباسی، نقاش مشهور دربار شاه عباس بزرگ است، که تا اواخر نیمه اول قرن یازدهم هجری زنده بوده است .

آمار مصرف دخانیات :  

سلامت عمومی- همشهری آنلاین :
براساس آخرین آمار وزارت بهداشت، 11/09 درصد جمعیت 15 تا 64 سال شامل 21/31 درصد مردان و 81 صدم درصد زنان به طور روزانه مصرف کننده مواد دخانی در کشور هستند.

به گزارش مهر، دبیرخانه ستاد کشوری کنترل و مبارزه ملی با دخانیات وزارت بهداشت اعلام کرد: استعمال دخانیات از عوامل اصلی مرگ در جهان بوده و میزان مرگ سالانه براثر مصرف مواد دخانی تا سال 2030 به 8 میلیون نفر می‌رسد.

در حال حاضر1/3 میلیارد نفر از جمعیت جهان سیگاری هستند که 84 درصد آنها در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.

بنابراین گزارش ، در کشورهای در حال توسعه 3/4 درصد افزایش مصرف سالانه مواد دخانی دیده می‌شود و استعمال سالانه این مواد کشنده باعث مرگ 5/4 میلیون نفر انسان در سال بر اثر سرطان ریه، بیماری‌های قلبی و دیگر بیماری‌ها می‌شود، که پیش بینی می شود این رقم تا سال 2030 به بیش از 8 میلیون نفر در سال برسد.
این گزارش حاکی است بیش از 80 درصد مرگ و میرهای ناشی از مصرف مواد دخانی در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد و همه‌ گیری استعمال دخانیات در کشورهایی با رشد اقتصادی کمتر بیشتر مشاهده می‌شود.
این گزارش می‌افزاید: در ایران سالانه بیش از 60 میلیارد نخ سیگار دود می‌شود که این میزان رقمی بیش از 700هزار میلیارد تومان را در بر می‌گیرد.

قلیان ومخاطرات اجتماعی :

در سالهاي گذشته استفاده از قليان به سنين بالا محدود مي شد، در حالي كه در چند سال اخير ضمن افزایش استفاده از قليان متاسفانه نوجوانان و جوانان به طرفداران اصلي آن تبديل شده اند. به تازگی قليان دربعضی از استانها مصرف خانوادگی پيدا کرده است. خانوادگی شدن قليان باعث شروع عادت به نيکوتين در نوجوانان می شود. بطوریکه علاوه بر اين که قباحت و زشتی مصرف دخانیات از بین می رود. و به تبع آن مصرف نيکوتين در نوجوانان افزایش می یابد، آنان را به نيکوتين نيز عادت می دهد و همین امر باعث می شود به مرور مصرف قلیان به مصرف سيگار تبديل شود ، چرا كه قليان را در هر مكان و زماني نمي‌توان كشيد ( قليان براي آماده شدن نياز به وسايل و ابزار و ذغال و … دارد ) اما سيگار به راحتي در هر مكان و زماني قابل دسترسي مي باشد . به همين جهت بعد از مدتی نوجوانی که به مصرف نيکوتين به وسيله قليان عادت کرده است، جهت تامين نيكوتين بدن خود به سيگار روی می آورد .

استعمال دخانیات و انحرافات اجتماعی :

اورت هگن انحراف اجتماعی را به چهار دسته تقسیم میکند

1-جرائم جنایی

2-جرائم تعارضی

3-انحرافات اجتماعی

4-رفتارهای غیر اجتماعی:رفتارهایی هستند بر خلاف هنجارهای اجتماعی مانند پوشیدن لباس نامناسب،رفتار ناشایست،بد زبانی و…

به نظر می رسد که استعمال دخانیات در کل از مصادیق این نوع انحراف می باشد به هر حال میان رفتارهای غیر اجتماعی وخلاف های اجتماعی مرزبندی مشخصی وجود ندارد.

مکتب فرهنگ و شخصیت :

تعریف فرهنگ:مجموعه رفتارهای انسان

تعریف شخصیت:یعنی خودآگاهی فرد از وجود خودش

سوال اصلی نظریه پردازان این مکتب این بود که شخصیت فرد چگونه شکل می گیرد؟منبع اصلی رفتار فرد چیست؟چرا رفتارها وعلایق و یا تفریح وسرگرمی افراد یک جامعه خاص با جامعه دیگری که ممکن است همجوار باشد متفاوت است؟

برای بررسی میزان ربط نظریه های این مکتب با موضوع تحقیق دو نظریه اصلی این مکتب را مورد بررسی قرار میدهیم .

روث بندیکت : نمونه های شخصیتی

به نظر بندیکت هر جامعه ای می تواند تعداد معدودی نمونه فرهنگی یاشخصیت فرهنگی را بر اساس جهت گیری های عمومی جامعه به وجود آورد.

نمونه های یک جامعه باعث میشوند تا از راه آموزش شخصیت لازم برای افراد یک جامعه ساخته شود.

بر اساس این دیدگاه الگوهای فرهنگی ارزشهای فرهنگی لازم برای تغییر در یک جامعه را فراهم می سازند.

مارگات مید : انتقال فرهنگی

تاکید مید در مکتب فرهنگ و شخصیت بیش هر چیز بر فرایند انتقال فرهنگی و اجتماعی شدن افراد است.او بر این باور بود که چگونگی این انتقال است که به شخصیت افراد شکل می دهد بنابراین با بررسی الگوهای اموزشی یک جامعه می توان به چرایی یک رفتار خاص پی برد.

نظریه ی ارتباط نسبی :ساترلند

نکته اصلی نظریه ساترلند این است که افراد به این علت کج رفتار میشوند که تعداد تماسهای انحرافی آنها بیشتر از تماسهای غیر انحرافیشان است وهمین عامل کجرو شدن آنهاست.

نتیجه گیری :

تاکید اکید مکتب فرهنگ و شخصیت و نظر مارگات مید گسترش عناصر فرهنگی از خلال تاثیرگذاری شخصیتهای مهم و تبدیل شدن رفتار آنها به روایتهای کلان فرهنگی می باشد . میتوان نتیجه گرفت که زمانی که اشخاصی که دارای قدرت الگو دهی در جامعه و فرهنگ می باشند رفتارشان مانند یک شمشیر دو لبه عمل می کند . از یک سو کنشهای آنان باعث پیشرفت وترقی در جهت حل مسائل فرهنگی می شود . واز سوی دیگر باعث به وجود آمدن معضلات فرهنگی می شوند. این همان تاکید بر تقلید و تاثیر پذیری عامه ی مردم در عرصه ی اجتماع می باشد. از جهتی دیگر با ورود به جامعه ی مدرن و کمتر شدن کنترل خانواده بر جوانان و نوجوانان تاثیر پذیری جوانان و نوجوانان از رفتار دوستانشان بیشتر شده که این تاثیر پذیری بیشتر شامل تاثیر پذیری از رفتارهای غیر اجتماعی می باشد.

با توجه به اینکه قلیان کشیدن در جامعه ی ایرانی از دیرباز رواج داشته میتوان گفت یکی از دلایلی که نسل امروزی و خانواده ها به قلیان کشیدن روی آورده اند حفظ الگوههای فرهنگی خودشان است.ویکی از دلایل دیگر براساس نظریه ی مکتب فرهنگ و شخصیت اینست : که جوانان و نوجوانان برای شکل دادن به شخصیت خود و بیشتر مقبول شدن در میان دوستان رو به قلیان کشیدن می آورند.و همچنین در این جوامع به قلیان کشیدن به عنوان یک الگوی فرهنگی نگریسته می شود.

منابع :

تاریخ اندیشه ونظریه های انسانشناسی-دکتر ناصر فکوهی-نشر نی

جامعه شناسی انحرافات-دکتر جعفر سخاوت-انتشارات دانشگاه پیام نور

www.pezeshki.net

www.shafaqna.com

www.hamshahrionline.ir

8 پاسخ برای “قلیان ، دلایل گرایش جوانان به آن و تاثیرات اجتماعی آن / محمد جباری

  • mohamad fayzi در تاریخ دی 18, 1393 گفت:

    حيلي ممنون از راهنماي تون اقاي جباري

  • فرشته نویدی در تاریخ دی 10, 1393 گفت:

    داشتن اندیشه ای صحیح نیازمند فرهنگی ارزشمنداست.علت اینکه جوانان به قلیان وموادمغدرروی می آورندفقرمالی نیست ریشه های قلیان کشیدن رابایددرفقرفرهنگی جسنجوکرد.

  • سراج در تاریخ دی 7, 1393 گفت:

    ضمن تشکر از آقای جباری ، واقعا مقاله ای بسیار خوب و مطلوب جامعه امروزیست. امیدوارم نتیجه تحقیق های کاک محمد جباری و دیگر پژوهشگران عرصه ی اجتماعی مثمر ثمر واقع بشه و مسئولین بتوانند با استفاده از انها در کنترل جامعه در پیش گیری از انحرافات اجتماعی و ناهنجاریهای موجود بیشتر موفق باشند.

  • سجاد رحمتی در تاریخ دی 6, 1393 گفت:

    با تشکر از جناب آقای جباری که با تحقیق وزین و مفید خود اطلاعات خوبی رو به ما ارئه دادن و ارائه همچنین تحقیقات و مقالات می تواند تاثیر مثبت بر جامعه و فرهنگ ما داشته باشد در شرلیط کنونی که بیکاری بیداد می کند و قلیان هم به عنوان یک وسیله سرگرمی و دورهم تبدیل شده است نوشته ایشان مفید واقع خواهد شد باز هم تشکر

  • شهرک ویمیر در تاریخ دی 5, 1393 گفت:

    آگاه سازی مردم و ارایه مطالب در خصوص پدیده ای اجتماعی و … که بتواند سبب افزایش شناخت شهروندان شود بسیار مهم و موثر است که این مطلب هم در این راستا بوده است
    پس متشکریم!

    • mohammad در تاریخ اردیبهشت 7, 1394 گفت:

      khahesh mikonam shahrak vimir aziz.

  • arash در تاریخ دی 5, 1393 گفت:

    با سلام
    مطلب زیبا و قابل تاملی بود.تشکر میکنم از آقای جباری و امیدوارم که این مطلب راهنمایی برای همشهریامون باشد

    • mohammad در تاریخ اردیبهشت 7, 1394 گفت:

      sepas agha arash .khahesh mikonam